Söyleşi: Mehmet Erdal

Kaç zamandır konuşmak istiyordum. Kendi deyişi ile hep “ters zamanlarda” aramışım; nihayet Perşembe günü Sındı'da buluştuk.

 GOCA KAPI SÜLALESİNDENİM

Adın, Hilmi Sezer. Datça/Cumalı'dansın. Gerisini sizden dinleyelim.

“10.12.1963, Cumalı Mahallesi doğumluyum. Goca Kapı sülalesindenim; Hacı Şanlı Goca Kapı Sülalesi olarak biliniriz. Büyük dedem ki ölümü 1715'tir, Mağrip'ten (Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Moritanya'yı içeren Kuzey Batı Afrika Bölgesi) gelmiş. Goca Kapı vardır, görmüşsündür, Cumalı'da, şimdi butik otel yapıldı içine, orada doğmuşum. 35-40 yaşına kadar da o evde yaşadım.

7 yaşından sonra Çeşmeköy'e göçtük. İlkokulu Çeşmeköy'de okudum. Çeşmeköy'de ortaokul, Datça'da da lise olmadığı için 1973-74'lerde, babam hepimizi, küçük kız kardeşim dahil bir kamyona koydu, Muğla'ya getirdi. Ağabeyimi ticaret lisesine, beni Muğla Merkez Ortaokulu'na, kız kardeşimizi de Atatürk İlkokulu'na kaydettirdi.

1981 yılında Muğla Ticaret Lisesi'ni bitirdim. Ticaret lisesinden sonra ki Eskişehir Açık Öğretim Yüksek Okulu ilk o yıl açılmıştı, açık öğretim 'İş İdaresi' bölümüne girdim. 2 yıl okudum. 'Buradan bir şey olmaz' deyip okulu bıraktım. Askere gittim. Acemi birliğim Isparta'da, usta birliğim Şiirt'de idi. 'Askeri satınalma biriminde görev yaptım.

Askerlikten sonra 'şansımı bir kez daha deneyeyim' deyip sınava girdim ve Yıldız Teknik Üniversitesi Demiryolu İnşaat ve İşletme Bölümü'nü kazandım. Okula gittim. Benim kazandığım bölüm daha çok endüstri meslek lisesi çıkışlı, teknik öğrenim görmüş öğrenci ağırlıklıydı, ben ise ticaret lisesinden mezundum. 2 yıl denedim. Baktım, başaramayacağım, yalanı yok, orayı da bıraktım. Döndüm. 2 yıl İzmir Konak'ta, şimdiki Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlük Binası karşı tarafında bulunan İzmir Sineması'na yakın İzmir Palas Oteli vardır, 4 yıldızlı bir otel, orada çalıştım.

SENDİKA ÇALIŞMASI NEDENİYLE İŞİNE SON VERİLENLER ARASINDAYDIM

Otelde çalışırken ki otelde 84 kişi filan çalışıyordu, sendika örgütlenmesi gündeme geldi. Ben daha 2 yıllık çalışandım, 12-16 yıldır çalışanlar vardı. O güne kadar otele sendika girememiş, getirmeye çalışanı tespit edip atmışlar. Biz gizliden gizliye sendika çalışmasını yürütmeye başladık. Meğer içimizde bir ispiyoncu varmış, nereden bilelim, ağabeyimin de sınıf arkadaşı, müdüriyete yakın olan. 'Her şey tamam' diye düşünüyorduk. Örgütlenmeye çalıştığımız sendika TÜRK-İŞ'e bağlı OLEYİS. Otel yönetimi bizleri topladı, dediler ki 'işte sizlerin haklarınızı vereceğiz' falan filan... Baktık, ben de dahil, bir çırpıda 70 kişinin tazminat haklarını vererek işimize son verdiler.

Ağabeyim İzmir'de bir bankada çalışıyordu, kız kardeşim de İstanbul'a gitmişti. Burada aile işlerinin başında kimse kalmamıştı. Geldim, buradaki işlerin başına geçtim.

Aile işleri dediğin nelerdi?

“Tarla işleri. Tarlamız çoktu.”

 CHP'DE FARKLI KADEMELERDE GÖREV YAPTIM

CHP'ye kaç yılında üye oldun?

“12 Eylül olduğunda ben daha 17 yaşında filandım. 12 Eylül öncesi var olan siyasi partiler kapatılmıştı. O nedenle Datça SHP'ye, bilahare CHP yeniden kurulunca ve SHP ile CHP birleşince otomatik olarak Datça CHP üyesi oldum. Rahmetli Erdal İnönü'nün arkasında çok koştum.”

