Söyleşi: Mehmet Erdal / Datça                        

“2005 yılından beri CHP üyesiyim; Datça/Cumalı Mahallesinde öğretmenlik yaparken emekliliğim geldi, emekli oldum ve aynı yıl Datça CHP İlçe Örgütüne üye oldum. O günden beri CHP üyesiyim.”

2009-2014 yılları arasında Datça/Yaka Köyü Muhtarlığı yapan, 08.04.2021 tarihinde yazdığım “DATÇA'DA BİR KÖY-KENT (YAKA/KUMYER/YASAFUL) ÖYKÜSÜ!”nü anlatan (Muğla turnusol’da yayınlandı), 20.03.2022 tarihinde yazdığım “DATÇA'da BİR KÖY ÇEVRE DERNEĞİ ÖYKÜSÜ”nü anlatan (Haber ve İnsan’da yayınlandı) iki kişiden birisi olan Nazmi (Gültekin) hoca ile kongreler sürecini başlatan CHP'de “ön seçim” üzerine konuşuyoruz.

DATÇALIYIM

“Babam Mesudiyeli, annem Yazıköylü, babaannem Yakalı, anneannem Sındılı. Doğma büyüme Milaslıyım...”

Bu nasıl oluyor?

“Annem ve babam Datçalı ama Milas'ta tanışmışlar, orada evlenmişler. İki kardeşimle birlikte Milas'ta büyüdük...”

(Bu noktada hocanın sözünü keserek, Betçelilerin yaşamında Milas'ın neden çok önemli bir yer tuttuğunu çok merak ettiğimi ve bir gün bunu yazmak istediğimi söyledim. “Hatta” dedim “geçenlerde bir arkadaşım şu an CHP Milas İlçe Başkanının dahi Cumalı kökenli olduğunu söyledi.”)

 İLÇE YÖNETİMİNDE İLÇE EĞİTİM SEKRETERLİĞİ YAPTIM

Hoca anlatmaya devam etti.

Nazmi (Gültekin) hoca CHP'ye üye olduktan sonra 2005-2008 yılları arasında CHP Datça İlçe Örgütü Yönetiminde İlçe Eğitim Sekreterliği görevini üstlenmiş. İlçe örgütü başkanı Hasan Kaya imiş.

Hoca'nın verdiği bilgilere göre Hasan Kaya Reşadiyeli. Sinop Ayancık'ta öğretmenlik yaparken yapılan teklif üzerine Ayancık Belediye Başkanlığı'na aday olmuş. Seçilmiş. Bir dönem belediye başkanlığı yaptıktan sonra yeniden öğretmenliğe dönmüş. Eşi de öğretmenmiş. Emekli olduktan sonra da Reşadiye'ye gelip yerleşmiş. Hali hazırda Reşadiye'de yaşamını devam ettiriyormuş.

Nazmi hoca, ilçe yönetiminden sonra CHP Yaka Mahalle Delegeliği, iki-üç kez de Muğla CHP İl Örgütü Delegeliği yapmış.

 CHP'de YALNIZCA MAHALLE DELEGESİNİ ÜYELER SEÇER

CHP'de kaç tür delegelik var?

“Her mahalledeki üyeler o mahalledeki delegeleri seçer. Bu mahalle delegeleri ilçe yönetimini, ilçe yönetimi il delegelerini, il delegeleri il yönetimini, il yönetimi ise kurultay delegelerini seçer.”

CHP'de sistemin nasıl çalıştığını anladıktan sonra söyleşiye devam ediyoruz.

CHP 25 yıla yakın Datça Belediyesi'nin yönetimini elinde bulunduruyor. 2019 yılında yapılan yerel seçimde Datça CHP Belediye Başkan Adayı ve Belediye Meclis Üyeleri Adayları nasıl belirlendi? Liste nasıl düzenlendi?

“Hepsi genel merkez tarafından atandı.”

Bu konuyu biraz deşmek istiyorum.

Nasıl yani?

