Ku?ak kavram?, bir döneme ya da bir tarihsel süreç içinde konumland?r?lan insan toplulu?unu ifade eder. Ku?a?? ifade eden di?er bir sözcük nesildir. Ku?ak tan?mlamas? yaparken, her ku?a?? ifade eden, onun özelliklerini belirleyen, her ku?a?? di?er ku?aklardan ay?rt eden belirgin nitelik ve ko?ullar vard?r.  En bilinen ku?ak ayr?mlar? ve belirlemeleri: X, Y, Z, 68 ve 78 ku?aklar?d?r. Bu ku?ak tan?mlamalar?n? ve aralar?ndaki farklar? burada aç?klamaya çal??al?m…

X KU?A?I

1965-1979 y?llar? aras? do?anlara, “X Ku?a??” denilmektedir. Geçi? dönemi çocuklar? olarak adland?r?lan bu ku?a??n o ?ekilde adland?r?lmas?n?n nedeni; söz konusu y?llarda dünyan?n önemli de?i?imler ya?amaya ba?lamas?ndan kaynaklanmaktad?r. Kurallara uyumlu, sad?k ve çal??kanl??a önem veren bir ku?ak olarak tan?mlan?yor. Paraya fazla odaklanm?? olan bu ku?akta bireycilik ve rekabetçilik gibi olgular biraz daha önem kazanm??t?r.

Y KU?A?I

1980-1999 y?llar? aras? do?anlar “Y Ku?a??” olarak adland?r?lmaktad?r. Ku?aklar aras? farkl?l???n en çok hissedildi?i ku?akt?r. Teknoloji dostu, bireysel, giri?imci, rahat, küreselle?meye ba?layan nesildir. Yetene?e ve ba?ar?ya çok fazla odaklan?rlar. Bu nedenle ki?isel geli?ime ve giri?im f?rsatlar?na daha fazla önem verirler. Bir di?er özellikleri ise yarat?c? ve yenilikçi fikirlere oldukça aç?k olmalar?d?r. Asl?nda bu ku?a?a sosyal medya ku?a?? da diyebiliriz. Nedeni ise teknolojiyi çok yak?ndan takip eden, internet üzerinden al??veri? yapan, bilgisayar ve ak?ll? telefonlar sayesinde birden fazla i?i ayn? anda yapabilen bir nesil olmalar?d?r.

Z KU?A?I

2000 y?l?ndan sonras? do?anlar için tan?mlanan “Z Ku?a??”na gelecek olursak, bu ku?ak, sokaklarda yakar top, saklambaç gibi oyunlarla de?il de internet arac?l???yla sosyalle?meyi tercih eden bir ku?akt?r. Teknolojinin direkt kuca??nda do?an ve teknolojiyle ya?ayan bu nesil, birden fazla i?i ayn? anda, k?sa süre de ve titiz biçimde yerine getirebilme yetene?ine sahiptir. Hayat standartlar?nda meydana gelen de?i?imler, Z ku?a?? bireylerinin apayr? bir dünyada yeti?melerini sa?lam??t?r. Özellikle teknoloji alan?nda meydana gelen geli?meler söz konusu ku?a??n bireysel özelliklerinin di?er ku?aklardan ayr?lmas?na neden olmu?tur.

68 KU?A?I 

70 ya? ve üzerindeki ya?ta olanlar? kapsar. Mahir Çayan, Deniz Gezmi?, ?brahim Kaypakkaya gibi devrimci önderlerin liderli?inde olu?turulan Türkiye'deki sol hareketin ad?d?r. 68 ku?a?? okumu?, bilgili gençlerin; ülkelerini Amerikan ba??ml?l???ndan kurtarmak için ba?latt??? devrimci bir harekettir. 68 ku?a??n? ba?latan as?l olay Latin Amerikal? devrimci Ernesto Che Guevera'n?n, 1967 y?l?nda Bolivya da?lar?nda yakalanarak öldürülmesidir. Bu tarihten sonra tüm Avrupa(özellikle Paris sokaklar?n?n duvarlar?nda) ve dünya caddelerinde ayn? sloganlar yank?lanmaktad?r; 'gerçekçi ol, imkâns?z? iste'.