2019 yılında Datça Belediye Meclisi CHP Grubu için aday gösterilmeden önce CHP içinde mahalle, il ya da kurultay delegeliği gibi görevlerde bulundun mu?

“Pek çok kez mahalle delegeliği, 3 kez il delegeliği görevlerinde bulundum. Hiç kurultay delegesi olmadım. CHP Datça İlçe Örgütü Yönetiminde bulundum; Gökhan Sağır'ın ilk ilçe başkanlığı döneminde ilçe yönetim kurulu üyesi olarak çalıştım. O dönem ilçe yönetiminde Levent Özberk, Ali Karakulak, Alim Bozalan, İnci Bilgin, Şükriye Kırlı, Halil Kader de bulunuyordu.”

 ADAY ADAYI OLMAMI GÖKHAN (SAĞIR) BAŞKAN ÖNERDİ

2019 yılında yapılan yerel seçimde CHP Datça Belediye Meclisi Üyeliği için aday gösterilmen hakkında biraz bilgi verebilir misin?

“Belediye meclis üyeliği adaylığı hiç aklımda yoktu, bunu söyleyebilirim. Gökhan (Sağır) başkan bir gün dedi ki 'Hilmi, sen belediye meclis üyeliği için aday adayı olmayı düşünmüyor musun?' 'Pek düşünmüyorum', dedim. 'Bugün son gün, başvuru için' dedi. 'Tamam', dedim. Dilekçe yazdım. Başvuruda bulundum. Hem ilçe örgütüne hem de genel merkeze bir miktar paranın yatırılması gerekiyordu, 5.000+5.000=10.000 TL gibi, onları yatırdım.”

Datça Belediye Meclisi 15 kişiden oluştuğu için muhtemelen CHP Datça İlçe Örgütü de 15 kişiyi aday göstermiştir. Sen aday sıralamasında kaçıncı sıradaydın?

“3. sırada”

 İLÇE YÖNETİMİNDE OYLAMA YAPILDIĞINA DAİR DUYUMUM VAR

Bu adaylar nasıl belirlendi? Sıralama nasıl yapıldı?

“Bilmiyorum. Bana listede kaçıncı sırada olduğumu, ilçe yönetimi tebliğ etti.”

Bildiklerin çerçevesinde?

“2019 yılında yapılan bu listeye girdiğimde Betçe Bölgesindeki bütün CHP üyelerinin iradeleri arkamdaydı. Onlar da aday adayı olmamı istiyorlardı. Aday listesinin ise ilçe yönetiminde oylandığına ve kişilerin aldıkları oy oranında listede yer aldıklarına dair bir duyumum var.”

Bu aday listesi ve liste sıralaması o dönem ilçe örgütünde bir hoşnutsuzluğa yol açtı mı?

“Her dönem muhakkak bazı hoşnutsuzluklara tanık olunur. Listeye giremeyen, arkalarda yer alan ve kazanamayacağını düşünen arkadaşlar arasında elbette hoşnutsuzluklar oluyor.”

2019'da CHP'den 10 kişi seçildi değil mi?

“10 kişi”

Belediye meclis üyeliğine aday listesi belirlenirken önceden belirlenmiş bazı kriterler çerçevesinde mi hareket ediyor listeyi ve sıralamayı yapanlar?

“Her üye aday adayı olabilir ama liste yapılmaya gelindiğinde, örneğin, bana tarım ile olan ilişkimden dolayı listede yer verildiği söylendi. Zaten, önceden bana sorulmuştu 'senin daha çok ilgi alanın ne?' diye, ben de 'tarım' demiştim.”

 HER ŞEY GRUP TOPLANTISINDA KONUŞULUR VE BELİRLENİR

Seçim yapıldı. Sizler seçildiniz. Belediye meclisi toplandı. Haliyle ilk yapılanlardan birisi ilgili komisyon üyeliklerinin belirlenmesi oluyor. Komisyon üyelikleri nasıl belirleniyor?

“Her ayın ilk salı günü yapılan olağan meclis toplantısından bir gün önce biz CHP Belediye Meclis Grubu olarak Grup Toplantısı yapıyoruz. Her şeyi orada konuşuyor ve komisyonlara gösterilecek adayları belirliyoruz.”

