SÖYLE??: AT?LLA SARP (1969-1970 Dönemi Dev-Genç Genel Ba?kan?)

NEVZAT ÇA?LAR TÜFEKÇ? - FAT?H BOZO?LU

68 Ku?a??n?n ö?renci lideri, Dev-Genç Genel Ba?kan? Atilla Sarp ile Milas’?n çok önemli tarihi eserlerinden olan 1800 y?ll?k Su Kemerlerinin oldu?u bölgede, Tolga Çandar’?n bahçesinde bir söyle?i gerçekle?tirdik. Sarp, söyle?ide, 68 ve 78 ku?a??n?n önemine de?indi ve bu ku?aklardan bugün hayatta kalanlar?n yerine getirmesi gereken tarihi sorumlulu?u dile getirdi.  Biz sorduk, Atilla Sarp, ders niteli?inde sorular?m?za yan?t verdi.

ÖNCE S?Z? TANIYALIM

1946 do?umluyum. Babam Egeli. Ege’den 1938 y?l?nda Ankara’ya gelmi?ler. Do?ma büyüme Ankaral?’y?m. Bu hem bir ?ans hem bir ?anss?zl?k. Ba?kentte Cumhuriyetin ilk çiçeklerinin, ilk güzelliklerinin aç?ld??? dönemde okudum ilkokulu, ortaokulu, liseyi. Okul hayat?m? Cumhuriyetin o güzel imkânlar?yla tamamlad?m. Ba?kentte de siyasileri yak?ndan gördüm.  Bir de babam nedeniyle siyasete ilgi duydum. Babam terziydi. Kula’dan ?zmir’e, ?zmir’den Ankara’ya gelen bir terzi. Babam ütopik komünistti. 1940’l? 1950’li y?llarda Ankara ko?ullar?nda komünistlik büyük suçtu. Öyle bir ortamda çocuklu?umuz, gençli?imiz geçti.

Komünisti öcü gibi görürlerdi

Mahallede biri komünist dendi?i zaman, herkes sanki bir canavar? görmü? gibi oluyordu. Ben geçti?imiz günlerde Komünist partisinin toplant?s?na gittim. Bunun k?ymetini bilin, yasal parti bile kuruyorsunuz dedim. Bu memlekette, bir dönem, komünist dendi?i zaman, dü?man gibi görürlerdi insan?. Babam?n komünist diye ad? ç?kt??? için bizim gecekondu evimiz ta?land?, hatta öldürülecektik bile.  Bu ko?ullarda çocuklu?um geçti. Çocuklu?umun en büyük avantaj? siyasileri yak?ndan görmem oldu. Türkiye Cumhurba?kanlar?n?n 6-7’siyle birebir konu?tum. Ba?kente oldu?unuzda, devleti yak?ndan tan?yorsunuz. Türkiye Cumhuriyetin kurulu?unu yaln?z tarih kitaplar?ndan de?il, o ba?kentin göbe?inde ya??yorsunuz. Böyle bir dönemde gençlik hareketlerine girdik. Ö?renci hareketleri niye öne ç?kt?? Bir memleketi idare edenler, do?ru dürüst idare edemezse, gençler siz b?rak?n ben idare edece?im dü?üncesi içinde girer.

Gençler iyi bir toplum ister

Gençler iyi bir toplum ister. Genç insanlar daha iyi ya?amak ister. Önlerinde koca bir ömür var. Dolay?s?yla iyi bir ülkede ya?amak ister. Bu güdülerle gençlik hareketine girdik. Gençlik hareketinde çe?itli a?amalarda çal??malar?m?z oldu. Fikir Kulüpleri Federasyonu içinde oldum. Dü?ünce dünyam?z bizim; sosyalist. Biz sosyalist insan?z. Dünya görü?ümüz böyle. Biz öyle dünyay? dinin, iman?n idare etti?ine, dinci nazariyelere inanm?yoruz. Biz maddi hayat?n dü?ünceyi belirledi?ine inan?yoruz ama gelenek ve göreneklerimize sahibiz, onlar?n ritüellerine sayg?l?y?z. Böyle bir nesildik. 68 ku?a?? denilen neslin içinde benim gençli?im geçti.  O dönemin en önemli örgütlenmelerinden birisi Fikir Kulüpleri Federasyonuydu. FKF daha sonra Dev-Genç oldu. Onun da bir y?l genel ba?kanl???n? yapt?m. 1969-1970 döneminde.