Nazmi hocamın anlattıklarını bire bir aktarmaktan imtina ediyorum, anlatılanlardan çıkardığım sonuç çok özet olarak şu: 2019 yılında ilçelerde CHP Belediye Başkan Adayları belirlenirken Muğla Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Osman Gürün, ilçe belediye meclislerine CHP adayları belirlenirken CHP İlçe Belediye Başkan Adayları söz sahibi olmak ve kendi ekibini belirlemek noktasında hareket ediyorlar. Belirlenen bu isimler Ankara'ya gönderiliyor. Ankara bu isimleri onaylayıp geri gönderiyor.

(2019 yılı yerel seçim sürecinde sahada yaptığım gözlemler sırasında Datça Belediyesi CHP Grubu Meclis Üyeliği için seçime katılacak adayların CHP Datça Belediye Başkan Adayı olan Gürsel Uçar dahil 5 kişilik bir grup tarafından belirlendiği kanısına varmıştım.)

 CHP'de VAR OLAN SİSTEME GÖRE “ÖN SEÇİM” OLMAZ

Yani, 2019 yılında yapılan yerel seçimde Datça'da Belediye Başkan Adayının ve Belediye Meclis Üyelerinin belirlenmesinde ön seçim yapılmadı. Peki 2024 yılında yapılacak olan yerel seçimde nasıl bir yol izlenecek ya da izlenmeli?

“CHP'de var olan sisteme göre ön seçim olmaz. Yeni bir sayfa açılırsa olur.”

Bu ne demek?

“Yani eski sistemden vazgeçilir ve ön seçim yapılmasına karar verilir ise olabilir, ancak. Buna karar verilmesi de vatandaşın, kamuoyunun baskısı, tepkisi olur ise mümkün olur. Örnek vereyim: Datça'da beni herkes tanır. CHP'de olduğum sürece her daim ön seçimden yana oldum. Kime sorarsan sor, Derviş'e, Savaş'a, Durmuş'a, belediye başkanına sor, hepsi 'Nazmi hoca ön seçimden yanadır' der. Benim ismim, bir ara Datça CHP İlçe Başkanlığı için konuşulur oldu...”

Bunun ne zaman konuşulduğunu soruyorum. Tarihi tam olarak anımsayamıyor. “Şimdi ilçe başkanı konumunda olan Aytaç (Kurt) beyin ilk döneminin başında” diyor.

“Benim şartım şu oldu: Ben yalnızca ilçe başkanı olacağım. Belediye başkanlığına, belediye meclis üyeliğine, herhangi bir yere hiç aday değilim. Bir tek amacım var: 'belediye başkanı ve belediye meclis üyesi adayları üye bazında ön seçim ile belirlenecek...' Bu düşünce karşılık bulmadı. Üyeler bu düşüncenin etrafında toparlanmadı...”

Neden? CHP parti üyeleri, CHP parti kademeleri neden ön seçime karşı çıkıyorlar?

“Bir, işin maddi yanını düşünüyorlar. Bir de parti üyelerinde 'partinin daha üst kademelerindeki parti büyüğü, PM üyesi, milletvekilli, büyükşehir belediye başkanı... konumundaki insanları' hatta 'K. Kılıçdaroğlu'nu tanıyorum, adaylık işimi oradan bitiririm' anlayışı var. Bu nedenle 'ön seçime gerek yok' diye düşünüyorlar. Birçok üyenin aklından bu geçiyor. Tanıdığım pek çok 'kafa adamlar' bile bu şekilde hareket ediyor. Bu nedenle ön seçim parti içinde rağbet görmüyor. Partinin 'demokratikleşmesi' anlamında en küçük bir adım bile atılmıyor...”

Hocanın bu son cümlesine şaşırıyorum. Hoca açıklama yapma gereği duyuyor.

“Buna düşünce tembelliği, her tür tembellik diyebiliriz.”

Bu CHP için tehlikeli bir durum değil mi?

“Evet tehlikeli bir durum. Bunu yazabilirsin. Korkulacak bir şey de yok. CHP'de ön seçimin yerleşmesi anlamında bunu söylemek gerekiyor...”