Grup toplantısında örneğin İmar Komisyonu'na ya da bir başka komisyona kimlerin aday olarak gösterileceği belirlenirken kişilerin kişisel özelliklerine ve yeteneklerine mi yoksa istemlerine mi bakılıyor?

“Soruluyor. Örneğin, ben ilk yıl Plan ve Bütçe Komisyonuna aday olmak istedim. Hayriye (Yılmaz Balkan) hanım ile bu görevi birlikte yaptık. Komisyonlara kimlerin aday olacağı belirlenirken pek tartışma olmuyor. Sadece belediye encümen üyesinin kim olacağına belediye başkanımız karar veriyor, 'ben şu kişi ile çalışmak istiyorum' diyor. Örneğin Esat (Akkın) bey başından beri encümen üyeliği yapıyor. Başkan o arkadaşımız ile çalışmak istedi.”

 BELEDİYE MECLİSİNDE İKEN İŞ KİMLİĞİMLE HAREKET ETMİYORUM

Belediye meclis üyesi olmadan önce tarım ile uğraşıyordun, keza şimdi de o işine devam ediyorsun. Belediye meclis üyesi olarak, herhangi bir komisyonda görevli ol ya da olma, belediyeden doğru önüne bir dosya ya da sorun geldiğinde karar verirken kendini nasıl görüyorsun?

“Meclise girdiğin andan itibaren, işin gerçeğini konuşalım, siyaset gütmemeye çalışırsın; sen artık sana oy versin ya da vermesin herkes adına, herkese eşit davranarak görev yapacaksın.”

Senin iş kimliğin, yani tarımcı kimliğin, mecliste görev yaparken ne ölçüde etken oluyor?

“İş kimliğim, benim kararlarımda pek etken olmuyor. Sadece, bazı anlarda, örneğin festivallerde falan tarlaları gezerken, ancak o zaman daha çok biz iste 'şu tarla daha bakımlı' filan diyoruz.”

Yani sen mecliste görev yaparken tarımcı kimliğinle hareket etmiyorsun?

“Evet, evet”

 EN KIDEMLİ PARTİ ÜYELERİNDEN BİRİSİYİM

Şimdi yeniden bir adım geriye gidelim: Datça Belediye Meclisindeki CHP'li Üyelere dair sokaklarda pek çok şey konuşuluyor. 2019 yılında sizler listeye alınırken, işte siz kendiniz ile ilgili söylediniz, 'Betçeli CHP üyelerinin iradesi benim arkamdaydı' dediniz ama diğer meclis üyeleri için böyle bir durum var mı yok mu şahsen ben bilmiyorum; bu meclis üyeleri hangi kriterlere göre listeye alındı?

“Bilemiyorum. Bunu ancak ilçe örgütü yönetimi ile bu listeyi yapanlar bilir.”

Sadece CHP'li değil, AKP'li ve MHP'li belediye meclis üyelerine dair de sokakta çok şeyler konuşuluyor. Anlaşılan o ki bu listeleri oluşturan ilçe yönetimleri ve varsa başka karar vericiler ile sokaktakiler bu listeler konusunda pek fazlaca aynı fikirde değiller. Bunun nedenini öğrenmeye çalışıyorum.

“Bildiğim, o liste oluşturulurken nasıl hareket edildiğini bilmediğimdir. Aytaç (Kurt) başkandan sonra bu ilçe örgütünde, hani pek çok arkadaşımız emekli olduktan sonra ya da bizden çok sonra bu partiye üye olmuşlardır, en kıdemli parti üyelerinden birisi de benim.”

 ÖN SEÇİMİ SAVUNUYORUM

Bu konuyu size sormamın bir nedeni de budur.

“Ben başından beri hep şunu savundum: Benim belediye meclisine girip girmemem çok önemli değil. Her yerde ön seçim olmalı.”

Kendisi ile söyleşi yaparken bir sorum üzerine Caner Koç 'ön seçimin sonucunda CHP Belediye Meclis Üyelerinin tümünün eleştirilen kişilerden oluşabileceği gibi oluşmayabileceği ama ön seçim sonucuna herkesin saygı duyması gerektiği, en sağlıklı yolun bu olacağı' çerçevesinde düşünce belirtmişti. Gerçekten de eğer ön seçimin sonucunda ortaya çıkacak tablodan da şikayet etmeye devam ediliyor ise o zaman yöntemin kendisini değil, parti üyelerinin bizzat kendilerinin tartışma konusu olmaları gerekir.

