Selçuk CANDANSAYAR / BirGün

Eril, cinsiyetçi, erkek ahlakç?s? bir eylem var. Kötü yola dü?en kad?n? kurtarmak! Seksenli y?llar?n ço?u arabesk filminin temas?, “saf, iyi ve namusluyken kötü yola dü?en kad?n?” kurtaran k?r kökenli erkek, hikâyesi. Antimodernlik, gelenekçilik, de?i?en kad?n kimli?inin dü?manla?t?r?lmas? vb. çok farkl? ?ekilde okunabilir bu hikâyeler ama derdim o de?il. ?lginç bir ?ekilde daha çok Müslüm Gürses, Serpil Çakmakl? filmlerinde geçen bir sahnede somutla?t?r?l?r bu kurtar??. Gerçekten y?kar kad?n? erkek!

Büyülü p?narlarda, ab? hayat çe?mesinde, billur ?rmaklarda y?kanarak ar?nmak, kadim zamanlardan bu yana ortak bilinçd??? sembollerimizden. O sembole yap?lan somut gönderme ile Gürses, Çakmakl?’y?, Mutlu Ol Yeter filminde hatta yar? ilahi formunda bir ?ark? e?li?inde y?kar. Sekans ç?plak kad?n görüntüsü ile seyirciyi salona çekmekle de ilgilidir. Velhas?l, yunup ar?nd?r?lan kad?n, gerçek özüne döner, art?k “kirli” de?ildir ve kötü yoldan iyi yola geçmi?tir.

***

Hikâye/ sembolik eylemin eril bile?enini bir yana b?rakal?m. Galiba CHP’nin de dü?tü?ü/ dü?ürüldü?ü “kötü yol” da kaybolan içindeki iyiyi ortaya ç?karabilecek bir y?kanmaya ihtiyac? var. CHP’nin içindeki iyi olan? sona b?rak?rsak, ama o iyiyle de ilgili olarak, öncelikli sorumuz CHP neden kapanm?yor ya da tarihe gömülmüyor diye dü?ünmekle ba?layal?m.

CHP’nin tasfiye olabilece?i iki tarihsel dönem oldu geçmi?te. ?lki 1969 seçimleri. CHP 1960 darbesi sonras? son seçim olan 1957 y?l?nda %41 oy alm??t?. Darbe sonras? yap?lan genel seçimlerde ise s?ras?yla 1961 de 36, 1965 de 28 ve 1969 da 27 oy ald?. 1970 y?l?na gelirken CHP’nin o haliyle giderek daha da küçülüp tükenmesi beklenebilirdi. Oysa önce ?nönü, “ortan?n solu” kavram?n? atarak rotay? sola çevirdi, ard?ndan Bülent Ecevit bu kavram?, “toprak i?leyenin su kullanan?n” seçim slogan?na çevirdi. CHP içindeki sa?c?lar isyan bayra?? açt?lar ama tasfiye oldular. ?çindeki sa?c?lar?n ayr?l?p ayr? parti (CGP) kurmalar?na ra?men, Milli ?ef’i de tasfiye eden CHP’ nin oyu 1973 de 33 ard?ndan 1977 de %41’e ç?kt?. Benzer ?ekilde 12 Eylül Darbesi sonras? da Halkç? Parti, SODEP, SHP denemeleri sonras? CHP ancak SHP solculu?unu içine ald???nda yeniden dirildi. Dirilen CHP, sa?a döndükçe küçüldü, küçüldü ve 1969 y?l?ndaki oran?na yerle?ti. % 25- 28 band?.

***

CHP nin tasfiye olmas?n? engelleyen bu %25-30 oran kim? 100 y?ld?r var olduklar?na göre onlar? bir arada tutan özellikler olmal?. Bu çekirdek, parti sola döndükçe büyüyor, sa?a çekildikçe kendi sabit oran?na dönüyor. CHP bu haliyle Türkiye’ de sol partilerin kitleselle?mesi imkân?n? çalan bir h?rs?z rolü de üstleniyor olabilir. Bu çözümleme de do?ru. Yine de CHP sola döndükçe büyüyor ve ülke demokratikle?iyor, bu da bir gerçek.

?imdi kötü yola dü?meye dönebiliriz. Tümüyle ki?isel gözlemime ve deneyimime ba?l? olarak gördü?üm bir durum üzerine dü?ünüyorum. Birço?uyla öyle ya da böyle konu?tu?um, toplant?larda bir araya geldi?im, ya da medyada izledi?im CHP profesyonel siyasetçilerinin ortak bir özellikleri var. Yüz yüze ya da küçük grup toplant?lar?nda ço?unun en az?ndan vicdani olarak “solcu” olduklar? aç?k. Bu insanlar “uygun ko?ullar olsa” sol de?erleri aç?kça savunacaklar gibi. Ama solculuklar?n? aç?k ettiklerinde partide bar?namayacaklar?ndan çok korkuyorlar! Ki?isel olarak ?u cümleyi o kadar çok duydum ki, üzerinde dü?ünmek gerekiyor. “Ben asl?nda solcuyum, hele bir yönetime, parti meclisine gireyim, vekil olay?m, bak göreceksin partiyi nas?l sola çekece?im!” En az?ndan son 15 y?ld?r bu cümleyi duydu?um insanlar?n nerdeyse tümü o görevlere geldiler ya da yükseldiler hatta karar verici oldular. Tan?d?klar?m aras?nda yaln?zca bir ki?i, partiye girdikten sonra da aç?kça sol de?erleri savunmaya ve eylemeye devam etti, onu da parti d???na ittiler. Bir di?eri de bir süre il ba?kanl??? yapabildi.

Garip gelebilir ama büyük ço?unlu?unun bu sözlerinde o zaman ve hala samimi oldu?una inan?yorum. Fakat nas?l oluyorsa oluyor, partide söz sahibi olduklar?nda k?sa sürede “kötü yola dü?üyorlar”. ?imdi CHP’nin %25 in alt?na inmesini engelleyen ve insanlara orada siyaset yapma arzusu duyuran içindeki iyiyi dü?ünebiliriz. Bu iyi, CHP’yi sola çekiyor ya da CHP bu iyi imkân?n? çal?yor!

***

Ba??ms?zl?k, Laiklik ve Halkç?l?k (siz buna kamuculuk deyin). CHP’nin içindeki bu iyiyi kim/lerin kötü yola dü?ürdü?ü ayr? bir tart??ma. Çok da gerekli olmayabilir.

Tarih döngüsel de?il, ileriye do?ru da akm?yor. Ama Ba??ms?zl?k, Laiklik ve Kamuculuk slogan?na sahici olarak sar?lmayan bir CHP’nin gelece?i art?k kalmam?? gibi. Küllerinden do?acaksa bu üç ilkeden do?acak, yoksa bitecek. Biti?i hay?rl? olur diyecek de?ilim ama en az?ndan imkân h?rs?zl??? yapamayacak derim.

Umar?m onu y?kayacak birini bulmak yerine kendi kendisini içerden y?kamaya ba?lar. ?çerden y?kayabilecek olanlar ?imdiki ko?ullarda kurultay delegeleri. Onlara büyük i? dü?üyor. Delege olmalar?n? sa?layanlar? de?il de ba??ms?zl?k, laiklik ve kamuculuk ilkelerinin delegesi olma imkânlar? var.

Kaynak: BirGün, 28.8.2023

Link: https://www.birgun.net/makale/chpyi-kim-ler-yikayacak-464138