MEHMET EERDAL / DATÇA

“Yarımada kaynaklarının sınırlılığını gözetmeyen imar ve yapılaşma kararları bir kenarda tutulursa Datça'nın su sorunu bir işletme sorunu değil yapısal bir sorundur.” diyerek başlayan rapor şöyle devam etmektedir. “Datça'nın coğrafi ve jeolojik yapısından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle her türlü faaliyette SU VARLIĞI ile ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılarak, birlikte hareket edilmelidir.

 MUSKİ ile;

Mevcut Atık Su Arıtma Tesisi'nin arıtılmış suyunun denize deşarj yerine 'sulama veya yeraltı sularının beslenmesi' amacıyla kullanılması. Uzun vadede yeterli filtrasyon katkıları ile daha geniş kullanım alanlarının araştırılması.

Başta Kızlan ve Karaköy olmak üzere henüz mevcut arıtma tesisine bağlı olmayan yerleşkeler için 'Bölgesel Modüler Arıtma Tesisleri' planlaması için öneriler oluşturulması. Modüler arıtma tesisleri ile bölgesel sulama ve yeraltı sularını besleme potansiyelinin düşük maliyetlerle sağlanması.

ÇED süreçlerinin sağlıklı bir şekilde tamamlanması koşuluyla Betçe Bölgesi başta olmak üzere 'Modüler Deniz Suyu Arıtma Tesisleri'nin hayata geçirilmesi.

İlçemizdeki içme suyu hatlarındaki patlaklar nedeniyle oluşan kayıp kaçakların önlenmesi.

DSİ ile;

Yeraltı sularının beslenmesi için; Geçirgen göletler, yağmur suyu hendekleri, su yataklarında besleme sondaj kuyuları gibi yapıların inşası.

Bu tip uygulamaların maliyeti düşük, yeraltı su kaynaklarını besleme kapasiteleri yüksektir. Gerekli koordinasyon ve planlama çalışmaları yapıldıktan birkaç ay sonra hayata geçirilebilir ve yıllarca bakım gerektirmezler. İlçemizdeki 'Su Koruma Havzası', izinsiz açılan kuyuların takibi ve gerekli yaptırımların uygulanması.

İLÇE TARIM MÜDÜRLÜĞÜ ile;

Yöreye ve su varlığımıza uygun tarımsal ürünlerin belirlenmesi ve bu ürünlerle ilgili teşvik imkanlarının oluşturulması. Bu çalışmalarla çiftçinin gelir potansiyelinin arttırılması.

Tarımsal uygulamaların ilçemizin 'Su Varlığını’ koruma bilinciyle sürdürülmesi. Damla sulama, sulama zamanları, malç uygulamaları hakkında bilgilendirme ve teşvik çalışmalarının yapılması.

İlçe dışından gelen üreticilerin yarımadanın kaynaklarını tüketmesinin önlenmesi.

 ORMAN TEŞKİLATI ile;

Su havzamızın çevresindeki orman alanlarında çeşitli yağmur hasadı uygulamaları (teraslama, uygun bitkilendirme vb.) ile yeraltı suyumuzu zenginleştirme çalışmalarının yapılması.

Az su isteyen ağaç fidanı üretilip dağıtılması.

 DATÇA'NIN SU VARLIĞININ KORUNMASI İLE İLGİLİ ÖNERİLERİMİZ

Yarımadamızın 'SU VARLIĞI' gerçek ve şeffaf olarak ilgili kurum -MUSKİ- tarafından açıklanmalı, tüketim ve projeler bu potansiyel göz önüne alınarak yapılmalı.

MUSKİ su kuyularının verim bilgilerini /Debi, dinamik ve statik seviyeler) periyodik olarak açıklamalı. Gruplarla ve halkla paylaşılmalı.

Datça Belediyesi bu bilgilerin takipçisi olup, halka sorunu gerçek boyutları ile anlatmalı.

