MEHMET ERDAL

“Ben, Emet Değirmenci. Bu sokakta yaşıyorum, 283. sokak, 3 yıla yaklaştı. 3 yıldır foseptik sorunuyla yüz yüzeyim. Datça'ya solunum yolu hastalıklarım nedeniyle taşınmıştım, vidanjörün başında, foseptiktekiler yeterince çekildi mi diye kontrol etmekten 3 gün öksürükle cebelleştiğim oldu; solunum yolu hastalıklarım daha da ilerledi. Altyapı sorunlarının çözümlenmemesi ve böyle bir yerde oturmak zorunda kalmamız, mahallemizdeki farklı arkadaşlarımızın da değişik sağlık sorunlarını artırıyor.”

Emet Değirmenci, 283. sokak ile 286. sokağın birleştiği noktada toplanan ve sorunlarını dile getiren bir grup mahalle sakininden birisi. Yakınımızda Hisar Öğrenci Yurdu var. 283. sokağın öbür ucuna yakın bir yerde İmam Hatip Anadolu Lisesi bulunuyor.

ÇOMARLIK MAHALLESİ

Bu mahalle Çomarlık ya da Mezarlık altı olarak biliniyor. İskele Mahallesi Mezarlığının oradan başlayan ve tepe boyunca Doğuya doğru uzayıp giden caddenin adı, Çomarlık. Bu söyleşi anında bulunduğumuz yer, İskele Mahallesi Mezarlığı'nın bulunduğu tepenin Devlet Hastanesi, Kazım Yılmaz Yüksek Okulu, Reşadiye Mahallesi ve Kızlan Ovasına bakan tarafında... Bu bölge, son iki yılda hızla yapılaştı ve yapılaşmaya da devam ediyor.

“Ben de 3 senedir Datça'da yaşıyorum.” diyerek bir başka mahalleli kadın, Şakibe Aydemir konuşmaya başlıyor: “Bu mahallede oturmaktan hiç memnun değilim. Nefes alamama sorunum var. Foseptik kokusundan çok rahatsızım. Bazen hastanelik oluyorum. İlaç kullanıyorum. Acile gitmekten ve orada ilaçla, serumla nefesimi açmaya çalışmalarından bıktım. 2 yıldır bu mahallede oturuyorum. Sürekli foseptiği çektiriyoruz. Bu nedenle, mahallenin altyapısının bir an önce bitmesini istiyorum.”.

“Koskoca Datça'da yaşıyoruz, bu nasıl bir şey, anlayamıyorum” diyerek söze karışıyor bir başka mahalleli kadın; “Burası köy değil, bir şey değil. Tozdan, topraktan dışarıya çıkamıyoruz. Alt yapımız yok. Arkadaşımın dediği gibi sürekli paramızla pislik çektiriyoruz.”

ALTYAPI YETERSİZ

Fatma Tokgöz 12-13 yıldır, bir başkası 5 yıldır bu mahallede oturduklarını söylüyor. Hepsinin ortak sorunları alt yapının yetersiz oluşu ve haliyle foseptik konusunun kendilerini canlarından bezdirmiş olması.

Emet Değirmenci, Datça'da bazı mahallelerin alt yapı sorununun çözüldüğünü ama Çomarlık Mahallesinin bu kısmının altyapı sorununun yıllardır devam edip geldiğini, söylüyor. Datça'ya ilk geldiğinde, Burgaz ile Çomarlık arasında, hangisinden bir ev alma konusunda ikircikli kalmış, Burgaz'ın çamurlu olması nedeniyle Çomarlık Mahallesini tercih etmiş. Şimdi, Burgaz'ın altyapısının çözüldüğünü ama Çomarlık Mahallesinin bu kısmına hiç bir hizmetin getirilmediğini söylüyor. Kendisi jeofizik mühendisi ve aynı zamanda deprem uzmanıymış; bu nedenle, sarsıntılar ile sızdırmalı foseptiklerden sızan pis suların yer altı sularına karıştığını düşünüyor. Bazı görüşmelerde, geçtiğimiz Aralık ayında bu sorunu çözmek için kazma vurulacağı söylenmiş ama Aralık ayı geçeli çok olmuş; ne gelen ne de soran varmış. Adeta, mahalleli ile alay ediliyormuş.