M?LAS’TASINIZ VE TOLGA ÇANDAR’IN M?SAF?R?S?N?Z. ONUN BAHÇES?NDE ESK? DOSTLAR B?RARAYA GELD?N?Z. GÜNDEME DA?R NELER SÖYLEYECEKS?N?Z? SEÇ?M VAR, BUNLAR G?TMEZ END??ELER? VAR…

Tolga Çandar, çok eskiden beri tan?d???m genç, devrimci bir arkada??m?zd?r. Daha sonra güzel bir parlamenterlik yapt?. Milas’ta da bugün bizi güzel bir ?ekilde a??rlad?, sizlerle tan??mam?z? sa?lad?. Didim’de kal?yorum, davet üzerine geldim.

?u anda Türkiye Cumhuriyet tarihinin çok ciddi bir sürecini ya??yor. Hatta Osmanl?n?n bile kar??la?mad??? ?ekilde a??r ve ciddi sorunlarla kar?? kar??ya Türkiye. Bu kadar sorunlar?n oldu?u bir problemin kar??s?nda, birinci olarak, nerede oldu?umuzu, nerede durdu?umuzu çok iyi bilmemiz laz?m.  Bu co?rafya bunlar? çok ya?ad?. Bu co?rafyada dünya kadar uygarl?klar gelmi?, gitmi?. Hepsi, kal?c?y?z zannetmi? kendisini ama gitmi?ler. Dolay?s?yla bu co?rafyada ya?ayan insanlar?n büyük uygarl?klar?n ürünü oldu?unu hiçbir zaman unutmayal?m. Bizim yurtta??m?z öyle bilgisiz, cahil, bir ?ey bilmez yurtta? de?ildir. Bizim yurtta??m?z o büyük medeniyetlerden gelmi?, cumhuriyeti ya?am?? ve Cumhuriyet’in 100 y?l?n? görmü? yurtta?lard?r. Birinci planda yurtta??m?z?n böyle bilinçsiz oldu?unu, ülkenin bir yere götürülmesine izin verece?ini katiyen dü?ünmüyorum. Böyle bir ?ey sözkonusu de?il bir kere.

Ülke, do?ru-dürüst yönetilmiyor

?u anda Cumhurba?kanl??? hükümet sisteminde mevcut yönetimin memleketi do?ru-dürüst yönetemedi?i, üstelik gittikçe de milletin üstüne büyük bir a??rl?k yaratt??? aç?k. Dolay?s?yla ilk seçimde bunlar?n yani Cumhur ?ttifak?n?n kazanma ihtimallerini çok zay?f olarak görüyorum. Peki cumhur ittifak?n?n yerine gelecek kadrolar, yerine gelecek millet ittifak? ne durumda? Buna bakt???m?z zaman, Kemal K?l?çdaro?lu’nun çok sab?rl? bir çal??ma içinde oldu?unu görüyorum. Ben kendisiyle 450 km’yi fiilen yürüdüm. O uzun yürüyü?te, K?l?çdaro?lu ve ekibinin ne yapmak istedi?ini anlamaya çal??mak, bizi parti içinde çay oca??na bile sokmayanlar?n, neden böyle davrand?klar?n? incelemekti amac?m. ?u sonuca vard?m ki K?l?çdaro?lu çok planl? bir ?ekilde, bir iktidar hareketi içinde, bu iktidar hareketinin gereklerini, bütün boyutlar?yla yerine getiriyor. Öyle tahmin ediyorum ki Kas?m ay?nda, bu konuda bir netle?tirme yapacak.

Halk ?unu diyor: Benim için bundan daha iyi ne yapacaks?n?z?

