Cumhuriyet, kurulu?unun 98. y?l?n? geride b?rak?yor; yüzy?la iki kald?.

Yüz y?l önce tepeden t?rna?a teslim olmu? Osmanl? Devletinin küllerinden do?mu?tu Cumhuriyet; t?pk? bir “Anka Ku?u” gibi.

Unutmak olmaz; bu topraklar?, yüzy?l önce “gökyüzü”nü temsilen Padi?ahl?k denilen ve babadan o?ula geçen bir hanedanl?k, ç?kmaza sürüklemi?ti.

Sürüklemekle yetinmemi?; “çare” olarak da emperyalizme teslim olmay? görmü?lerdi.

?ngiliz emperyalizminin sava? gemileriyle Bo?az’a demirlemesi de, “çare” olarak görülen çaresizli?in resmi olarak tarihin utanç sayfalar?na geçmi?ti.

O günlerde söylemi?ti, Mustafa Kemal; tarihe “m?h gibi” çak?lan, “geldikleri gibi giderler” sözünü.

Bu söz, emperyalistler taraf?ndan çizilen “kader”e kar?? gelmenin ve iktidar?n, “gökyüzünden yeryüzü”ne indirilece?inin ilk i?aretidir.

Önce unutturmak istediklerini hat?rlatal?m; yüzlerce y?l bu güzelim topraklar? soyup so?ana çevirmi?lerdi. Bo?az’a demirleyen sava? gemileri, geride ne varsa üzerine çullanmak için gelmi?ti buralara.

Bizim için tek ç?kar yol vard?; ba?kald?rmak!

GELD?KLER? G?B? G?TT?LERSE...

1910’da ba?lay?p 1919’a kadar umutsuz bir biçimde devam eden ve ara s?ra askeri kahramanl?klar elde edilse de her seferinde emperyalizm kar??s?nda yenilgiyle sonuçlanan b?kt?r?c? bir sürecin sonunda mucizevi bir biçimde tarih sahnesine ç?kan “ba?kald?r?” kimin eseridir?

On y?ld?r her sava?ta yenilen ve yenildikçe ya?ad??? toprak kayb?n? önlemek için kurtulu? çaresini ?ngiliz emperyalizmine s???nan bir devletin “tebaas?”n?n birden bire “direni? çizgisi”ne gelmesi nas?l mümkün olabilmi?ti?

Naz?m Hikmet’in, Kuvayi Milliye Destan?nda, “Onlar ki uyup hainin i?vâs?na/ sancaklar?n? elden yere dü?ürürler/ ve dü?man? meydanda koyup kaçarlar evlerine” diye tan?mlad??? bu halk, nas?l olmu? da “destan” yaz?lmas?na ilham kayna?? olabilmi?ti?

Hiç ku?kusuz, dikkatli bir okur, bu sorular?n cevaplar?n? da Kuvayi Milliye Destan?nda, örne?in Karay?lan bab?nda bulabilir.

?öyle dizele?tirmi? Naz?m o an?:

“Karay?lan
Karay?lan olmazdan önce
kara y?lan?n encâm?n? görünce
hayk?rd? avaz avaz
ömrünün ilk dü?üncesini .
‘?bret al, deli gönlüm,
demir sand?kta saklansan bulur seni,
ak ta? ard?nda kara y?lan? bulan ölüm.’”

CESARET DE BULA?ICIDIR!

Gene Naz?m’?n, Kuvayi Milliye’den ?zmirli Ali Onba??ya söyletti?i gibi “tav?an korktu?u için kaçmaz/kaçt??? için korkar.”

Özetle korkunun ecele faydas?n?n olmad???n? bilmek ve daha da önemlisi, bunu halka anlatabilmektedir.

Hiç ku?kum yok; “tarih kitlelerin eseridir”; ancak kitleleri sar?p sarmalayan korkunun bula??c?l???n? cesaretin bula??c?l???na dönü?türen ise kahramanlard?r.

Cumhuriyet’in kurulu? sürecinde ba?rolü oynayan bir kahraman vard?r; o kahraman?n ad? Mustafa Kemal’dir.

Onun için “iyi bir te?kilatç?… Kabiliyetli bir lider, … ?lerici, ak?ll? bir devlet adam?… padi?ah? da yardakç?lar?yla birlikle silip süpürecek” denilmi?ti.

Nitekim öyle de yapt?!

Amac?m, tarihteki yerini çoktan alm?? ve liderli?i dost-dü?man herkes taraf?ndan kabul edilmi? Mustafa Kemal’i methetmek de?il; tam tersine içine dü?ülen ç?kmazdan nas?l kurtulaca??na ili?kin tarihin derinliklerindeki izleri bulup, bugüne rehberlik etmesini sa?lamakt?r.

Tarihler de?i?ir; ça? atlan?r ama baz? anlar, baz? refleksler hiç de?i?mez.

Dü?ünün; emperyalizme teslim olmu? Osmanl? Padi?ah?n?n ordusundan kaç?p “ku? uçmaz kervan geçmez” da? kovuklar?na saklanan köylüler, Mustafa Kemal ile birlikte yeniden tarih sahnesine ç?kmak için can atm??lard?.

?steyen bunu bir mucize olarak adland?rabilir ama bence bu bir mucize de?il, o halk? sürecin sahibi haline getirme becerisidir.

Bugün de ihtiyac?m?z olan budur!

Yüzy?l sonra bile yüz önceki gibi halk? sürece katacak, halka önderlik edecek ama onlara tepeden bakmayacak bir yöntem, Cumhuriyet’in yeniden halk?n Cumhuriyeti olmas?n?n önünü açacak; Cumhuriyet’i ikinci yüzy?la ta??ma becerisi gösterecektir.

?htiyac?m?z olan Cumhuriyet’in ikinci yüzy?l?na demokratik, parlamenter sistemle girebilmektir.

Ne mutlu o sürece omuz verenlere!

Not: Bu yaz?, 2019’da yay?nlanan yaz?m?n gözden geçirilmi? halidir.