Yunan mitolojisine göre Poseidon'un o?ullar?ndan biri de Procrustes’mi?.

Procrustes, esas?nda haydudun tekiymi?.

Atina’ya giden yolun kesi?me noktas?nda kendisine bir mekân tutmu?.

Gelip geçen yolcularla sohbet eder; yolcular?n çok rahat edebilecekleri yataklara sahip oldu?u konusunda ikna eder ve onlar? mekân?na davet edermi?.

Rivayete göre iki tip yata?? varm??, Procrustes’in; biri büyük, di?eri küçük…

?ri yar? ve uzun boylu yolcular? küçük; s?ska, zay?f ve k?sa boylular? ise büyük yata?a yat?r?rm??.

K?sa boylular?, büyük yata?a yat?rd?ktan sonra yata??n kal?b?na uydurmak için mengeneyle gerdirir; uzunlar?ysa küçük yata?a s??d?rmak için yataktan ta?an uzuvlar?n? kesermi?.

Akla hayale gelmez bu i?kencelerden sonra yolcular ölürmü?.

Ölen yolcular? soyup so?ana çevirmeyi de ihmal etmezmi?.

Orman Yan?yorsa…

Procrustes’i bize hat?rlatan birden bire ba?layan say?s?z orman yang?n? ile birlikte yeniden harekete geçen hegemonik dil oldu.

Hegemonik dil, gerçe?in somut tahlilinden uzak durup, kal?pla?m?? ifadeleri, topluma zerk eder.

Orman varl???n?n nas?l korunmas? gerekti?ine ili?kin gerçe?in üstünü kal?n bir ?al ile örtüp, yang?n?n gerçek nedenlerinin görünmesini istemez.

Toplumun ortalama akl?n? provoke etmeye müsait sabotaj kal?b?, yang?n birkaç alanla s?n?rl? kalmay?p, neredeyse bütün ormanl?k alan? kapsay?nca çökmü? oldu.

Ba?lang?çta kulland??? sabotaj kal?b?n?n tutmad??? anla??l?nca yang?n?n nedenlerinden çok sonucunda olu?mu? toplumsal infiali muktedirin kal?b?na uydurmak için çaba içinde olundu?unu görüyoruz.

Ormanlar?m?z, politik sabotaj ihtimalinin yan?nda rant alan? açmak gibi gerekçelerle yak?l?yor olmakla birlikte aç?k ki bilimsel bir bak?m politikas? izlenmedi?i için yan?yor.

Hava s?cakl???n?n artmas?na ko?ut olarak artan yang?nlar?n sonras?nda ö?reniyoruz ki Orman Genel Müdürlü?ü, ihtiyaç an?nda kullan?lmak üzere yeterince ekipman?n olmad???; orman? bekçilerle koruyaca??n? sanan s?radan bir te?kilata dönü?türülmü?.

Toplumun bu gerçe?i görmesini engellemek için ?imdi de, muktedirler taraf?ndan kullan?lan bu hegemonik dil, “orman dedi?in nedir ki, dikersin a?ac?, olur biter” söylemini dikte ettiriyor.

A?açlar Tamam da…

Naz?m’?n o muhte?em ?iirinde dile getirdi?i gibi, “ya?amak bir a?aç gibi tek ve hür ve bir orman gibi karde?çesine” dizesi, bir özlemin metafora dönü?türülmesinden ibarettir ama orman, sadece a?aç de?ildir.

Orman? a?aç sembolize eder ama orman, yaln?zca a?açtan ibaret olmayan, kendine özgü ekosisteme sahip bir ortamd?r.

O ekosistemde kurdu-ku?u, börtüsü-böce?i, ay?s?-a?açkakan? birlikte ya?arlar. O ekosistem, ad? san? hegemonik dil taraf?ndan unutturulmu? onlarca endemik bitkiyi bar?nd?r?r.

?ne?i telef olan köylünün zarar?n? ödemek, iktidar?n görevidir ama iktidar görevini, bu kadarla s?n?rlar ve biz de buna r?za gösterirsek, sorun sadece bir sonraki yang?na kadar ötelenmi? olur.

Mesele, sadece köylülerin zarar?n? ödemek kadar basit de?il yani!

Muktedirin meseleyi basitle?tiren ve zihinlere ??r?nga etti?i kal?plar, gerçe?i e?ip bükmekten, çeki?tirip sündürmekten ve esas olarak gerçe?i deforme etmekten ba?ka i?e yaramaz.

O halde gerçe?in e?ilip bükülmesine, insanl?k tarihinin bu an?n?n deforme edilmesine izin vermemek ve her hal ve ?artta gerçe?i egemen hale getirmek için mücadele etmemiz, toplumsal görevimiz, insanl?k borcumuzdur.

Procrustes Zihniyeti

Peki ya mitolojinin insanl?k tarihinin içine serpi?tirdi?i ve zaman zaman “borusunu öttüren” Procrustes zihniyeti ne olacak?

Onun cevab?n? da mitolojiden verelim.

Giri?te özetledi?im Procrustes’in kendince kurdu?u düzen, öyle ilanihaye sürüp gitmemi?.

Ona dair ?ikâyetler ayyuka ç?k?nca Atina’n?n efsane kral? Egeus’un o?lu Theseus, toplumu bu beledana kurtarmak için yola ç?km??.

Bir yolcu gibi o yolu kullan?rken, bekledi?i üzere Procrustes ile kar??la?m??.

Procrustes, Onu da di?er yolculara yapt??? gibi mekân?na davet etmi?; Theseus, davetine icabet etmi?.

“Ak?l, ak?ldan üstündür” derler ya o hesap; yataklar? ayr?nt?lar?yla inceleyen Theseus, bir yolunu bulup, Procrustes’i yata?a ba?lam??.

Onu, kurbanlar?na uygulad??? i?kence yöntemleriyle öldürüp, Atina’y? bu beladan kurtarm??.

Tam bir “etme, bulma dünyas?” meseline benzemi? Procrestus’un sonu.

Rivayet edilir ki bu olaydan sonra Theseus, Atinal?lar?n kahraman? olmu?.

Kahramana ihtiyac?n olmad???; her insan?n bir özne olarak ya?ad??? toplumsal sürece etki etti?i gelecek hülyas? kuran biri olarak, ?airin a?a??daki dizeleri bo?una yazmad???n? dü?ünenlerdenim:

 “Nedensiz bir çocuk a?lamas? bile

Çok sonraki bir gülü?ün ba?lang?c?d?r.”