Hem Cumhurba?kanl??? hükümet sistemine hem de partili cumhurba?kan?na kar?? olup, bununla paradoks olacak bir adayl?k sürecinin çok ??k olaca??n?, milletin de bunu çok ??k görece?ini tahmin etmiyorum. Bu bak?mdan esas iktidar?n ne yapaca??na yo?unla?malar? laz?m. Partinin esnaf çal??malar?na, köy çal??malar?na kat?ld???mda gözledi?im ?ey; halk çok dikkatlice eskisi gibi bakm?yor. Halk ?unu diyor: Benim için bundan daha iyi ne yapacaks?n?z? Halk; proje, program istiyor, net görü?ler istiyor. Kitle ileti?im araçlar?yla çok k?sa zamanda görü?lerinizi ula?t?rma imkânlar?n?z var, kitlelere. Dolay?s?yla çok k?sa zamanda, bu mevcut yönetimi de?i?tirecek olan muhalefetin; iktidar?nda ne yapaca??n?n ve memleketi nas?l düzlü?e ç?karaca??n?n net formüllerini ortaya koymas? gerekiyor. Böyle bir süreci ya??yoruz. Böyle bir süreçte, bizlerin, yani devrimci hareketlerden gelmi? 68 ve 78 ku?a?? insanlar?n?n, önemli görev ve sorumluluklar?n?n oldu?unu dü?ünüyorum. Bizler üzerinde ayn? ?ttihatç?lara yap?ld??? gibi bask?lar var. Türkiye’de ilk defa bir nesil, 68 ve 78 nesli, mevcut idareye kar?? ba?kald?rm?? genç ve idealist insanlard?. Büyük bir ba?kald?r? yapt?lar. Ben de bunlar?n içindeydim. Deniz benim arkada??md?, Mahir benim arkada??md?, ?brahim Kaypakkaya benim arkada??md?. Biz bütün bu arkada?lar?m?zla, ölen ve ya?ayan, büyük bir ku?a??z.

68 ve 78 ku?a??, bu ülkenin ayd?nl?k yüzü

Egemen s?n?flar, egemen rejim, bizi tehdit olarak gördü. Bizlere en büyük zulümleri uygulad?. Arkada?lar?m?z? öldürdü, ast?, vurdu, bizleri hapsetti. Bizlerin yakas?n? hiç b?rakmad?. Hala üzerimizde bu a??rl?k var. Bunun bilincinde hareket etmemiz laz?m. Yani 68 ve 78’lilerden gelen, hala ayakta duran bizden çok az say?da insan kald?. Biyolojik bir olgu bu. Art?k bizler belli bir ya?a geldik. 78’liler, bizden daha genç. Geride kalanlar?m?z?n çok bilinçli hareket etmesi laz?m. Ciddi bir döneme gidiyoruz ama çok ciddi ve dik durmam?z gereken bir dönemde duruyoruz. Bu ülkeyi lay?k olmad??? karanl?klara sürüklemeye kimsenin hakk? yok. 68 ve 78 ku?a?? olarak bizler bu ülkenin ayd?nl?k yüzüyüz. Bu ülkenin yar?nlara bakan yüzüyüz. Gelecek ku?aklar için hiçbir ?ey beklemeden ömrünü veren, infazlara giden, imhalara giden, can?n? halk? için veren arkada?lar? olan bir nesiliz. Dolay?s?yla bizim dik durmam?z ?art. Biz ba?ta dik duraca??z. Biz onun gere?ini yerine getirece?iz.

ALTILI MASADA EKS?K OLAN NE?

Alt?l? masada eksik olan Emek Cephesi. Bizim 68 ve 78 ku?a?? olarak devrimci ilkelerimiz gündemde olmay?nca, nerede yans?yacak? Alt?l? masada yans?m?yor. Onu temsil eden, bizim gibi insanlar. Ülkenin emekçilerini savunan sosyalistleri, devrimcileri sahnede de?il ki büyük ölçüde. O zaman ne oluyor? Alt?l? masada emek eksik kal?yor. Bu nas?l tamamlanacak? O zaman Üçüncü ittifaklar; HDP ve Sosyalist partiler önem kazan?yor. Türkiye 1946’dan bu yana yakla??k 80 y?ld?r demokrasiden hiçbir ?ey mi kazanmad?? Çok ?ey kazand?. Birlikte ya?aman?n, farkl? dü?üncelerle nas?l beraber olaca??m?z?n deneyimleri var. Biz bu deneyimleri ya?ayaca??z. ?imdi tek parti rejimi kurulmaya çal???l?yor. Nas?l geldiyse öyle gitmeme gibi iktidarda böyle bir e?ilim var. Nas?l geldin sen, oyla; nas?l gideceksin yine oyla. Bizim demokrasimizin art?k içselle?ti bu konuda. Ben oyla gelirim, istedi?im zaman gelirim, istedi?im zan giderim diye bir ?ey yok. Sand?k konulacak, sand?k için gereken güvenlik önlemlerini muhalefet alacak ve bu sand?k sonuçlar?na sen sayg? duyacaks?n. Önümüzde bir yol var ?imdi: akl?n yolu. Sand?k yoluyla, mevcut rejimi demokratikle?tirebiliriz.

