SÖYLEŞİ: NEVZAT ÇAĞLAR TÜFEKÇİ

Göreve geldiğiniz 2009 yılından bu yana, büyüyen ve gelişen kent için imar planlarında değişiklik yapma ihtiyacı oldu mu?

İmar planlarını genişletmek mevzuat açısından da çok kolay değil artık. Eskiden beri söylediğim bir şey var; bizim ilk olarak mevcut imar planları içindeki alanların amacına uygun olarak kullanılması, şehrin Sodra’ya ve Çaltılığa doğru büyümesi. Ova, bir imar baskısıyla karşı karşıya. Bizim ova için net kırmızı çizgilerimiz var. Görevde olduğumuz sürece ovada kesinlikle yapılaşmaya izin vermeyeceğiz. Bölgenin depremselliği dikkate alındığında, ovada yen imar alanlarının yaratılmasını doğru bulmuyoruz. Bu nedenle yeni imar alanlarının açılmasına taraftar değilim. Yeni yapılaşmalar için Sodra ve Çaltılık bölgesindeki boş alanların değerlendirilmesini savunuyorum. Birinci sınıf deprem bölgesi olan bu yerde bilimsel çalışmalar yapılmadan; eski alışkanlıklara göre yeni imar alanlarını açılmasını da doğru bulmuyorum. Türkiye’de deprem master planı yapan belki de tek ilçeyiz. Üzüldüğüm tek şey var, 2009’dan bu yana koruma imar planımızı bir türlü tamamlayamadık. Kuruldan geldi, Büyükşehirden geldi, en son eski çalışma çöpe atıldı yeniden yapıldı.

Koruma imar planları konusunda bugüne kadar nasıl bir çalışma yapıldı?

İlk seçildiğimizde normal imar planlarını revize ettik. Sonra koruma imar planlarının revizyonuna başladık. Kurulla diyalog halinde bu revizyon sürecini götürdük. Sonra Kurulda iş çok ağırdan alındı. Büyükşehir olunca bu işi çözeriz diye düşündük. Büyükşehir’e gitti, bu sefer iş orada temelli tıkandı. Kurul değişti, Yeni kurul bu çalışmayı çöpe atın, yeniden hazırlayın dedi. Sıfırdan tekrar revizyon çalışması yaptık. Koruma imar planı revizyonu Geçen aylarda Belediye Meclisinden geçti ve şimdi Büyükşehir Meclisinde. Kurulun da onay süreci var. O süreçler tamamlandıktan sonra süreç tamamlanacak. Koruma İmar planı revizyon süreci bizi çok yordu.

Kültürel mirası koruma konusunda ne gibi çalışmalar yaptınız?

Benim belediyecilik sürecimde beni en çok hayal kırıklığına uğratan konulardan birisi budur. Bu konu üzerinde duran ve bu konuda icraat yapmak isteyen nadir belediye başkanlarından birisiyim. Gördüm ki sistem, bu motivasyonu, bu isteği teşvik eden değil; körelten bir sistem. Ben kaç defa Anıtlar Kurulu toplantısını terk ettim. Başlangıç olarak, çok güzel bir başlangıç yaptık. Çok güzel projeler yaptık. Bu projelerin uygulanması şu anda devam ediyor ve 2032’lere kadar bir hedef program belirlendi. Bu hedef program içerisinde bu kent adına ileride çok iyi şekilde anılacak çalışmalar ortaya çıkacak. İlk etapta başladığımızda, biz önce, Tarihi Kentler Birliği, ÇEKÜL ile bir diyalog ortamı geliştirdik. Bu konuda Metin Sözen hocamızın ve hemşehrimiz Hasan Özgen’in yapıcı yaklaşımlarını unutamayız.

Bakanlık, ÇEKÜL, Tarihi Kentler Birliği, Muğla Valiliği ile birlikte bir alan taraması yaptık Milas’ta. Bu alan taramalarından sonra, Uzmanlarla bu konudaki önceliklerimizi ve yol haritamızı belirledik. Buna göre Ek Hizmet Binamızda, Mimar ve Mühendis Odalarının, Gönüllülerin, ÇEKÜL’ün Tarihi Kentler Birliği’nin katılımıyla bir Atölye çalışması yapıldı. Bu atölye gönüllü olarak projeler üretmeye başladı. Koruma imar planının revizyonuyla ilgili, Arasta’nın restorasyonuyla ilgili, Çöllüoğlu Hanı için daha önceden hazırlanmış bir proje vardı, bunun yanında Milas’ın tarihi bölgelerinin; Hacı İlyas, sit alanı içinde kalan bölgeleri(örneğin şehir parkı sit alanı içinde), pazaryeri ve o bölgeler sit alanı içerisinde…

