Dr. Cafer ?AH?N / Mu?la Tabib Odas? Yönetim Kurulu Ba?kan?

?nsanl?k de?i?ik tarihlerde halen ya?am?? oldu?umuz Covit-19 pandemisine benzer durumlarla kar??la?m??; yüzlerce, binlerce, milyonlarca insan ya?am?n? yitirmi?tir.1918-1919 Birinci payla??m sava?? y?llar?na denk dü?en ?spanyol gribinde 40-50 milyon ölüm, 1957-1958 y?llar?nda Asya Gribinden 1 milyon 100 bin ölüm ve 1981’de ba?layan halen devam etmekte olan HIV/AIDS hastal???ndan 25-30 milyon ölüm gerçekle?mi?tir. Çin’in Wuhan kentinde 1 Aral?k 2019 tarihinde ba?layan ve devam eden Covit-19 pandemisinde ise Dünyada 160 milyonun üzerinde insan hastal??a yakalanm??, 3 milyon 300 bin üzerinde can, ya?ama veda etmi?tir.

DÜNYADAK? ÖLÜM ORANLARI

Ülkemizde 10 -11 Mart 2020’de tam da Dünya Sa?l?k Örgütü taraf?ndan küresel salg?n ilan edildi?i gün Sa?l?k Bakanl??? ilk vakay? ilan etti; dört gün sonra ilk ölümün gerçekle?ti?i, 1Nisan itibar?yla tüm bölgelere yay?ld??? duyuruldu. 10 May?s 2021 güncel aç?klanan tabloda 5 milyon 44 bin 936 enfekte hasta oldu?u, 43 bin 311 ölüm gerçekle?ti?i görülmekte olup bu durumun gerçekli?i üzerinde ?üphelerimizin oldu?unu belirtmek isterim, hasta say?lar? ve ölüm oranlar?n?n di?er ülkelerle kar??la?t?r?lmas?nda bu ?üphemizde hakl? oldu?umuzu söyleyebilirim:

-Dünya genelinde enfekte olan hastalar?n yakla??k % 2’sinin ölümle sonuçland???,

-Fransa’da enfekte olan hastalar?n yakla??k % 1.8

-?ngiltere’de enfekte olan hastalar?n yakla??k % 2.8

-Almanya’da enfekte olan hastalar?n yakla??k % 2.4

-Türkiye’de enfekte olan hastalar?n yakla??k % 0.8’inin ölümle sonuçland??? görülmektedir; bu duruma bilim insanlar?m?z taraf?ndan zaman zaman i?aret edilerek kaybetti?imiz insanlar?m?z?n gerçekte üç kat? oldu?u vurgulanmaktad?r. K?s?tl? olanaklarla Büyük ?ehirlerin ölüm kay?tlar?n?n incelenmesi, aç?klanmas? ve pandemi öncesi verilerle kar??la?t?r?lmas? da Sa?l?k Bakanl???n?n aç?klad??? Turkuaz Tabloda aç?klanan bilgiler hakk?ndaki ?üphelerin hakl? oldu?una i?aret etmektedir.

AÇILMANIN KIYI KENTLERE YANSIMASI

2020 May?s ay? içerisinde yöneticiler taraf?ndan s?k s?k normalle?me dile getirilmeye ba?land?; Haziran ay?nda ba?lanan aç?l?m süreci vaka ve ölümlerde ki art??? beraberinde getirdi. ?stanbul ba?ta olmak üzere büyük ?ehirlerden ba?layan insan hareketlili?i yay?l?m?n h?z?n? sahil kesimleriyle beraber tüm ülkeye yayd?. Bu gün geldi?imiz noktada nüfusumuza oranla vaka ve ölüm oran? bak?m?ndan Dünya s?ralamas?nda ilk s?ralarda olman?n ezikli?ini ve ac?s?n? ya??yoruz.

Ülkemizde 29 Nisan 2021’de ‘’Tam Kapanma’’ olarak adland?r?lan 17 günlük süreç ba?larken, uygulamalar ‘’biz bu filmi daha önce görmü?tük’’ dedirtti; davul-zurna çalarcas?na iki, üç gün öncesinden ilan edilen kararla ?stanbul gibi büyük ?ehirlerden Mu?la ba?ta olmak üzere sahil kesimlerine insan hareketlili?ini artt?rm?? durumda. Mevcut yönetim 1 May?s öncesi alm?? oldu?u bu kararla %80 ‘i çal??an i?çilerimizin, emekçilerimizin bayram?n? erken kutlama yolunu seçmi?tir; Covit-19’u bayram hediyesi olarak i?çilerin, emekçilerin ve sa?l?k çal??anlar?n?n hastal??? olarak ilan etmi?tir.

