E?BER KAYA

Deprem yaratt??? y?k?m ve meydana gelen can kay?plar? ile gö?sümüze bir hançer gibi sapland?. Deprem sonras? ortaya ç?kan hükümete ba?l? kurum ve kurulu?lar?n koordinasyonsuzlu?u bu y?k?m? ve can kay?plar?n? misli ile artt?rd?. Ortaya ç?kan ölümlerin ço?u bu koordinasyonsuzlu?a ba?l? olarak geli?ti. Yani insanlar devlet eliyle ve bilinçli taksirle öldürüldüler.

Deprem bölgesinden gelen bilgiler ve medyan?n gösterdi?i kadar? ile ortada devlet yoktu ilk üç gün boyunca. ?nsanlar devletin varl???n? ilk olarak internetin k?s?tlanmas?, sonras?nda ise ortaya ç?kan beceriksizli?i protesto edenlere sald?r?lmas? ile hissedebildiler. Ancak hala deprem bölgesinde insanlar bir can pazar?n?n içerisindeydiler.

Depremin üzerinden neredeyse 20 (yirmi!) gün geçti ve depremzedeler halen daha ba?lar?n? sokabilecek bir çad?r için ‘’devlet’’ kurumlar?n?n kap?lar?nda s?rada bekletiliyorlar. Akrabalar?n?n ölümlerinin ac?s?n? ya?ayamayan insanlar bu kuyruklarda öfkelerini biriktiriyorlar.

Her ne olursa olsun, depremin üzerinden geçen 20 günden sonra bölgeye bir bak?ld???nda özellikle yerel yönetimler, muhalif ve sosyalist organizasyonlar ve devrimci partilerin i?birli?i ve organizasyonu ile depremzede insanlar?n ac?s? bir nebze olsun payla??l?rken, halk?n kavrad??? anlam?yla devlet olmadan da insanlar?n dayan??ma ve payla?ma ile ya?ayabildikleri distopik bir ortamda da olsa ortaya ç?kt?.

Deprem Bölgesinde Tar?m

Depremin vurdu?u 10 il tar?mda önemli bir paya sahip. Dünya Gazetesi'nin haberine göre, Türkiye'de tar?m yap?labilen alan?n %16,2'si, yani 35,8 milyon dekarl?k bölümü depremzede 10 ilde bulunuyor.

Ercan Türkan’?n 2021 verilerinden yararlanarak yapt??? tespitlere göre; depremin y?kt??? 10 ilin bitkisel üretim de?eri ülkenin toplam bitkisel üretim de?erinin % 20’sini olu?turuyor. Tah?llar ve di?er bitkisel üretim miktar? % 12, i?lenen tar?m alan? % 14,5 civar?nda. Büyükba? hayvan varl??? ülkedeki büyükba? hayvan varl???n?n % 12’sini, küçükba? hayvan varl???n?n % 16,3’ünü olu?turuyor. Ziraat ve bal?kç?l?k sektörü kredilerinin yine % 15,5’i bu 10 ile ait. (1)

Yani deprem yaratt??? y?k?m ve nüfus göçü ile bölge tar?m?n?n mevcut hali ve sürdürülebilirli?i için ciddi bir tehdit olu?turuyor. Bu noktada belki de en az deprem kadar bir tehdit olarak da Erdo?an’? de?erlendirebiliriz.

 Resmi Gazete’de yay?mlanan “OHAL Kapsam?nda Yerle?me ve Yap?la?maya ?li?kin Cumhurba?kan? Kararnamesi” ba?l?kl? 126 Numaral? Kararname ile Çevre, ?ehircilik ve ?klim De?i?ikli?i Bakanl???na imar plans?z yap?la?ma yetkisi veriliyor. Bu kararname ile tar?m alanlar? ve ormanlar yeni ve daha gözü kara bir sald?r?yla kar?? kar??ya kalacaklar. Hiç kimseyi dinlemeyen AKP iktidar? bilim insanlar?n?n sözlerini de dinlemiyor.

Bölgede deprem olaca??n? y?llar önce bildiren ve deprem gününe kadar bu uyar?lar? yapan bilim insanlar?n? duymazdan gelen iktidar?n zaten büyük bir y?k?m içinde olan do?al ya?am? imara açma ad?mlar? yak?n gelecekte farkl? birçok felakete sebep olacak. Halk?n çad?r ihtiyac?na bile yan?t veremeyen iktidar?n ve ba?l? kurumlar?n?n acil olarak konut i?ine giri?mesi normal akl?n kabul edebilece?i bir ?ey olamaz. Yap?lmas? gereken en acil ?ey halk?n çad?r ihtiyac?na yan?t vermektir. Kentlerin ruhuna uygun ve özellikle bilimsel çal??malar sonucu haz?rlanacak yeni kentsel yerle?im planlar?n?n geni? kat?l?ml? çal??mayla ortaya ç?kar?lmas?na kadar geçecek sürede, insanlar?n rahat ya?ayabilece?i geçici konutlar yani konteynerlerin kurulmas? öncelikli ad?m olmas? gerekmektedir. (2)

Deprem Bölgesinde Tar?m?n Devam? ?çin Ne Yap?labilir?