Sonucu ne olursa olsun, tartıştığımız sorunlar anlamında köklü çözüm ön seçim mi?

“Bence, öyle. Hiç olmaz ise 'fermuar sistemi' olmalı.”

Fermuar sistemi dediğin?

“Örneğin, 1, 3, 5, 7, 9... ön seçimden gelenler, 2, 4, 6, 8, 10... belediye başkan adayı, ilçe, il ya da genel merkez, yani her neresi kontenjan üyelerini belirleyecek ise işte orasının belirlediği kontenjan üyelerinden oluşabilir.”

Böyle bir şey de olabilir diyorsun?

“Hiç olmaz ise. Ön seçimi savunuyorum ama ille de gerekiyor ise böyle bir uygulama da olabilir.”

2024 yılında yapılacak yerel seçimde CHP tarafından gösterilecek belediye meclis üyelerini ve belediye başkan adaylarını ön seçim ile belirleme doğrultusunda bir kararı var mı CHP'nin ya da Datça CHP İlçe Örgütü'nün?

“Şu an için böyle bir karar söz konusu değil. Ben her daim ön seçimi savundum, benim gibi başka bazı arkadaşlar da ön seçimi savunuyorlar. Ön seçim en demokratik yöntemdir. Aksi halde alttan gelen arkadaşlarımız hep ötelenirler.”

 DATÇALILARIN ELEŞTİRİLERİ BENİ ÇOK ETKİLİYOR

Siz belediye meclis üyeleri sokaktaki eleştirilere ne ölçüde kulak veriyorsunuz?

“Beni çok etkiliyor.”

Sokaktan kastım sadece sosyal medya değil, işte kahvelere gidiyorsunuz, eşiniz dostunuz var, arkadaşlarınız var, “dost acı söyler” diyerek duyduklarını size ileten parti üyeleriniz var...

“Betçe Bölgesinde her gün bir köyü gezen birisiyim. Kahveye vardığımda yapılamayan bir işi duyduğumda üzülüyorum. Yapılamayan işlere dair konuşurken de epey zorlanıyorum. Yapılan işler de ise mutlu oluyorum. Örneğin şu yol bizi bir zaman çok üzdü, yordu. Su sorununun çözüm sürecine girmesi mutlu etti. Tabii ki eleştiriler de çok oluyor. Yapıcı eleştiriler de var. Geceleri dahi telefonum çalıyor. İşte 'şuradaki su patlağını görmediniz mi?' gibi daha çok MUSKİ'ye dair şikayetler geliyor.”

 KONUMUMDAN DOLAYI NEMALANMAM

Sokakta tartışma konusu edilmeyen belediye meclis üyelerinden birisi sizsiniz, bunu açık yüreklilikle söyleyeyim. Bu söyleşiyi yapma nedenlerimden birisi de budur. Sizin adınızı belediye üyeliğinizden kaynaklanan herhangi bir nemalanma olayı içerisinde konuşulurken hiç duymadım. Sokakta konuşulanlar çerçevesinde soruyorum, bunu nasıl başardınız?

“Böylesi bir nemalanmaya ihtiyaç duymam, böyle bir şeyi kabul de etmem. Tam aksine benim kendimden giden çok olur. Belediye dahil hiçbir yere yansıtmam... Belki imar işleri filan yapmadığımız için olabilir, bilemiyorum.”

Sadece imar işlerinden dolayı değil ki başka nedenlerle de sokakta çok şey konuşuluyor, doğrudur, yanlıştır bilemem. Yargıçlıkta yapmam.

“Halkla aram her zaman iyidir. Her yere giderim. Kimseyi particilik nedeniyle kırmam. Mümkün mertebe, olabilecek işleri belediyeye taşıyorum. Diğer türlü konulara da girmem.”

 BELEDİYE MECLİS ÜYELERİ BAZI BİLGİLERE SAHİP OLABİLİR

Datça'da 25 yıla yakın iktidarda olan CHP'li belediye meclis üyeleri olarak siz işte ayda bir ya da gerektiğinde grup toplantısı yapıyorsunuz, pek çok konuyu konuşuyor ve kararlar alıyorsunuz. Dahası kiminiz komisyonlarda bulunuyorsunuz. Başkanı istediğiniz zaman görüyorsunuz. Belediye'ye çok sık gelip gidiyorsunuz vs. vs... Dolayısıyla belediye meclis üyeleri CHP'lisiyle, MHP'lisiyle, AKP'lisiyle örneğin benden önce ya da benim asla öğrenemeyeceğim bazı bilgilere sahip olabiliyorlar mı?