Milas’la ilgili olarak yapılabilecek birçok şey için projeler yapılmaya başlanıldı. Ancak bunların Kurul’dan geçme süreçleri çok yorucu ve sinir bozucu oldu. Büyükşehir olduktan sonra, ekonomik kayıplar gibi nedenlerle çalışmalar sekteye uğradı. Yeni modele, Büyükşehir uygulamasına uyum ve teşkilatların oluşması için bir süreç yaşandı. Bu dönem(3. Dönem)  itibarıyla bu konuyla ilgili çalışmalarımızı hızlandırdık. Hekatomnos anıt mezarı çalışmaları da bizim o döneme denk geldi. Orada Kültür Bakanı olan Ertuğrul Günay’ın da destek ve katkılarıyla burada bir hareketlilik, çalışma yoğunluğu oldu. Bazı restorasyon çalışmalarımız oldu. Arasta’nın İkinci Etabını neredeyse 10-12 yıldır Kurul’dan çıkartamıyoruz bir türlü.

Şu anda Milas’ta bir kültür rotası oluşturduk. Kültür rotası üzerindeki, Baltalıkapı’dan başlıyoruz. Oradaki kurtarma kazıları bitti. Hekatomnos hazır. Arasta, Çöllüoğlu Hanı ve Belediye Meydanı hazır. Pazaryeri bölgesi hazır. Gümüşkesen Anıtının etrafındaki beton yapı da yıkılmaya başlanıldı. Orası da hazır hale gelecek. Hacı İlyas Meydanı da hazır. Bir de Macar evleri bölgesi. Bir turist geldiğinde, bu kültür rotasında Milas merkezinde gezisini yapmış olacak.

Bu proje ne zaman hayata geçecek?

Hayata geçebilmesi için birinci hareket noktası olan Baltalıkapı bölgesinin restorasyonunun tamamlanması gerekiyor. Benim en çok üzüldüğüm şey, bu konuda defalarca valiliğe müracaat etmemize rağmen, bize hiçbir zaman oradaki fondan destek olunmadı. Hâlbuki Muğla eski Valilerinden Ahmet Altıparmak’tan biz çok destek görmüştük. Toplantılarda Vali Bey, bizi örnek gösterir, “getirin projelerinizi, fondan desteğinizi alın,” derdi. Kültür rotası projesinde hareket noktası Baltalıkapı noktası. Şehre giriş oradan olacak. Belediye yokuşu, protokol yolu olarak düzenlenecek. Gelen turist Baltalıkapı’da otobüsten inecek.

Orada alışveriş bölümü olacak. Baltalıkapı haftada bir gene pazar hizmetini verecek. Turist buradan, protokol yolundan, Hekatomnos’a gelecek, devam edecek ve yedi noktayı dolaşarak kültür rotasını/şehir gezisini tamamlamış olacak. Yedi noktayı bitirmeden önce Hacı İlyas meydanında dinlenecek; çayını-kahvesini içecek. Hacı İlyas Meydanından sonra Macar evleri ziyaret edilecek ve orada Milas merkez turu tamamlanacak. Bu saydığımız kültür rotası noktaları dışında ne kalıyor; su kemerleri kalıyor. Bunu da kültür rotasına eklemeyi düşünüyoruz. Hacı İlyas Meydanını tamamladık. Şimdi Hacı İlyas’ın ara sokaklarına gireceğiz. Sokak sağlıklaştırma çalışmaları yapacağız.

Milas’ta araç yoğunluğu var, otopark ihtiyacı da var. Kamyonlar, tırlar şehir içine park ediyor. Bu durum yakınma konusu oluyor. Milas’a kamyon garajı ya da katlı otopark kazandırma girişimleri var mı?

Mevzuatta bazı değişiklikler yapıldı ama Otoparklar konusunda yetki yakın zamana kadar Büyükşehir Belediyelerindeydi. Şimdi bu konuda ilçelere de bazı yetkiler verildi. Önümüzdeki süreç bir çalışmamız olacak, bununla ilgili. Kamyon garajı artık eskide kaldı. Tır parkı demek gerekiyor. Bununla ilgili olarak belediyeye ya da halka ait o genişlikte bir arazimiz yok. Sadece hazineye ait araziler var, o genişlikte. Organize Sanayi Bölgesi(OSB) ve deve güreşi alanın bulunduğu bölgede çok geniş hazine arazileri var. Buralar Özelleştirme İdaresi’ne devredildi. Özelleştirme İdaresi oralarda şimdi planlama çalışması yapıyor.

