E?ber KAYA

Türkiye ?statistik Kurumu (TÜ?K) taraf?ndan aç?klanan “Adrese dayal? nüfus kay?t istatistikleri” köyden kente göçün devam etti?ini gösterdi. Verilere göre 2013’te 6 milyon 633 bin olan belde ve köy nüfusu 2019’da 6 milyon 3 bine, 2020’de ise ilk kez 6 milyonun da alt?na inerek 5 milyon 878 bine geriledi. Buna göre Türkiye nüfusunun yüzde 9 oran?nda artt??? 2013-2020 aras?nda köy nüfusu yüzde 11,4 azald?. Türkiye'de 2019 y?l?nda %92,8 olan il ve ilçe merkezlerinde ya?ayanlar?n oran?, 2020 y?l?nda %93 oldu. Di?er yandan belde ve köylerde ya?ayanlar?n oran? %7,2'den %7'ye dü?tü.

BirGün gazetesinden Ozan Gündo?du'nun haberine göre, köylerin durumuna ili?kin en çarp?c? veri, köy nüfusunun azalmas?ysa, en az onun kadar çarp?c? di?er geli?me de, göç edenlerin ya??. Verilere göre ya?l? köy nüfusu artarken, gençler köyleri bo?alt?yor. 65 ya??n?n üzerindeki köy nüfusu 2013’te 896 binken, 2020’de 1 milyon 49 bine ç?karak yüzde 17 oran?nda yükseldi. Buna kar??l?k 65 ya? alt? köy nüfusu 2013’te 5 milyon 737 binken, 2020’de 4 milyon 828 bine geriledi. Üstelik nüfusun ya?? azald?kça kentte ya?ama iste?i de art?yor. 2013’te 35 ya??n alt?nda köy nüfusu 3 milyon 500 bin ki?iyken, 2020’de 2 milyon 717 bin ki?iye dü?mü? durumda. Ba?ka bir hesapla 2013 ile 2020 aras?nda köylerde ya?ayan 35 ya? alt?ndaki her 100 ki?iden 22’si kente göç etti. (1)

Ancak bu verileri de?erlendirirken hataya dü?memek için 6360 say?l? yasa ile ve öncesinde büyük ?ehir olarak tan?mlanan illerde, köy tan?m?n?n kullan?lmay?p mahalle tan?m?n?n kullan?ld???n? hat?rlamakta fayda var. O yüzden TÜ?K verilerini (2) bu ?ekliyle de?erlendirmek gerekir. Daha do?ru bir ç?kar?m yapabilmek ad?na tar?msal istihdam verilerinin bu verilerle birlikte ve belki de öncelikle de?erlendirilmesi daha sa?l?kl? olacakt?r.

AKP iktidar? boyunca ya?ayarak gözlemledi?imiz, üretim yerine ithalat? önceleyen ve istihdam? yerelle?tirmek yerine asgari ücretliler ordusu yaratmay? amaçlayan politikalar?n do?al bir sonucu olarak köylüler köylerinden vazgeçiyorlar. Y?llardan beri ya?amlar?n? sürdürdükleri köylerindeki tarlalar?nda bekçi konumuna getirilen köylü, tar?m d??? sektörlerde ve güvencesiz ?artlarda çal??mak zorunda b?rak?l?yor.

Daha önceki yaz?larda da belirtti?im gibi, kendine rehber olarak neoliberal politikalar? ve uluslararas? tekellerin tar?m sektörüne tahakkümünü alan AKP hükümetleri; adeta göz göre göre batmakta olan tar?m gemisinde keman çal?yor. Sorunun özü ile ilgilenmeyi kendilerine zul gören AKP’li bakanlar?n tek ilgilendi?i konu ise çiftçinin cebindeki telefonun markas?.

Tar?m? kendine esir eden ve 80 darbesinden beri uygulanmakta olan neoliberal politikalar sebebi ile tar?mdaki planl? üretim ve üreticinin kooperatifler ve K?T’ler eli ile piyasa belirleyici özelli?i ortadan kald?r?lm??t?. Kalan son tar?msal K?T’ler de AKP taraf?ndan ya?maya kurban edildi. Bu hali ile sürdürülebilir olmaktan uzakla?an tar?m sektöründen çiftçinin kopu?u da y?ldan y?la h?zland?.

Zaten Demirel zaman?ndan beri tar?mdan geçimini sürdüren kesimi %10’un alt?na indirece?iz söylemi de nihayet AKP döneminde gerçekle?meye yüz tuttu. Tar?msal alandaki sektörel istihdam y?ldan y?la azal?rken, çok uluslu g?da tekellerinin sektördeki yükseli?i de bu oranda artt?. TÜ?K verilerine göre, AKP’nin iktidara geldi?i 2002 y?l?nda tar?msal istihdamdaki ki?ilerin oran? %34,9 iken son aç?klanan veri olan 2020 y?l? Ekim ay? döneminde bu oran %17,6 olarak gerçekle?ti. Bu gerçekle?me oran? 2019 y?l?n?n ayn? dönemine göre bile %4,6’l?k bir dü?ü?e i?aret ediyor.

Tar?mdaki ithalatç? yakla??mlar, tar?m arazilerinin ranta pe?ke? çekilmesi, maden ve enerji üretim santrallerinin tar?msal üretim yap?lan arazi ve köyleri yutmas?, insan eli ile yarat?lm?? iklim krizi, yüksek girdi maliyetleri, ürünün piyasada hak etti?i de?ere ula?amamas? ve sektörel olarak bir yok olu?a sürüklenmek istenen tar?m politikalar?n?n do?al bir sonucu olarak da k?rsalda geçimini çiftçilikle sa?layan insanlar?n geçim derdi ile ?ehre göçleri kaç?n?lmaz oluyor. Zaten ta??mal? e?itim sebebi ile kapat?lan köy okullar? sebebi ile çocu?unu okutamayan, her ne kadar çal???rsa çal??s?n kazanc?n? banka ve hükümete tahvil eden çiftçi, köyden kente göçerek yeni varo?lar olu?turup, di?er sektörler için ucuz i? gücü haline dönü?üyor.

Genç nüfusun k?rsaldan ve kendi tarlas?ndan ayr?lmas?n?n en basit olumsuz sonucunu ise tar?msal faaliyetin deneyim aktar?m?na dayal? oldu?unu göz önünde bulundurursak de?erlendirebilmemiz mümkün olacakt?r. Eskiden tarlas?nda ‘’bekçi’’ bile olsa bir ?ekilde tar?msal üretimin içerisinde olan insanlar art?k tarladan ve üretimden tamamen uzakla?m?? olacaklar?d?r. Ku?aktan ku?a?a bilgi ve deneyim aktar?m? olmadan tar?msal üretimin devam?n?n zorla?aca??n? söylemek abes olmaz.

Ba?ta küçük üreticiler olmak üzere üretimden vaz geçen her çiftçinin sorunu, açl?k ve k?tl?k olarak bir toplumsal bir kriz haline dönü?ecektir. Sorunlar?n do?ru tespiti temelinde bir araya gelmesi gerekenler art?k sadece üretici ve tüketici örgütleri de?il ayn? zamanda tüm sendikalard?r. Toplum sa?l???, sa?l?kl? g?da üretimi ve g?da güvencesinin önündeki en önemli engel olan AKP ve onun tar?m politikalar? ile ba? edebilmek öncelikli hedef olarak belirlenmedikçe tar?m?n ve çiftçinin kurtulu?u mümkün olmayacakt?r.

1- https://www.birgun.net/haber/genc-ciftci-koyleri-bosaltiyor-333404

2- https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=37210