BAŞINIZIN ÇARESİNE BAKIN, DENİLİYOR

Fatma Tokgöz, mahalleye ilk geldikleri andan itibaren “gelen kıştan itibaren bu sorun çözülecek” denildiğini, her yıl yaz başlarında sorunu anlatmak için gittiklerinde bu vaadin yinelendiğini ama şimdilerde “para kaynağımız yetersiz, yapamayacağız” denildiğini, söylüyor. Yani, diyor, bir yerde bize başınızın çaresine bakın, deniliyor. Bu sorunun çözüleceği hiç belli değil, çözülecek gibi de değil...

İMAR GEÇMİŞ İSE ALTYAPI YAPILMIŞ OLMALIDIR

Mahalleli Hüseyin Gölsunar, “Aslında” diyor, “bir yerden imar geçmiş ise belediyenin o yerde alt yapı sorunlarını çözmüş olması gerekiyor. Altyapı sadece kanalizasyon değildir, yol, elektrik, su... buna dahildir. Sanırım, görüşmelerde, belediye, şöyle bir gerekçeye sarılıyor; nüfusunuzu buraya alın, kaynak aktarılsın... Bir başka sorun, bu sorunların çözümünde, var olan Büyükşehir Yasası nedeniyle yerel belediye topu Muğla Büyükşehire, Muğla Büyükşehir Cumhurbaşkanına atıyor... Oysa, imara açılan bir yerde belediye kendine düşen emlak vergisinin tahsilatını yapıyorsa, buradan elde ettiği gelir ile asgari düzeyde de olsa hizmetleri yerine getirebilir. Sadece emlak vergisi de değil, tabela vergisi, çevre temizlik vergisi, atık su vergisi... gibi bir çok geliri var. Belediye, kaynak sıkıntısı var ve haliyle olanaklar ölçüsünde hizmet götüreceğini söylüyor. Oysa, Datça ölçeğinde bakıldığı zaman, şöyle bir algı açığa çıkıyor: Belediye, hizmeti götürürken, ayrıcalıklı kesimlerin oturduğu bölgelere daha iyi hizmet götürüyor. Örn: Burgaz bölgesi...”

GECELERİ SOKAĞA ÇIKAMIYORUZ

282. sokakta oturduğunu söyleyen bir kadın, gece sokağa çıkamadıklarını, domuzların evlerinin karşısına kadar geldiğini, ışıklandırma olsa bunun olmayacağını, üstelik yollarının toprak olduğunu, adeta toz yutmak için binlerce lirayı buraya yatırmış olduklarını... dile getiriyor. Bu durumda neden büyükşehirleri bırakıp buraya geldik ki, diyor. “Sağlık sorunlarımız nedeniyle geliyoruz ama durum böyle.”

Bir başka mahalleli kadın, ben de konuşmak istiyorum, diyor. Mahalleye yeni taşınanlardanmış. Foseptik sorunundan bezmişler, bir an önce çözülmesini istiyorlarmış. Kokudan evlerine giremiyorlarmış.

DATÇA'DA FOSEPTİK ÇEKTİRMEK PAHALI BİR İŞ

Emet Değirmenci, foseptik çektirmenin pahalı bir iş olduğunu, söylüyor. Anlatılanlara göre, MUSKİ 750.00 TL'ye çekiyormuş, özel vidanjörler daha pahalı imiş. Bir mahalleli kadın, evi mi geçindireceğiz, foseptiği mi çektirip duracağız, diyor. Foseptikler, dolmaları nedeniyle, 10-15 günde bir çektiriliyormuş. Kiracı olanların durumunu düşünün, diyor. Bir de vidanjörün istenildiğinde gelememesi ve foseptiklerin dolup taşması, pisliklerin yola akması varmış. Kış aylarında, yağmurlar yağdığında, toprağın suya doymuş olması ya da akan yağmur sularının bir biçimde foseptiklere dolması nedeniyle bu dolma ve taşma olayının sıkça yaşandığını, mahalleden gelen başka şikayetlerden de bildiğimden, anlatılanlara şaşırmıyorum.

Bir kadın, bu taşmalardan dolayı sokakta oynayan çocukların mikrop kaptığını, kokudan durulamadığını, söylüyor. Sivas'tan gelmişler. Orada köyde oturuyorlarmış. Orada bile bu mahalledeki gibi bir sorun yaşamamışlar.

