MEHMET ERDAL / DATÇA

Bugün (Pazartesi) sabah 05.45'te İskele Mahallesi Mezarlığı yakınlarındaki Şenkaya binası önünde buluşan Datça Mor Pedal Bisiklet Grubu üyeleri ile birlikte düştük yola; onlar 16 bisikletçi önde, ben dörtlüleri yanıp sönen aracımla arkada Datça Vineyard'ın “Bağ bozumu” davetine icabet etmeye gidiyoruz.

Datça Vineyard'ın yeri Datça-Marmaris kara yolu üzerinde, Kızlan'a sapan yol kavşağını geçince biraz ileride, yolun sağında kalıyor. Datça-Marmaris kara yolundan gidip gelen herkesin kolayca görebileceği bir mesafede, yoldan biraz yüksekçe bir yerde. Hem binaları hem de “DATÇA BAĞ VİNEYARD” yazısı nedeniyle göze çarpıyor, fark ediliyor.

BAĞ BOZUMUNA GELENLERE AÇIKLAMA YAPILIYOR

Datça Vineyard'a varıyoruz. Bisikletleri ve aracı park ediyoruz. Hemen girişte gözlüklü, uzun saçlarını başının arkasında topuz yapmış hafif sakallı çok kibar bir genç bugün yapılacak çalışmayla ilgili açıklamalarda bulunuyor. Dinliyoruz.

Bugünkü çalışmaya 60 kişi katılıyordu. Bizlere eldiven ve üzüm salkımlarını kesecek makaslar verilecekti. Makas ile üzüm salkımlarını keserken çok dikkatli olmalı ve kendimizi yaralamamalıydık. Arı sokmasına karşı hazırlıklıydılar. Arı sokmasına alerjisi olanlar arı soktuğunda feryat figan görevlilerin yanına koşmalıydılar, onlar anında olaya müdahale edeceklerdi.

Bugün beyaz üzümler kesilecekti. O nedenle, siyah üzüm salkımları ile karşılaşılırsa, ki arada olabilirdi, o salkımlar kesilmemeliydi. Beyaz ve siyah üzümler kasalara birlikte atılmamalıydı.

Salkımlar asma ile bağlantının olduğu yerden kesilmeliydi. Kasanın içerisine asma yaprağının düşmemesine dikkat edilmeliydi. Arılar tarafından tamamen kuru hale getirilmiş salkımlarda kesilmeli ama kasaya konulmamalıydı. Bir kısmı kurumuş üzüm tanelerinin olduğu salkımlarda sorun yoktu, kesilip kasaya konabilirdi.

Kasalar tam anlamıyla doldurulup altta kalan salkımların ezilmesi durumu olmamalıydı. Görevliler istenildiğinde anında kasa yetiştireceklerdi.

Şimdi, işe başlamadan önce küçük, atıştırmalık bir sandviç ve meyve suyu verilecekti. Hem kesim yapılan yere yakın bir yerde hem de bina içinde lavabo vardı.

Kesim bittiğinde önce kahvaltı verilecek, sonra da şarap ikram edilecekti. İsteyen alıp tadına bakabilir, sonra sembolik olarak bir yerde yapılacak olan sıkım işine katılabilirdi.

 15 YILLIK ŞARAPLIK BİR BAĞ

Açıklama bitti. Eldivenlerimizi, makasımızı, sandviç ve meyve suyumuzu aldık. Yürümeye başladık.

Sol tarafımız ve yürüdüğümüz bölüm göz alabildiğince üzüm bağıydı.

Bugünkü 60 kişilik grubun geri kalanı önceden gelmiş ve görevliler onlara yapacakları işi göstermişlerdi. Bizim grubu da ikili ikili her sıra başına yerleştirdiler; birisi sıranın bir tarafında, diğeri diğer tarafında duracak ve üzüm salkımlarını kese kese ilerleyeceklerdi.

Ben kesime başlamadan Vineyard'da çalışan birisinden bilgi almaya başladım.

Burası 30 dönümlük bir yerdi. Çok çeşitli üzüm cinsleri vardı. Her sıranın başında o sıradaki üzümün hangi cins olduğu yazıyordu. Geçen hafta da bazı cinslerin hasadı yapılmıştı. Toplanan üzümleri burada işliyorlar ve şarap haline getiriyorlardı. Kendileri bağ kısmında görevliydiler ve yıl bazında ne kadar şarap üretildiğini bilmiyorlardı. Rekolte yıldan yıla değişebiliyordu. Rekoltenin düşme nedeni iklim başta olmak üzere pek çok şeye bağlıydı. Örneğin bu yıl hastalık yılıydı. Kendilerinde aşırı bir hastalık yoktu ama başka yerlerde, örneğin Denizli taraflarında fazlaca üzüm yokmuş bu yıl. Haziran ayında yağan yağmur rutubeti, yağışı sevmeyen üzümler için iyi bir şey olmamıştı. Verim düşükmüş.

Bağın zamanında yapılacak bakımı, budaması, verilecek suyu çok önemliymiş. Sıkma bölümünde çalışan dahil 4-5 kişiymiş burada çalışanlar. Maaşlı elemanlarmış. 12 ay çalışıyorlarmış.

Bugün yapılan bağ bozumunun kaç yıldır yapıldığını soruyorum. O sırada genç bir kız yaklaşıyor yanımıza. Çalışan ona sesleniyor, “Simin (İşleyici) hanım bir bakar mısınız.”

