MİLAS’IN TARİHİNDEN SAYFALAR

NEVZAT ÇAĞLAR TÜFEKÇİ

Yeta Çomo, Doktor Sezai Nafiz Çomo’nun kızıdır ve Sakarya ilkokulu öğrencisidir. 1935 yılında Çocuk Haftasında, bir haftalığına Milas Belediye Başkanı olur ve toplumda çağdaş kıyafet kullanımı konusunda farkındalık yaratmak için kadınların çarşaf ve peştamal kullanımını yasaklamıştır. Başkan Çomo, bu kararını, bir Milaslı’nın çarşaf ve peştemalın yasaklanması için verdiği dilekçe üzerine, hemen belediye meclisini toplayarak almıştır.  Başkan Çomo’nun bu kararı okul arkadaşları tarafında sevinçle karşılanmıştır.

Çocuk Haftasında Bir Haftalığına Belediye Başkanı seçilen Yeta Çomo’nun görevi, Cumhuriyet döneminde Milas’ın ilk belediye başkanı olan CHP’li Şevket Gökbel zamanında gerçekleşmiştir. Gökbel, 1923-15.08.1936 tarihleri arasında görev yapmış daha sonra Nazmi Akdeniz bu görevi üstlenmiştir.

Yeta Çomo’nun Milas Belediye Başkanı olması, kadınlara çarşaf ve peştamalı yasaklaması haberi 1935 yılında Tan Gazetesinde şu şekilde yer almıştır: “Milas, (Tan)-Çocuk haftasında belediye reisliğine ilk mektep talebesinden Yata Çomo seçilmiştir. Yeta Çomo, vazifesini kazamıza şeref verecek şekilde yapmıştır.   Kaza gençlerinden biri başkana bir istida vermiş, çarşaf ve peştamalların kaldırılması isteğinde bulunmuştur. Yeta Çomo ertesi gün derhal meclisi toplamış ve bir karar almıştır. Dün tellallarla kazanın her tarafında bu karar halka ilan edilmiştir. 23 Temmuza kadar hiçbir peçe ve çarşaf kalmıyacaktır.”

Atatürk tarafından 1934 yılında kanunla düzenlenen, kadınların çağdaş giyimleri giymesini teşvik etmek için çıkardığı kıyafet devrimini desteklemek amacıyla Yeta Çomo’nun aldığı bu karar; Milas’ın, o dönemde Türkiye’de böyle bir kararın alındığı az sayıda yerden birisi olduğu ifade edilmiştir. Milas Belediyesi o dönemde bu kararıyla, kadınların çağdaş kıyafetler giymeleri kampanyasına destek vermiştir.

YETA VE DR. SEZAİ NAFİZ ÇOMO KİMDİR?

Yeta Çomo, orta yaş üzerindeki Milaslıların çok yakından tanıdığı halk arasında “Arnavut Doktor” olarak bilinen Dr. Sezai Nafiz Çomo’nun iki kızından birisidir. Yeta 1925 doğumlu olup, Arnavutluk’ta dünyaya gelmiştir. Yeta, Arnavutça’da, hayat anlamına gelmektedir. Ünlü talk-showcu ve GS yönetim kurulu üyeliği yapan Aziz Üstel’in annesidir. Diğer kızı 1928 doğumlu Berrin, İstanbul’da doğmuştur. Ayşegül ve Osman isimli iki çocuğu olmuştur. Oğlu diplomat Osman Çetintaş’tır. Yeta ve Berrin, Sakarya İlkokulunda okuduktan sonra Arnavutköy Amerikan Kız Koleji(Robert Kolej)’inde okumuşlardır. Bülent Ecevit ve Rahşan Ecevit’le dönem arkadaşıdırlar.

Sezai Nafiz Çomo, 1896’da Arnavutluk’ta doğdu. Arnavutluk’ta Monarşist Kral Zogo’nun istibdat(baskıcı) yönetimine karşı devrimci mücadele yürüttü. Kralın taraftarlarınca kuşatılınca, eşi ve bir kızıyla(Yeta) birlikte önce İtalya’ya geçti daha sonra 1925’de İstanbul’a geldi. Çomo, 1928 yılında Milas’a geldi ve burada hekimlik mesleğini sürdürdü. 10 Nisan 1970 tarihinde öldü. Uzun yıllar CHP Milas ilçe başkanlığı ve kurultay delegeliği yaptı. Kurultaylarda CHP Genel Başkanı İsmet İnönü’yü, sert şekilde eleştirileriyle ünlüdür. Çeşitli dönemlerde Kızılay, THK ve Yeşilay başkanlıklarında bulundu. Dr. Çomo, 1950’den sonra Demokrat partililerle çetin ve korkusuzca bir siyasi mücadele vermiştir. Hekim olarak, at-eşek sırtında herkesin yardımına koşmuştur. Milas’ta iz bırakan insanlardan birisidir.