MEHMET ERDAL

Muğla Valiliği'nin, Datça'da doğaya Bırakılmış Eşekleri toplatma kararı çerçevesinde Datça Belediyesi'nin 18.06.2025 günü bu eşekleri toplamaya başlaması, Datça'da yaşayan hayvanseverlerin ve yaşam savunucularının sert tepkilerine yol açtı; tepkilerini dile getirmek için bugün saat 13.00'te Datça Belediye Binası önünde toplanan Datçalı hayvanseverler ve yaşam savunucuları ile Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt arasında yer yer kimin ne dediğinin pek anlaşılamadığı oldukça uzun bir tartışma yaşandı.

NE OLMUŞTU?

Edinilen bilgilere göre, Muğla Valiliği Muğla İl Hayvanları Koruma Kurulu 1925 yılı Şubat ayı içerisinde Datça Belediyesi'ne bir yazı yollayarak, Datça'da sahipleri tarafından farklı zamanlarda doğaya bırakılan ve on yıllardır ağırlıkla AKTUR ile Emecik Mahallesi arasındaki bölgede yaşayan eşeklerin toplatılmasını istiyor. Kararın gerekçesi olarak, on yıllardır doğada yaşayan bu eşeklerin zaman zaman Datça-Marmaris karayoluna çıkarak kazalara neden olması ve eşeklerin, bakanlığın listesinde “Yaban hayvanları” olarak yer almaması gösteriliyor.

Datça Belediyesi'nin bugün saat 11.30 civarı yaptığı yazılı açıklamaya göre Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt, söz konusu kararın doğaya uyum sağlamış ve insanla teması kalmamış, yabanileşmiş eşeklerin doğal yaşamdan alınmasını öngördüğü için yerinde olmadığını hem Muğla İl Hayvanları Koruma Kurulu toplantılarında sözlü olarak ifade etmiş, hem de bu durumu yazılı olarak kurula sunmuş. Konu, 19.02.2025 tarihli İl Hayvanları Koruma Kurulu toplantısında Belediye Başkanı Sayın Aytaç Kurt’un da katılımıyla gündeme getirilmiş; tüm itirazlara ve birçok belediye başkanının, veteriner hizmetleri müdürlerinin, Muğla Barosu ve STK temsilcilerinin şerh koymasına rağmen kuruldan oy çokluğu ile geçmiş.

Akabinde, 16.05.2025 tarihinde yazılı olarak, kurulun sekretaryasını yürüten Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’ne, bu hayvanların yılkı atlarında olduğu gibi doğada yabanileşmiş canlılar olarak değerlendirilmesi gerektiğine dair Datça Belediyesi tarafından resmî itiraz sunulmuş. Ancak, bu itiraza karşılık olarak, kararın yerine getirilmemesi halinde 4483 sayılı Devlet Memurları ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun kapsamında işlem başlatılacağı yazılı olarak Datça Belediyesi'ne bildirilmiş. Bu bildirimin ardından, 13.06.2025 tarihinde Muğla Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından ön inceleme başlatıldığı yine yazılı olarak Datça Belediyesine tebliğ edilmiş.

Datça Belediyesi, hakkında ön inceleme başlatılması üzerine, 18.06.2025 Çarşamba günü Datça Belediyesi veterineri hekimi kontrolünde, uyuşturucu iğne desteğiyle eşekleri bulundukları yerlerden toplamaya başlamışlar; iki gün içerisinde birisi hamile olmak üzere 6 eşeği yakalayarak, Datça-Palamutbükü yolu üzerinde, Datça Sanayisine varmadan hemen önce yolun sağ kısmında bulunan belediyeye ait hayvan barınağında misafir edilmeye başlanmış; yine edinilen bilgiye göre, eşekler şimdiden süresi belli olmayan bir zaman diliminde burada kalacak, bilahare Muğla Büyükşehir Belediyesi'nin hazırlayacağı bir Hayvan Bakım Merkezine sevk edilecekti.

TEPKİ KİME VE NEDEN GÖSTERİLDİ?

Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt'un Mayıs ve Haziran Ayı Olağan Belediye Meclis Toplantılarında canlı yayında konuya dair kısa değinmelerine karşın, büyük çoğunluğu yukarıda özetlenen süreçten habersiz Datçalı hayvanseverler ve yaşam savunucuları 19.06.2025 günü olayla ilgili bazı sosyal medya paylaşımlarını görünce olaydan haberdar olur; Datça Belediyesi görevlilerinin, birisi hamile olmak üzere bazı eşekleri bayıltarak bir kamyona yükleyip bilmedikleri bir yere götürdüklerini öğrenince, sosyal medya üzerinden tepkilerini dile getirmeye başlarlar ve bugün saat 13.00'te Datça Belediyesi önünde toplanma konusunda ortaklaşırlar

Saat 13.00'de Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt, yanında belediye personelleriyle belediye önünde toplanan hayvanseverlere ve yaşam savunucularına “Gelin, odamda konuşalım” dedi. Topluluğun büyük çoğunluğu, bu öneriyi reddetti ve bulunulan yerde konuşulmasında ısrar etti.

1,5 saat kadar süren çok sesli ve yer yer kimin ne dediğinin pek anlaşılamadığı, zaman zaman konunun da dışına çıkan ve çok farklı yönlerde dallanıp budaklanan tartışmadan konuya dair edindiğim izlenim şöyle: Birincisi, Belediyenin kamuoyunu zamanında yeterince bilgilendirmemesi nedeniyle, gelen topluluk doğada yaşayan eşeklerin toplatılmasının asıl suçlusunun Datça Belediyesi olduğunu düşünüyordu. Başkan, süreç hakkında bilgi verdikçe, bu ön yargı bir ölçüde de olsun aşıldı. İkincisi, topluluk, belediyeyi, Muğla Valiliği'nin kararına karşı yasal yollara başvurmak da dahil yeterince direnememekle eleştiriyordu. Üçüncüsü, Datça Belediyesi veterinerinin eşekleri toplarken izlediği yöntemden, örneğin hamile eşeğin uyuşturucu ile bayıltılmasından şikayetçiydiler; veterinere karşı tepkilerini çok açık dile getirdiler. Dördüncüsü, topluluk toplanan eşeklerin nerede tutulduğunu merak ediyordu, bu konuda bilgilendirme yapıldı. Beşincisi, topluluk, toplanan eşeklerin serbest bırakılmasını ve yeniden içinden alındıkları doğal ortama bırakılmasını istiyordu, başkan bu konuda somut bir şey söylemedi. Altıncısı, topluluk, eşeklerin toplatılmasına son verilmesini istiyordu, başkan bu konuda söz verdi.

DATÇA KENT KONSEYİ NE DİYOR?

Muğla Valiliği'nin Datça'nın simgesel figürlerinden birisi haline gelmiş olan doğaya bırakılmış eşeklerin toplatılması kararı ve sonrasında, Datça Belediyesi'nin bu eşekleri toplamaya başlaması sonrasında tanık olduğumuz tepkiler üzerine, Datça Kent Konseyi Başkanı Aytekin Erdoğan bugün şu açıklamayı yaptı:

“Biliyorsunuz, hepimizi derinden üzen bir haberle karşılaştık: Datça’nın yaban eşeklerinin toplatılması…
Bu haber kulağımıza gelir gelmez harekete geçtik. Konuyla ilgili kim varsa – veterinerinden birim müdürüne, belediye meclis üyelerinden başkanına kadar – herkesle doğrudan temas kurduk. Hiç zaman kaybetmeden, hem Valiliğe hem Kaymakamlığa bu kararın derhal durdurulması yönünde resmi dilekçelerimizi sunduk. Kamuoyuyla paylaştığımız basın açıklamamızda da hem vicdana sığmayan bu karara karşı durduğumuzu hem de belediyenin bu uygulamaya dahil olmaması gerektiğini açıkça ifade ettik.
Hasılı, bu süreci ilk andan beri yakından takip ettiğimizi ve sonuna kadar da takipte kalacağımızı açık yüreklilikle belirtmek isterim.
Hep birlikte daha yaşanabilir, daha duyarlı bir Datça için mücadele etmeye devam edeceğiz.”