Bu konuda birçok bilim insan? birçok ?ey söyledi ve söylemeye devam edecek. Belki de Tar?m Bakan? da AKP Kahramanmara? milletvekili Ahmet Özdemir gibi bir A4 kâ??da bir ?eyler karalayarak vizyonunu anlatacak. Ancak hiçbir vak?a bölgedeki tar?msal faaliyetlerin sürmesinin en az insan ya?am? kadar önemli oldu?u gerçe?ini de?i?tiremez. Tart???lmaya ve ço?altmaya belki de mecbur olmakla birlikte önerileri birkaç ba?l?kta ve kaba hatlar?yla ?u ?ekilde s?ralamak mümkün.

-Bölgenin geçmi? dönem tar?msal istatistikleri kar??la?t?rmal? olarak toplanmal? ve birbirleri ile ili?kileri do?rultusunda de?erlendirilmelidir.

-Deprem sonras? hayatta kalan üreticilerle en geç Mart ay? sonuna kadar ileti?ime geçilip görü?leri not edilerek de?erlendirilmelidir.

-Öncelikle büyükba?, küçükba? ve kümes hayvanlar? için geçici bar?nma alanlar? olu?turulmal?d?r.

-Tar?msal alanlar, ormanlar ve yeralt? sular?n?n moloz vb. at?klarla ve kimyasal kirleticilerle kirlenmesinin önüne geçecek tedbirler al?nmal?d?r.

-Nisan ay?nda önceden elde edilen veriler ve deprem sonras? olu?an veriler (arazi varl???, hayatta kalan hayvan say?s?, mevcut üretici say?s?, zeytin ba?ta olmak üzere meyve a?ac? varl??? vb.) derlenmeli ve de?erlendirme yap?lmaya ba?lanmal?d?r.

-?klimsel durum ve depremin yaratt??? etkiler göz önünde bulundurulmak ?art? ile hem maliyetleri azaltmak hem de hayvansal üretimin devam?n? h?zl? bir biçimde sa?layabilmek için bölgedeki üreticilere dam?zl?k niteli?i yüksek küçükba? hayvanlar?n verilmesi de?erlendirilmelidir.

-May?s ay?nda ba?ta silajl?k m?s?r olmak üzere sulanabilir arazilerde hayvansal yem bitkisi üretimi için çiftçi faaliyetleri deprem bölgesinde ba?layacak. Bundan önce yerel yönetimlerin koordinasyonunda ve en geç Nisan ay? içerisinde gerçekle?tirilecek çal??tay ya da benzeri bir organizasyonla depremin etkiledi?i iller için bölgesel ve havza baz?nda bir üretim planlamas?n? önerecek rapor haz?rlanmal?d?r. Raporun uygulanmas? için yine yerel yönetimler ve ba?l? kurulu?lar? görev almal?d?r.

Sonsöz Yerine…

            Yaz?mda bilinçli olarak bakanl???n ve hükümetin yapaca?? ve yapmas? gereken desteklemelerden ve almas? gereken önlemlerden bahsetmedim. Çünkü ne art?r?lacak destek miktar?, ne ödemelerin zaman?n?n erkene al?nmas? ne de ayni desteklerin nakdiye çevrilmesinin gerçek manada de?eri yok. Çünkü AKP iktidar? OHAL kapsam?nda ç?kard??? 126 say?l? kararname ile tar?m? ve üreticiyi umursamad???n?, kelimenin gerçek anlam?yla görmezden geldi?ini ortaya ç?kard?. AKP’nin deprem bölgesindeki insanlar? de?il in?aat ?irketlerini önemsedi?i ?imdiden haz?rl???na giri?ilen ihale çal??malar?yla ortaya ç?kt?.

Ne korkacak ne de kaybedecek bir ?eyimiz yok. Aksine ?imdi onlar s?rça saraylar?nda korku içerisindeler. Depremin enkaz?ndan ç?kt?k ve korku duvar?n? çoktan a?t?k. Birle?mi? bir halk?, hiçbir kuvvetin yenemeyece?ini biliyor ve yüksek sesle hayk?r?yoruz!

KAYNAKÇA

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/deprem-bolgesinde-tarim-ve-kirsal-icin-neler-yapilmali/683565

https://yeniyasamgazetesi4.com/ohal-kararnamesi-bakanlik-orman-ve-mera-alanlarini-insaata-acabilecek/