68 Ku?a?? Türkiye’de üniversitelerde ortaya ç?kt?. Türkiye’deki 68 eylemlerinin en önemli özelli?i anti-emperyalist bir nitelik ta??mas?d?r. Tüm dünyada yay?lan sava? kar??tl??? ve özgürlük fikrinden etkilenen sol görü?lü gençlik, Amerikan 6. Filosunun Türkiye ziyaretine kar?? protesto gösterileri yapt?. 29 Nisan 1968’de Ankara’da yap?lan mitingde, “Tam ba??ms?z Türkiye” slogan? onbinler taraf?ndan hayk?r?ld?.

78 KU?A?I

60 ya? ve üzerindekileri kapsar. Onlar?n ya?ad?klar? siyasal ve toplumsal süreç; kan, bask?, ?iddet, i?kenceler, ac? ve a??r bedeller olmu?tur ama bir o kadar da inanç ve fedakârl?kla örülmü? bir tarihsel süreçtir. 12 Eylül 1980’de; 650 bin ki?i gözalt?na al?nd?, 1 milyon 683 bin ki?i fi?lendi, 230 bin ki?i yarg?land?, 14 bin ki?i vatanda?l?ktan ç?kar?ld?, 30 bin ki?i zorunlu siyasi mülteci oldu, 50 ki?i idam edildi. 12 Eylül'ün mahkemelerinde yarg?lan?p devlete kar?? suç i?lediklerine karar verilenler; siyasi parti, vak?f, dernek kurma ve üyesi olma gibi haklar bir yana, evlenmek, bo?anmak, bankadan kredi almak, anal?k, babal?k ve miraslar?n? kullanma gibi haklardan dahi yoksun b?rak?ld?lar. 

“Biz 24 saatimizi devrime adam??t?k; yemiyor, içmiyor, uyumuyor, sadece mücadele ediyorduk. 78 ku?a??n?n önemli kitle önderleri, mücadelelerinin bedelini canlar?yla ödediler. Binlerce insan i?kence gördü. Fosseptik çukurunda tutulmaktan tutun da, e?inin yan?nda kar?s?na tecavüze kadar çe?itli i?kenceler uyguland?. 78'liler, çok a??r bedeller ödedi.” (Atilla Soysal- 78’liler Vakf?)

SONUÇ VE DE?ERLEND?RME

X-Y ve Z ku?aklar? daha çok teknoloji odakl? olup, bilgisayar teknolojisini iyi kullanabilen gençlerden/insanlardan olu?uyordu. Elbette onlar?n da toplumsal olaylara, haks?zl?klara, iktidarlar?n anti-demokratik uygulamalar?na kar?? bir duyarl?l?klar? ve tepkileri vard?. Bu tepkilerini bir ?ekilde pasif direni? ?eklinde ya da bir kitlesel etkinlik ?eklinde ortaya kayabiliyorlard?. Onlar?n eylemleri insani bir refleksten kaynaklan?yordu ama tepkilerinde s?n?fsal bir bilinç yoktu. Onlar dünya ve ülke toplumsal mücadeleler tarihini bilen ve okuyan bir ku?aklar zinciri de?ildi.

68 ve 78 ku?a??n?n eylemleri ve önderlikleri; dünya devrim tarihini okuyan, bilen ve bu konuda tahliller yaparak, bunu ülke gerçeklerine göre yorumlayabilen, bu do?rultuda mücadele stratejisi geli?tirebilen bireylerden/kadrolardan olu?uyordu. Onlar?n temel amaçlar?; Türkiye’nin emperyalist hegemonyadan kurtar?lmas? ve tam ba??ms?z bir Türkiye hayalini gerçek k?labilmekti. 68 ve 78’in üniversiteli gençleri, idealleri ve ideolojileri do?rultusunda; fabrikalarda i?çilerin yan?nda; tarlalarda pamuk, tütün, f?nd?k tar?m? yapan üreticilerin yan?nda sömürüye kar?? mücadele ettiler. 68 ve 78 ku?a??, sol bir gençlikti ve Sosyalist bir düzeni kurmak için yola ç?km??lard?.

X-Y-Z ku?aklar? teknoloji donan?ml? bir gençlik iken; 68-78 ku?aklar? ise sol teoriye ve s?n?f bilincine sahip, sol ideolojiyi kendilerine rehber edinmi?; e?itli?in ve adaletin sa?land???, cinsiyet ayr?m?n?n olmad???, insana ve do?aya sayg?l? bir düzen olan Sosyalizmi gerçekle?tirmeyi savunan bir ku?akt?…

KAYNAKLAR:

1-https://www.brandingturkiye.com

2-Vikipedi

3-https://www.tarihbilimi.gen.tr/

4-Radikal.com.tr, 17.4.2004