Tır parkı ihtiyaç olarak gündeme geldiğinde, biz gerek belediye içinde gerekse belediye dışında Odaları, Emniyet ve Jandarma, Defterdarlık, ilgili tüm kurumlarla birlikte geniş bir çalışma grubu oluşturduk. Uzun süreli arama-tarama-değerlendirme çalışmaları yapıldı. Tek çıkar yol OSB’nin olduğu bölgede 70 dönümlük bir alanı biz Tır Parkı olarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı(ÖİB)’na önerdik. Hem şehrin dışında olması hem de OSB’ye yakın olması nedeniyle bu yer bize cazip geldi. ÖİB’ndan bu konuda henüz bize bir cevap gelmedi. Bizim belediyemizin bir kamyon garajı vardı. Tırlar, kamyonlar gibi değil. Bir tır, bir kamyonun kapladığı alanın 4 katını kaplıyor. Bu nedenle tır ve kamyon parkının 70 dönümden aşağı olmaması gerekiyor. 

Doğal hayvan yaşam alanı

Mevcut hayvan barınağımız 2,5 dönümlük bir alan, yetersiz. O bölgede şu anda Hayvan Barınağı olarak kullandığımız yerde 25 dönümlük bir alanımız var. Bu bölgenin tahsisini valilikten aldık. Bu arazi üzerinde büyük bir proje başlattık. Burası, Doğal Hayvan Yaşam Merkezi olacak. Projeyi tanıttım. Hayvanlar için açık ve kapalı alanlar olacak. Çocukların ve ailelerin zaman geçirebileceği alanlar olacak. Atlar için ayrı bölüm var. Kuşlar ve tavuklar için ayrı bölümler var. Kedi ve köpek için ayrı bölümler var. Şu anda bir tek Adana Büyükşehir Belediyesinde var böyle büyük bir proje. Biz bu projeyi tamamladığımızda 972 ilçe içinde tek ilçe olacağız. Bu çalışmamızın projesi bitti, şimdi ihaleye çıkaracağız. Tarım Bakanlığının bu tür projelerde %50 hibesi varmış. Bu konuyla ilgili başvurumuzu gönderdik. Takibini yapacağız.

Dönemden döneme belediye çalışmaları açısından değişik durumlar karşınıza çıktı mı? Her döneminizin kendisine göre farklılık ortaya koyan somut koşulları oldu mu, varsa bunlar nelerdi örneğin?

Üç dönemdir belediye başkanıyım, Üç dönemde farklı modelle belediyecilik yaptım. İlk seçildiğimde Milas 13 mahalleli bir ilçe belediyesiydi. Buna göre belediyeciliği öğrenmiştik. 2014’de büyükşehir olunca 132 mahalleli bir ilçe belediyesi olduk. Üçüncü dönemde ise yaşanılabilecek kötü olayların hepsini yaşadık. Önce pandemiyle uğraştık. Orman yangınlarıyla uğraştık. Dövizdeki ani kur değişiklikleriyle Belediyelerin ihale bile yapamadığı günleri yaşadık. Mazot 6,75 iken iki ay içinde 30 lira olmuş. Maliyetlerimiz arttı. Arkasından 11 ildeki deprem sürecini yaşadık. Her üç dönemde de farklı sosyal, ekonomik, toplumsal ve doğal durumlarla karşılaştık. Sürekli ve hızlı değişen koşullar çalışmalarımızı da etkiledi. Olağanüstü şartların bu kadar ağır olduğu dönemlerde, siz, normal belediye bütçesi ve yatırım programını uygulayamıyorsunuz. Örneğin yatırım için ayırdığın bütçeyi pandemi için harcamak zorunda kalıyorsunuz. Toplantılarda, bize, parke döşemeyi bırakın, insanların sağlığı için harcama yapın dediler. Üç dönemde farklı somut koşullar, bizim çalışmalarımızın akışını ve şeklini belirleyen durumlar oldu. İçinde bulunduğumuz somut koşullara göre çalışma programlarımızı belirledik ve önceliklerimiz yer değiştirdi duruma göre.

(Devam edecek)