Odun Üretimi

Ormanlar sadece yangınlar nedeniyle değil, endüstriyel üretimin de tehdidi altındadır. Orman Genel Müdürlüğü (OGM) rakamlarına göre ormanlardaki endüstriyel odun üretimi, 2000 yılında 7,3 milyon metreküp iken, 2005 yılında 13,9 milyom Metreküpe, 2015 yılında 15 milyon metreküpe, 2018 yılında 18,8 milyon metreküpe, 2021 yılında ise 27,7 milyon metreküpe çıkmıştır. Son beş yılda endüstriyel odun üretimi yüzde 78 artmış durumdadır. 2005 ile 2017 yılları arasında yüzde 35 artırılan üretim miktarının, sadece 2017 ile 2021 yılları arasında toplamda yüzde 69,5 artırıldığı görülüyor. 

Enerji ve Maden İzinleri

2020 yılında, 67 Bin 972 Hektarlık orman alanın yangın ve maden-enerji tesisleri için verilen orman izinleriyle nedeniyle yok edilmiştir. 2019 yılında 16.413 hektar; 2020 yılında 47001 hektarlık orman alanını maden ve enerji tesislerine verilmiştir. 

Orman İşgalleri

Cumhurbaşkanlığı döneminde, orman alanlarının işgali de artmıştır. 2018’de 11683, 2019’da 12864, 2020’de 17369 dekarlık orman alanı işgal altına alınmıştır.   Ormanda açılan usulsüz alanların boyutlarına baktığımızda, benzer bir artış ile karşılaşıyoruz. Cumhurbaşkanlığı döneminde orman suçları da artmıştır 2018’de 14363, 2019’da 13494, 2020’de 22706 dekarlık orman alanı usulsüzce açılmıştır. 

Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Alanlar 

5 Ocak ve 7 Ocak tarihlerinde resmi gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile Ankara, Mersin, Kastamonu, Manisa sınırlarındaki ormanlık alanlarının “orman vasfı” kaldırılmıştır. Kastamonu ve Manisa’da 611.842 m², Ankara ve Mersin’de 376.494 m² olmak üzere 2 günlük süre içerisinde toplam 988.336 m²’lik ormanlık alanın orman vasfından çıkarılmıştır. 

Cumhurbaşkanlığı’nın 3413 sayılı kararı ile 7 Ocak tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile Cumhurbaşkanlığının sınırlarını belirleyeceği alanların orman sınırları dışına çıkarılmasına dair usuller düzenlenmiştir.  Cumhurbaşkanı’na söz konusu yetkiyi veren Orman Kanunu Ek Madde 16 19/4/2018 tarih ve 7139 sayılı Kanun’un 17. maddesi ile getirilen değişiklik Cumhuriyet Halk Partisi tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınmıştır ancak Anayasa Mahkemesi açıkça Anayasa md 169’a aykırı olan bu maddeyle ilgili başvuruyu oybirliği ile reddetmiştir. 

Söz konusu düzenlemeye göre, sınırları Cumhurbaşkanınca belirlenecek;  a) Tarım ve Orman Bakanlığınca, bilim ve fen bakımından orman olarak muhafazasında hiçbir yarar görülmeyen ve tarım alanına dönüştürülmesi de mümkün olmayan yerler.  b) 7139 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 28/4/2018 tarihi itibari ile üzerinde yerleşim yeri bulunan yerler.  c) Yerleşim yeri oluşturulması uygun olan taşlık, kayalık, verimsiz ve fiilen orman vasfı taşımayan yerler orman sınırları dışına çıkarılabilecektir.

Anayasa’nın 169. Maddesi Devlete ormanları koruma ve orman sahaları genişletme görevi yüklemiştir. Yani devletin görevi, orman sayılan sahaları korumak ve genişletmekle ilgili kanunlar düzenlemekle, tedbirler almakla yükümlüdür. Ancak, Ek Madde 16 ile Anayasa madde 169’da sayılan halleri aşan durumlarda da orman sahaları, orman sınırları dışına çıkarılabilecek. Şöyle ki Ek Madde 16 ile açıkça ormanlık sahalar imara açılabilecek.

169. Maddeye göre, bir sahanın tarım dışında farklı alan olarak kullanılabilmesi için, o sahanın 31.12.1981 tarihinden önce orman niteliğini kaybetmesi gerekmektedir. 31.12.1981 tarihinden sonra ormanlık bir alanı, tarım dışında başka bir amaç için alanın orman statüsü değiştirilemez. Bu nedenle, Ek madde 16 ile bu maddenin uygulanmasına dair 7 Ocak 2021’de yayımlanan yönetmelik açıkça 169’a aykırıdır. 

Nitekim Ek Madde 16’nın uygulanması neticesinde; 25 Kasım 2020’de yayımlanan iki ayrı Cumhurbaşkanı kararı ile İzmir’de 3.753.603,97 m² ve Bursa’da 485.542,30 m² alan orman dışına çıkarılmıştır. 2018 yılında bir Bakanlar Kurulu Kararı ve ardından da Kasım 2020’de iki ayrı Cumhurbaşkanı Kararı ile 6 milyon metrekareye yakın orman alanı orman sınırları dışarısına çıkarılmıştır.

Millet Ormanları Projesi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “millet bahçeleri” projesi halen tartışılırken, 21 Kasım 2021’de “millet ormanları” kurulması yetkisinin Orman Genel Müdürlüğü’ne (OGM) verildiği duyurmuştur.

28 Mayıs’ta da “orman parkları” için yönetmelik yayımlanmıştır.  28 Mayıs tarihli yönetmelikte yayımlanan yönetmelik ile orman alanları içerisinde turizm adı altında yapılaşmaya gidilecektir. Yönetmelik ile ormanda konaklama amaçlı bodrum da dahil 3,5 katlık tesisler, yapılar, yapılabilecek. Çadır ve karavanların yanı sıra lüks çadır, bungalov inşa edilebilecek. Yurttaşlar söz konusu orman parklarından ücret karşılığında faydalanacaktır. Yönetmelikte “ve benzeri” gibi ifadeler kullanılmak suretiyle faaliyet türleri sınırlandırılmamıştır.

Kaynak: 4-10 Temmuz Haftalık Bilgilendirme Raporu, CHP Medya ve Kurumsal İletişimden Sorumlu Genel Başkan Başdanışmanlığı