Yanımıza gelen genç kız ile konuşuyorum. Aileden birisiymiş. Ondan bilgi almaya devam ediyorum: Şu an, içinde bulunduğumuz bağ 15 yıl önce kurulmuş. 10 yıldır bugünkü gibi bağ bozumu şenliği yapıyorlarmış. Sahibi aile Ankaralıymış. Çalışandan aldığım bilgileri özetliyorum. Yıllık şarap çıkarma kapasiteleri 70'lik 40.000 şişe imiş. Bu üretimin çoğunu burada, bulunduğumuz yerdeki satış ofisinde ve restoranda satarak, Datça, Ankara, İstanbul, İzmir gibi bazı yerlerdeki restoranlara vererek tüketiyorlarmış. Haliyle ürettikleri şaraplara müşteri arama diye bir sorunları yokmuş. Pekmez ya da kuru üzüm türünden herhangi bir üretimleri yokmuş. Sahip oldukları üzüm cinsleri şaraplıkmış. Üzüm ile ilgili bakım, ilaçlama, su gibi her şey bu çerçevede yapılıyormuş. İyi kalite bir şarapmış. Kendi markaları adı altında satıyorlarmış.

KESİM YAPIYORUZ

Bilgi almam bitince ben de en son sırada üzüm kesen kadın arkadaşın karşısına geçiyorum. Üzüm salkımlarını kesmeye başlıyorum.

Başında fötr türü şapkası olan sessiz ve orta yaşlı bir beyefendi dolaşıyor, yanımıza geliyor. Sahibi Hasan İşleyici imiş. Kimya mühendisi olduğunu söylüyor, bana bağın sahibi olduğunu söyleyenler.

Bağ bozumu oldukça neşeli bir havada geçiyor. Bizden önce gelen gönüllüler ile buluşuyoruz. Hava çok fazla ısınmadan bugün için belirlenmiş üzüm salkımlarını kesip bitiriyoruz. Kahvaltı için zeytin ağaçlarının altına gitmemizi söylüyor, burada çalışanlar.

 KAHVALTIDA YOK YOK

Zeytin ağaçlarının altında yer sofraları, masalar, sandalyeler var. Bir yerde de kahvaltı dağıtımı için masalardan mutfak türü portatif sehpa oluşturulmuş. Herkes istediği yere oturuyor.

Bir süre sonra traktör ile kahvaltılık yiyecekler, onları servis edecek çalışan kadınlar ve genç kızlar geliyorlar. Malzemeler sehpanın üzerine taşınıyor. Kahvaltı için “buyurun” deniliyor. Yerimizden kalkıp sıraya geçiyoruz.

Kahvaltıda zengin bir menü var. İş yeri sahipleri işi biliyor; “insanın önce gözü doymalı” diye düşünmüş olmalılar ki kimsede “acaba bana kalır mı?” endişesi oluşmayacak şekilde her şeyi tepeleme yığmışlar. Sırası gelen istediğinden alıyor. Hepsinden alan oldu mu bilemiyorum ama benim yaşta birisinin var olanların hepsinden alıp yemesi hiç olası değil...

Kahvaltının bitimine doğru Hasan İşleyici ve eşi, ki kahvaltılık yiyeceklerin dağıtımında biber dolmasının başında idi, Meltem hanım iki koldan kahvaltılarını yapanları dolaşıyorlar. Hal hatır soruyorlar.

Kahvaltıdan sonra, kahvaltı dağıtımına da yardımcı olan o ilk geldiğimizde gördüğümüz çok kibar genç biraz sonra üzüm sıkım yerine geçeceğimizi, isteyenin ikram edilen şaraptan tadabileceğini ve isteyenin sembolik üzüm sıkmak için üzüm çiğnemeye katılabileceğini söylüyor.

Kalkıyoruz, girişe yöneliyoruz.

Genç görevliler kadehlere şarap doldurup isteyene ikram ediyorlar. Sembolik üzüm çiğnemeye katılmak isteyenler önce genişçe bir kap içerisindeki suya girip, oradan da üzüm çiğnenen, ahşap üzüm çiğneme teknesine geçiyorlar. Çalınan müzik eşliğinde hem üzümleri çiğniyorlar hem de oynuyorlar. Fotoğraf ya da video çektiriyorlar. İş yeri çalışanları ve sahipleri de bu seremoniye eşlik ediyorlar. Bir ara iş yeri sahibi Hasan bey ve eşi Meltem hanım da Mor Pedal Bisiklet Grubu üyelerine eşlik ediyorlar. Mor Pedal Bisiklet Grubu'ndan Ümit Kırcalı “Önümüzdeki Mor Pedal Bisiklet etkinliğinin sponsoru Hasan bey ve Meltem hanım oluyor, bugün burada sıktığımız üzümlerden elde edilen şarapları oraya gönderiyor” diyor. Herkes gülüşüyor. Bugün herkesin neşesi yerinde.

Bugünkü bağ bozumu şenliğinden dolayı iş yeri sahipleri, çalışanlar ve şenliğe katılanlar çok mutlu, bu çok açık. Yüzler gülüyor.

“Bugün de böyle. Haydi şimdi denize, bu sıcakta başka türlüsü olmaz” deyip ayrılıyoruz Datça Vineyard'dan...