E?ber KAYA

Türkiye ?statistik Kurumu’nun “Tar?msal Girdi Fiyat Endeksi, Aral?k 2020” raporu aç?kland?. Girdi fiyatlar?, 2020 y?l? aral?k ay?nda bir önceki aya göre yüzde 2.72, bir önceki y?l?n ayn? ay?na göre yüzde 17.52 ve 12 ayl?k ortalamalara göre yüzde 9.85 art?? gösterdi. Bu kapsamda y?ll?k en fazla art?? yüzde 37.96 ile makine bak?m masraflar? alt grubunda oldu. Bunu yüzde 27 ile ikamet amaçl? olmayan çiftlik binalar? ve yüzde 25.24 ile hayvan yemi izledi.

Aç?klanan ‘’yasal’’ verilere bakarak çiftçilerin üretim maliyetlerinin ciddi manada artt???n? kâ??t üzerinde de teyit etmi? oluyoruz. Kâ??t üzerinde diyorum, çünkü gerçekte olup AKP hükümetinin gerçekle?memi? gibi davrand??? durum ise çiftçinin üretimden vazgeçerek tarlalar?n? terk etmesi ve dam?zl?k hayvanlar?n? kesime sevk etmesi.

Bizi ?a??rtmamas? gereken durum ise, AKP iktidar?n?n akl?na estikçe ba?kan?n? de?i?tirdi?i TÜ?K verilerinin gerçe?i yans?tm?yor olu?u. Türkiye Yem Sanayicileri Birli?i’nin aç?klad??? verilere göre 2020 Ocak tarihinden 2021 Ocak tarihine kadar geçen bir y?ll?k süre içerisinde yem hammaddeleri ortalama olarak %60 oran?nda bir art?? gösterdi. Yine ayn? dönemde süt yemi % 47, besi yemi ise % 46 oran?nda artt?. Sadece yem anlam?nda girdi maliyetlerindeki art?? bu boyutta iken süt fiyatlar? ise iki y?la yak?n bir zamandan sonra ancak % 22 oran?nda artt?. Bu dönemde ise üreticinin eline geçen kesim sonras? karkas kilo fiyat? %13 oran?nda artarak hem reel enflasyon hem de sanayicilerin yeme yapt??? zamlar?n kar??s?nda esamisi okunmad?.

Verili rakamlara bak?ld???nda göze çarpan ilk ?ey üretimin devam?n? sa?laman?n üretici için bu fiyatlarla çok zor oldu?u. Yem fiyatlar?ndaki art?? çiftçinin üretti?i et ve süt fiyatlar?nda görülen art???n bir hayli üzerinde. Her alanda girdi maliyetlerinin artt??? bu dönemde, çiftçinin üretimi devam ettirmek için umudu giderek kayboluyor.

80 darbesinden bu yana adeta hayat?m?z?n her alan?nda olumsuz anlamda etkilerini tecrübe ederek geldi?imiz neoliberal politikalar, AKP iktidar?n?n üretim yerine ithalat? önceleyen yakla??mlar?, tar?msal üretimi ve tar?m piyasas?n? regüle eden K?T’lerin özelle?tirilmesi AKP iktidar? zaman?nda ya?ma boyutunda artt?. Ancak AKP’nin, ba?ta canl? hayvan olmak üzere tar?mdaki ithalat politikas?n?n yasland??? temel nokta, 80 darbesinden sonraki hükümetler taraf?ndan imzalanan uluslararas? anla?malard?. Üreticiye kalan ise neoliberalizmin safras?nda zehirlenmek oldu. Anla??laca?? üzere sorun sadece tek bir parti sorunu olmay?p özünde patronlara hizmet etmeyi amaçlam?? olan neoliberal ekonomik politika uygulamalar?. Bu dönemde bu politikay? uygulamak için kullan?lan uygun aparat AKP.

Sadece tar?msal K?T’leri ya?malarcas?na yabanc? sermayeli ?irketlere pe?ke? çekmesi bile tar?msal ekonomiyi bozmak için yeterli olan AKP hükümetleri; üretim ve üretici dü?manl???n?n hakk?n? verebilmek ad?na tar?msal alanlar? da ranta ve betona kurban etti. Hâlbuki arazileri yok etmek için harcanan çaban?n çok daha az bir k?sm? ile mevcut alanlar?n korunmas? ve meralar?n ?slah? çal??malar? yap?lm?? olsa bile girdi maliyetlerinde hissedilir bir dü?ü? olacakt?. Mera alanlar?n?n ço?alt?lmas? ile hayvanlar için kaliteli kaba yemin temini de mümkün k?l?nabilecekti.