Ayn? durumun bütün illerde dü?ük oranda da olsa benzer hareketlili?e neden oldu?u söylenebilir; çal??mayan insanlar?m?z aç?s?ndan uzun süren bir tatil alg?s? yarat?lm??, çal??anlar hastal?k bula? riskiyle, ölümle ba? ba?a b?rak?lm??t?r. Aç?klanan rakamlarla her gün 200-400 aras? can?m?z? topra?a vermekteyiz.

Bodrum ba?ta olmak üzere Marmaris, Fethiye ve Datça ilçelerimizde belirgin insan yo?unlu?unda art?? olmu?tur; 600 binin üzerinde vatanda??m?z?n bu bölgelere geldi?ini biliyoruz. Zaten Haziran aç?l?m?n?n bu yerle?im birimlerinde kal?c? bir nüfus art???na yol açt??? yerel yöneticilerimiz, Belediye Ba?kanlar?m?z taraf?ndan sürekli vurgulanmaktayd?. Endi?emiz, korkumuz; insan hareketlili?indeki bu art?? virüs yay?l?m?n? da artt?racakt?r. Lebaleb AKP kongrelerinin bütün bölgelerimizdeki vaka ve ölüm oranlar?n? nas?l artt?rd???n?, gün gün haritalarda illerimizi h?zla çok tehlikeli olarak nas?l k?zartt???n? gördük.

Mu?la olarak mevcut yatak kapasitemiz yakla??k 2300, yo?un bak?m yatak say?m?z sürekli de?i?mekle beraber 280 civar?ndad?r; yatakl? sa?l?k kurumlar? pandemi ile mücadelenin son noktalar?d?r; doluluk oranlar?ndaki her art?? bu sava?? kaybediyor oldu?umuzu gösterir. Hastanelerimizde ve yo?un bak?mlar?m?zda ki son durum hiç de iç aç?c? de?ildir; zaman zaman sabit seyir, dü?me e?ilimi yüre?imize su serpmekte iken bilim, ak?l ve mant?ktan uzak keyfi kararlar?n uygulanmaya konulmas? karamsarl???m?z? artt?rmaktad?r.

ÇI? G?B? BÜYÜYEN SA?LIK ÇALI?ANLARININ SORUNLARI

Milas Devlet Hastanesinde, Fethiye Devlet Hastanesinde, Marmaris Devlet Hastanesi, S?tk? Koçman E?itim Hastanesi, Mente?e Devlet Hastanesi, Ortaca ve Dalaman devlet hastanesi ba?ta olmak üzere hastanelerimizde, Aile Sa?l???, Toplum Sa?l??? merkezlerimizde, Ortak Sa?l?k Güvenlik Birimlerinde hekimler ba?ta olmak üzere sa?l?k çal??anlar?n?n sorunlar? ç?? gibi büyümektedir; art?k bir patlama noktas?na gelinmi?tir, intihar e?ilimleri geldi?imiz noktay? göstermesi bak?m?ndan dikkatle üzerinde durulmas? gereken önemdedir.

Tüm ülke genelinde oldu?u gibi Mu?la’da da sa?l?k çal??anlar? tükenme noktas?ndad?r; mevcut yönetim pandeminin ba?lang?ç dönemlerinde bizleri alk??latm??, ‘’hakk?n?z? her ne yapsak ödeyemeyiz’’ diyerek gerçek niyetini, hiçbir hakk?m?z? ödemeyece?ini ba?tan ilan etmi?tir; covit-19’un meslek hastal??? kabul edilmesi talebimize kulaklar?n? t?kam??, dü?ük sabit maa?larla çal??anlar? geçim s?k?nt?s?na sokmu?tur. Do?al çal??an ve insan hakk? olan emeklilik, izin, tayin ve istifalar yasaklanm??; sa?l?k çal??anlar? ba?hekimlerin ve idarecilerin mobingine maruz b?rak?lm??t?r. Canla ba?la Pandemiyle mücadele eden sa?l?k çal??anlar? bütün olumsuzluklar?n sorumlusu alg?s? ile sözel ve fiziksel ?iddete maruz b?rak?lm??; Bilim insanlar?, Tabip odalar? ve Türk Tabipleri Birli?i ba?ta olmak üzere sa?l?k örgütleri hedef gösterilmi?tir.

ÖNLEMLER?N ASIL AMACI HASTALIK BULA? Z?NC?R?N?N KIRILMASIDIR

Gelinen noktada Covit-19 Pandemisinde al?nan, al?nacak olan önlemlerin as?l amac? hastal?k bula? zincirinin k?r?lmas?d?r, bu konuda elimizde uygun ülke örnekleri mevcuttur; Çin, Güney Kore, ?ngiltere gibi olumlu, Hindistan, Brezilya gibi olumsuz verilere sahip ülkeler incelenmelidir.