İlçemiz; turizm ve doğal güzellikleri göz önüne alındığında nüfusun yoğun olduğu şehirlerden ayrılıp daha küçük bir yerde yaşamak isteyen vatandaşlarımızın ilk tercih ettiği yerlerden biri haline gelmiştir. Günümüzde bungalov, konteynır, prefabrik yapı, tiny house ya da mevcut plan hükümlerine göre yapılan 1+1 yapılara izin verilmesi kent dokusunu bozmakta ve nüfus yoğunluğunu arttırmaktadır. Kısıtlı olan su kaynaklarımızın da hızla tükenmesine yol açmaktadır. Nüfusun kontrolsüz şekilde ve hızla artmasına neden olan bu yapılaşma sorununa çözüm bulunmalı.

Yeni yapılan binalarda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 23 Ocak 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'te belirtilen 'Yağmur Suyu Toplama Sistemleri' ile ilgili uygulamalara başlanmalı.

Yeni yapılacak veya mevcut binaların dönüşümü için 'Gri Su' sistemleri oluşturulmalı, yararları, kullanımı ile ilgili bilgilendirme ve destekler sağlanmalı.

Havuzlar sınırlandırılmalı.

Havuz suyu boşaltımı belediye tarafından tanımlanmalı ve takip edilmeli.

Kademeli fiyat uygulaması yeniden değerlendirilmeli, fiyatlandırmada 'kişi başı sağlıklı yaşam' oranından sonra 'fazladan tüketim' caydırıcı hale getirilmeli,.

Kademeli fiyat uygulaması bir taraftan halkın ucuza su ihtiyacını karşılamasına izin verirken bir taraftan da aşırı su tüketimini engellemeli. Üst kademeler için yapılacak fiyat artışları hem Datça'daki kısıtlı su kaynaklarının korunmasına yardımcı olacak hem de mevcut su maliyetleri ile karşılaştırıldığında yüksek maliyetli görünen sarnıç yapım projelerinin geri ödeme sürelerini düşürerek sarnıç uygulamalarının yaygınlaşmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda, üst kademelerde fiyat artışına gidilmesi yağmur suyu hasadı için yapılan depoların şebeke suyu ile doldurulmasını caydırıcı olacaktır.

Mevcut su şebekesinin kayıp-kaçak tamiratının takibi ve 'ihaleyi alan' özel şirketin performansı değerlendirilmeli.

İklime uygun bitkilendirme ve peyzaj özendirilmeli. Bu konuda bilgilendirme, destek ve zorlayıcı tedbirler alınmalı. Çim kullanımı ve çok su isteyen bitki ve ağaç ekimi yasaklanmalı.

Hortumla işyeri, konut önü, araba, halı yıkama, bahçe sulanması yasaklanmalı.

Patates yıkamanın neden olduğu su israfı ve patatesin yıkanmadığı zaman daha uzun dayandığı ilçe tarım ve belediye tarafından halka anlatılıp (sosyal medya vb.) talep oluşturulmalı.

Belediye, iyi ilişkiler içinde olduğu kooperatif işleten bir belediye ile )Muğla B. B, İzmir B. B vb.) ortak bir proje yaparak Kızlan'daki belediye arazisinde alım garantili ürünler (lavanta vb.) yetiştirilmesine önayak olabilir. Öncelikle kooperatiflerle ilişkiye geçilerek hangi ürünlere talep olduğu belirlendikten sonra, bunlar içinden Datça’ya uygun olanlar seçilerek, mümkünse mono kültür bir ortam yaratmadan, Datça çiftçileri için örnek bir uygulama başlatılabilir.

Kıyıdaki işletmeler her sabah işletmelerinin önünü hortumla yıkıyorlar. Hortumla su kullanma yasağına paralel olarak bu işletmelerin, mevcut bitkilere zarar vermeyecek koşulları sağlamak kaydıyla, deniz suyu kullanabilmeleri için belediye çeşitli aralıklarla deniz suyu muslukları sağlayabilir.”