Mevcut yem fiyatlar? kar??s?nda üreticinin dü?tü?ü zor durum gözlerimizin önünde tüm saydaml??? ile duruyor. Yem fiyatlar?ndaki art???n önüne geçebilmek için ise yap?lmas? gerekenlerden bahsetmek gerek. Döviz kurlar?ndaki son dalgalanma hareketleri de gösterdi ki tar?mda üretim yerine ithalat? öncelemek ülkenin döviz kaynaklar?n?n bo?a harcanmas?na ve tar?msal üretimdeki d??a ba??ml?l?k sebebi ile üreticinin s?rt?ndaki maliyet bask?s?n?n artmas?na yol açt?. Üretim maliyetlerinin art???na ba?l? olarak çiftçiler ya tarlalar?n? terk etti ya da dam?zl?k hayvanlar?n? yok paraya kesime sevk etti. Geçimini tar?msal faaliyetlerle sürdürmeye çal??an çiftçi borçlar?n? bile ödeyemez hale geldi.  Kars’ta çiftçilik yaparken traktörüne haciz gelen çiftçinin in?aatlarda çal???yor olmas? (1) emin olun AKP iktidar?n?n umurunda de?il! Tek ba??na bu örnek bile ithalatç? yakla??mlar?n tar?m ve tar?msal üretimin temel dü?man? oldu?unu gösteriyor. Bu yüzden öncelikli olarak yap?lmas? gereken ithalatç? politikalar? bir an önce terk edip, tar?msal üretimi belirli bir planlama çerçevesinde yürütmek.

 Mevcut talan düzeninin bir sonucu olarak yok edilen tar?msal arazilerinin daha fazla kayb?n?n önüne geçilmesi ?art. Bilindi?i gibi yem üretiminde kullan?lan neredeyse tüm tar?msal ürünler ithalat yolu ile sa?lan?yor. Hal böyle olunca da döviz kurlar?ndaki art?? ham madde fiyatlar?nda art??a bu da yem fiyatlar?n?n art???na neden oluyor. Mevcut tar?msal alanlarda üretimin planlanmas? ile yap?lacak organizasyonla yem ham maddelerinin üretiminin garanti alt?na al?nmas? mümkün olacakt?r.

Yap?lacak mera ?slah çal??malar? ile elde edilecek kaliteli kaba yem ile hayvanlar?n kesif yeme ihtiyaçlar? k?smen daha az olacakt?r.

Sadece AKP döneminde uygulanan neoliberal tar?m politikalar?n?n etkisi ile çok uluslu ?irketlere pe?ke? çekilen, görev tan?m? de?i?tirilen ya da kapat?lan YEMSAN, TSEK, EBK, T?-GEM, ORÜS, ÇAYKUR, TÜGSA?, ?GSA?, Türkiye ?eker Fabrikalar? A.?., Toprak Mahsulleri Ofisi, Türkiye Zirai Donat?m Kurumu  gibi tar?msa K?T’ler ile kredi, girdi ve fiyat deste?i sa?layan kurumlar kamusal fayda mant???yla, kamula?t?r?lmal? ve  ilaçta, gübrede ve tohumda d??a ba?l?l???n ortadan kald?r?lmas? sa?lanmal?.AC

Yem üretimi ve sat???nda ortaya ç?kan ithalat masraf?, özel sektör hâkimiyeti ve arac? paylar?n?n da ciddi bir yekûn tutup bu maliyetin üreticinin s?rt?na yüklendi?i ortada. Hal böyle iken üreticilerin kooperatifler etraf?nda örgütlenip maliyeti azaltmas? uygulanmas? en çabuk ve kolay yöntem olarak kar??m?zda. AKP iktidar?n?n tar?m alan?nda yaratt??? y?k?m?n önüne geçebilmek ve özel sermayenin örgütlü yap?s?n?n kar??s?nda bir güç olarak durabilmek ancak üreticinin kendi yaratt??? örgütlenmeler olan kooperatifler ile mümkün.

(1) https://artigercek.com/haberler/traktorune-haciz-gelen-ciftci-insaatlarda-calismaya-basladi