DATÇA DÜNYANIN GÖZ BEBEĞİDİR

Hasan Tokgöz, söze giriyor. O da Sivaslı ama buraya İstanbul'dan gelip yerleşmiş. Sivas'taki köylerin yolları kilit taşmış ve altyapıları tamammış. Emekli olduktan sonra, Datça Türkiye'nin gözbebeği, turizm yeri, güzel yeri deyip gelmişler ama burada şimdi toz yutuyorlarmış, foseptik kokuları ile uğraşıyorlarmış. Sular patlıyor, 10 gün öylesine akıyor, tamirata geliyorlar ama 2 gün sonra tamirat yapılan yer yine patlıyormuş... Datça, bırak Türkiye'nin, Avrupa'nın gözbebeği, diyor. “120 KM Mavi Bayrağa sahip sahili var. Denizden gelip bu mahallede foseptik kokusunun, tozun içerisine giriyoruz. Camlarımızı açamıyoruz. Odalarımızın içerisine kadar her yer toz.” Karşı taraftaki boş bir alanı gösteriyor, 13 yıldır söz verdiler, şuraya bir park yapmadılar, diyor. 5 yılda bir kışın gelip ölçüyorlarmış, sonra, gidiş o gidiş... Hasan Tokgöz, mahalleye ilk gelenlerden olduğundan olacak, çok dertli.

FOSEPTİK KOKUSUNDAN HASTA OLANLAR VAR

Toplananların içerisinden küçük bir kız öne çıkıyor, Ümran Aydemir, ben de konuşacağım, diyor, 12 yaşındaymış. Öğrenciymiş. Öğrenci olarak yollardan geçmemiz sorun, diyor. Okula gitmek için başka yollar da varmış ama oralardan gitmek yolu uzatıyormuş. Bulunduğumuz 283. sokaktan okula giderken pisliğine dayanamıyorlarmış. Koku çok kötüymüş. Koku nedeniyle mahallede hasta olanlar da varmış. Annesi 15 günde bir hastaneye gidiyormuş. Camları açamıyorlarmış. Bu sokaklarda çocuklar oynuyorlarmış. Sokaklar hijyen açısından çok kötüymüş.

Mahallede sorun çok. Toplantıya gelen her mahalleli daha çok konuşmak, sorunlarını anlatmak istiyor...

ÇOMARLIK MAHALLE GÖNÜLLÜLERİ

Oradan ayrılınca, 2021 yılı Ağustos ayında Marmaris'te başlayan ve hızla yaygınlaşan orman yangını günlerinde Datça'nın 11 mahallesinde kurulan ya da kurulma adımları atılan mahalle meclislerinden birisi olan ve bir biçimde varlığını sürdürmeye çalışan Çomarlık-Mezarlık Altı Mahalle Gönüllülerinin iki temsilcisinden birisi olan Haluk Koşar'a soruyorum, toplantı ile ilgili düşüncelerini: “Çomarlık Mahallesinin bu bölümünde pek çok sokakta var olan ve biraz önce mahallelinin dillendirdiği kanalizasyon sorunu ile ilgili olarak geçtiğimiz Ocak-Şubat aylarında bölgeyi ev ev dolaştık. İmza topladık. Topladığımız 120 civarındaki imzayı bir dilekçe ile Datça Belediyesi'ne ve Muğla Büyükşehir'e verdik. Ayrıca, sorunu CİMER'e yazanlar da oldu. Yerelde Belediye Başkanı Gürsel Uçar'ı, CHP İlçe Başkanvekili Av. Ali Kurt'u ve CHP Grup Başkan Vekili Can Canbey'i ziyaret edip sorunu anlattık. Yazılı ya da sözlü verilen cevaplar, sorunu biliyoruz ama çözmek için şu an kaynak yok; Aralık ayında yapılacak Muğla Büyükşehir Belediyesi yatırım programı içerisine aldırmaya çalışacağız... doğrultusunda oldu.

YÖNETİCİLER BU ÇIĞLIĞI DUYMALI

Anlaşılan o ki mahalleli içinde yaşadıkları sorunlardan ve oyalanıp durmalarından gına getirmiş; bu nedenle de bugünkü toplantıyı yaptılar. Sorunlarını dile getirdiler. Bu sorunlarının kamuoyunca bilinmesini istediler. Umarız, Datça ve Muğla Büyükşehir yöneticileri bu kez mahallelinin çığlığını duyarlar ve sorunun çözümü için gerekli kaynağı Muğla Büyükşehir Belediyesi 2023 Yılı Yatırım Programı içerisinde ayırırlar.”