‘’Tam Kapanma’’ ad? alt?nda pandemiyle mücadele ediyor alg?s? yaratan, sorumlulu?u üzerinden atan bir yönetimle ba? ba?ay?z; önlenebilir bir hastal?ktan canlar?m?z?n kaybolmas? devam etmekte olup sürecin çok daha uzun olaca??n? ön görmek zor de?ildir.

-Toplum ba????kl??? sa?lanana kadar h?zl? ve güvenilir a??larla a??lama çok önem arz etmektedir; Sa?l?k Bakan? Koca günde 1.5 milyon insan?m?z? hatta daha fazlas?n? a??layabilece?imizi söylemi?tir, bunun tam da uygulanmas? zaman?d?r.3,5 Ayda hedef nüfusun % 15’inin a??land??? gerçe?i önümüzdedir. Yayg?n ve insanlar?n kolay ula?abilecekleri a?? merkezleri olu?turulmal? 2. Basamak sa?l?k hizmeti sunumu veren Hastaneler bula? merkezi haline getirilmemeli rutin sa?l?k hizmetlerinin önündeki engeller kald?r?lmal?d?r. Yeterli say?da ve güvenirli?i yüksek a??larla süreç h?zland?r?lmal?d?r. A??n?n patentinin olamayaca?? hakl? talebini tüm insanl?k ç??l??a dönü?türmeli, kurtulu?un tek ba??na olamayaca?? gerçekli?i etraf?nda birle?ilmelidir.

-Ekonomik ve sosyal destek olmaks?z?n tam kapan?yormu? gibi yapmakla salg?nla mücadele edilemeyece?ini bu toplum deneyimlemi?tir; çarklar dönerken, toplu çal??ma alanlar? aç?kken, toplu ta??malarla insanlar i?yerlerine ta??n?rken, sadece çal??anlar?n % 17’sinin i?yerlerine gidemedi?i bir kapanma olsa olsa deve ku?u misali ‘’kapanamama’’ durumudur. Dünyada ülke örnekleri g?da gibi temel gereksinimlerin kar??land???, güvenlik ve sa?l?k hizmetleri d???nda bir kapanman?n etkili olabilece?ini göstermektedir; ?ngiltere’de ölümsüz vaka tablosuyla kar??la??lmas? güncel örneklerdendir.

YAYGIN PCR TEST MERKEZLER? OLU?TURULMALI

-Ülkemiz genelinde yayg?n PCR test merkezleri olu?turulmal?, seyyar ekiplerle topluluklar taranmal?; tespit edilen vakalar izole edilerek, temasl?lara bula?? önleyecek ?ekilde ve sürede karantina uygulanmal?d?r. Filyasyon çal??malar? uygun ekiplerle amac?na uygun yürütülmeli; hastalar?n tedavileri profesyonel ekiplerle, etkinli?i kan?tlanm?? tedavi protokolleri gözetilerek sa?l?k birimlerinde yap?lmal?d?r. ?nsanlar? evlerinde kendilerine verilen etkinli?i tart??mal? ilaçlarla tedaviye zorlamak, kendi kaderlerine terk etmek hiçbir sosyal devletin yapaca?? bir uygulama de?ildir; uzaktan yak?ndan bilimsellikle de aç?klanamaz.

Pandemi mücadelesi tek ba??na devletlerin, ne kadar zeki ve ak?ll? olurlarsa olsunlar ba?kanlar?n, ba?bakanlar?n, hükümetlerin, sa?l?k yöneticilerinin, bilim insanlar?n?n, yerel yöneticilerin, sa?l?k -meslek örgütlerinin, emekçilerin ve insanlar?n yapamayaca?? zorlu bir i?tir. Pandemiyle mücadele bilimsel yöntemlerle, özellikle epidemiyoloji biliminin öncülü?ünde, toplum sa?l??? yakla??m? ile tüm ki?i ve kesimlerin deste?i, katk?lar?yla ba?ar?ya ula??labilir. Hiçbir kayg? insan sa?l???ndan daha önemli de?ildir; kaybetti?imiz her can bir dünyan?n y?k?lmas?d?r.

Önlenebilir bir hastal?ktan insanlar?m?z?n ölmedi?i, kaybetti?imiz canlar?m?z?n ölümüne neden olanlardan hesap sorabilece?imiz günlerin yak?n olmas? dile?iyle; Kurtulu? Yok Tek Ba??na, Ya Hep Beraber Ya Hiç Birimiz…

(BirGün, 14.5.2021)