?ili Allende deneyiminden ders almak

Peki hangi deneyim var; Allende deneyimi. Allende’nin iktidara gelip, neden iktidarda tutunamad???n?n deneyimini ya?am?? insanlar?z. Onun da formülünü verece?iz. ?ktidara gelece?iz ve iktidara kar?? olan ve iktidar?n ba?ar?s?zl???n? yol açacak olan her ?eye kar?? da önlem alaca??z. Demek ki demokrasi yoluyla gelmenin de deneyimini bizlerin içselle?tirmesi laz?m. Dü?üncelerimiz farkl? olabilir ama bu yolu Türkiye’nin mutlaka denemesi laz?m. Bu yola girdik. ?imdi biz kötü bir rejimden daha iyi, daha aç?k, daha demokratik bir rejime; dini zihniyetle idare edilen bir rejimden; demokrat, aç?k, pozitif bilimlerin egemen oldu?u bir rejime do?ru geçmeye çal???yoruz. Bizim yüzlerce y?ld?r yapt???m?z ayd?nlanma, ilerleme,  insanlar?n e?it olmas?, insanlar?n dini ve ?rk anlay??lar? d???nda daha üst düzeyde bir yurtta?l?k bilinciyle, daha üst insanl?k de?erleri bilinciyle biraraya gelmesi sürecini ya?amam?z laz?m.  Böyle bir süreci ya?aman?n yolunun seçimlerden geçti?i bir döneme giriyoruz. Aktüel durum, ciddi. Bu aktüel durumda da bizler, onun gerektirdi?i deneyimleri, onu gerektirdi?i ?ekilde davranaca??z. Yapaca??m?z bu.

SON OLARAK SÖYLEMEK ?STED?KLER?N?Z…

Ülkemiz; tarihinin en kötü dönemini ya??yor ve çok kötü yönetiliyor. Gitmeleri laz?m bunlar?n. Nas?l geldiniz, sand?kla geldiniz. Efendi gibi o sand??? koyacaks?n?z ve efendi gibi de o sand?kla gideceksiniz. Bir kere bu noktan?n kesin alt?n?n çizilmesi ve her ?eyimizi de buna göre düzenlememiz laz?m. Kar?? taraf böyle bir ?ey istemiyor. Gitmemek için her ?eyi yapacaklard?r.  H?r ç?karmak, kavga ç?karmak, seçimi ertelemek istiyor. Bir kere bizim söylemlerimizin bunlara kar?? olmas? laz?m. Bu konuda kafa yormal?y?z. Biz bulundu?umuz her yerde kar?? tarafa; karde?im, böyle bir yola giderseniz sizin için hay?rl? olmaz mesaj?n? çok iyi bir ?ekilde vermeliyiz. Bunu kim verir biliyor musunuz? 68 ve 78 ku?a??n?n hayatta kalanlar?. Ba?kas? veremez bu mesaj?. Ancak bizim gibi 1971 ve 1980 darbe süreçlerini ya?am?? ve bu u?urda a??r bedeller ödemi? insanlar bu mesajlar? çevresine verebilir. O nedenle sorumlu?umuz a??r ve büyük. Bu iktidar?n gitmesi konusunda, bizim ku?aklara önemli görevler dü?üyor. Bu görevler, ihmal edilemeyecek kadar tarihi ve önemlidir. Çok ciddi bir süreç ya??yoruz.