“Evet, olabilirler. Bu bilgiler, başkanımızın inisiyatifinde kullanılır ya da kullanılmaz.”

Yani belediye meclisi üyesi olmanın getirdiği bir “bilgi edinmede öncelik” olayı var, bu açık. Belediyenin uygulamaları, alacağı ve aldığı kararlar vs. vs... ile ilgili. Bunun aksi olmaz, zaten. Bu çok doğal bir şey. Sorun bu noktada değil, sorun şurada: Bir belediye meclis üyesi benden önce ya da benim asla öğrenemeyeceğim bir bilgiyi öğrendikten sonra bu bilgiyi/bilgileri kendisi, ailesi, çevresi, eşi dostu... için kullanabilir mi?

“Kesinlikle kullanamaz. Ben böyle bir şeyi asla kabul edemem. Bu doğru bir şey değildir. Böyle bir şey olur ise bunda başka şeyler aranır o zaman. Buna karşıyım. Böyle bir şey olamaz. Ben, grup toplantılarında ya da belediye ile ilgili farklı düzlemlerde konuşulan konuları ailem ile bile konuşmam. Basına yansır, mecliste gündeme gelir konuşulur, yani herkesçe bilinir olur ancak o zaman o konu ile ilgili konuşurum.”

 BEN ETİK DIŞI (AHLAKSIZ) BİR ŞEY YAPMAM

Basına da yansıyan çok sayıda örnek var, biliyoruz, işte bir bakanlık mısır ithalatı için yönetmelik yayınlıyor, aaa! bir bakıyoruz o bakanlığın başındaki bakanın oğlu yönetmelikten önce binlerce ton mısır bağlantısı yapmış yurt dışında. Yine hükümet kış lastiğini mecbur tutan bir karar alıyor, aaa! bakıyoruz hükümetin bir üyesinin oğlunun şirketi karar çıkmadan önce depolarını kış lastikleri ile doldurmuş ve onun dışında kimsenin elinde kış lastiği yok... Nereden biliyorlar bu evlatlar bu kararların alınacağını? Belli ki önceden aile içinde konuşulmuş ve aile kararı ile gerekli adımlar atılmış...

Belediye meclis üyeleri içinden de benzeri bir olaya adı karışan olur ise bu da doğru değildir, diyebilir miyiz?

“Kesinlikle.”

Hilmi Sezer ve ailesinde böyle bir şey görülemez?

“Kesinlikle. Görüldüğü anda meclis üyeliğini derhal bırakırım. Bu etik bir olaydır. Ben belediye meclis üyeliğimde etik dışı bir şey yapmam.”

Belediye meclis üyeleri olarak sizin böylesi bir etik kuralınız filan yok mu? Belediye meclis üyesi olarak seçildiniz işte CHP'li, AKP'li ve MHP'li olarak, başkan sizi toplayıp “arkadaşlar meclis üyesi olduğunuz sürece şöyle şöyle davranmalısınız” falan filan şeklinde konuşmuyor mu?

“Konuşulmaz mı, konuşuldu. 'Burada', örneğin 'grup toplantılarında konuşulan burada kalır, kapıdan dışarıya çıkmaz' diye konuşuldu. 'Kimseyle paylaşılmaz. Bu bilgilerden nemalanılmaz.'”

Yani bu konularda konuşuldu?

“Elbette.”

Sokak, bazı bilgilerin belediye dışına sızdığını ve rant için kullanıldığını düşünüyor. Siz, böyle bir durumun olup olmadığına dair bir şey söylemiyorsunuz ama eğer böylesi bir durum varsa olmamalı, doğru değil diyorsunuz.

“Evet. Aksi halde belediye meclis üyeleri olarak birbirimize güvenimiz kalmaz. Böylesi bir durumda başka şeyler de olur.”

 ÖN SEÇİM OLMAZ İSE BELEDİYE MECLİS ÜYELİĞİ İÇİN ADAY ADAYI OLMAM

2024 yılında yapılacak yerel seçimde belediye meclis üyeliği için aday adayı olacak mısınız?

“Ön seçim olursa olurum. Ön seçim olmaz ise düşünmüyorum”

O zaman bu söyleşinin başlığını böyle koyabilirim?

“Koyabilirsin!”