 ZORUNDA KALIRSAM ÜYELERDEN ÖN SEÇİM İÇİN İMZA TOPLAYACAĞIM

“Ön seçim konusunda bazı üye arkadaşların yanında şunu dahi dillendirdim: '2024 yılında yapılacak olan yerel seçimde Datça'da Belediye Başkanlığı ve Belediye Meclis Üyelikleri için gösterilecek adayların belirlenmesinde ön seçim yapılmaz ise ilçe örgütü üyelerini tek tek dolaşıp ön seçim için imza toplayacağım.' Şimdiye kadar bunu yapmamakla hata yaptık. Bu konuda bir kamuoyu baskısı oluşturmak lazım. Bunu ben yapmasam dahi bir başka üye yapmalı.

Bu yöntem geçmişte Milas'ta kullanıldı ve başarılı da olundu, sonuç alındı. CHP Muğla/Menteşe ilk belediye başkan adayı ön seçimle belirlendi. Ula Belediyesi için ilk başkan adayı ön seçim ile belirlendi. Yani Muğla'nın bazı yerlerinde lokal olarak ön seçim yapıldı... Ha sanırım 2 ya da 3 meclis üyeliği için kontenjan kullanalım denmiş, hangi anlamda bu düşünülmüş onu bilemiyorum.”

 ÜYELER SÖZ SAHİBİ OLMALI, VESAYET KALKMALI

Peki hocam, ön seçimi neden istiyorsun?

“Partiye emek veren, partiyi şu ya da bu şekilde tutan üyelere değer verilmesinden yanayım. Her yerde, her işte üyeler koşturuyor. Partinin en küçük işinde gidip üyeleri buluyorsun. Onlarla irtibata geçiyorsun. Ama en önemli bir olayda, bir belediye başkanı adayının, belediye meclis üyeleri adaylarının belirlenmesinde, milletvekili seçiminde üyelerin hiçbir rolü olmuyor. Üyelere gidilmiyor. Üyelere danışılmıyor. Bu durum, eşyanın tabiatına aykırı. Böyle bir şey olabilir mi? Her yere, her işe üyeleri götür ama en önemli olayda onlar değil, başkaları söz sahibi olsun...”

Burada şöyle bir eleştiri gelirse, ki geliyor, ne diyebilirsin? “Üyeler mahalle delegelerini, mahalle delegeleri ilçe yönetimini, ilçe yönetimi il delegelerini, il delegeleri il yönetimini... belirliyor. Bu durumda neden ille de ön seçim diye diretiyorsunuz?”

“Burada bir 'vesayet' söz konusu. Bu 'vesayet' sahiplerinin ne ölçüde doğru yaptığı her daim şüphelidir. En doğru yöntem, üye bazında ön seçim olması gerekirken bütün yetkileri neden ilçe başkanına, il başkanına, büyükşehir belediye başkanına vereyim?”

Yani, üyeler bu aday belirlemede de yetkiyi kendi elinde mi bulundurmalı?

“Lokal olarak herkes bulunduğu yerde kendisini yönetecek insanları kendi seçmeli. Bu benim görüşüm. Var olan durumda bizi yönetecek kişileri bizim dışımızdaki insanlar seçiyor. Kimlerin seçtiği de belli değil, o nokta çok net değil; genel başkan, PM, il milletvekilleri, büyükşehir belediye başkanı, il yönetimi vb... Datça söz konusu olduğu zaman Datça, Milas söz konusu olduğu zaman Milas, Bodrum, Yatağan, Marmaris.... söz konusu olduğu zaman o ilçelerdeki ilçe örgütü üyeleri seçmeli. Belki şimdi işin kolayına kaçılıyor.”

Ön seçim yoluyla belirlenecek adaylar ile yukarıdan belirlenecek adayları düşündüğünde hangisi daha sağlıklı bir belirleme olur?

“Ön seçime karşı çıkanlar şundan korkuyorlar: Geçmişte de görüldü. Ön seçim olduğunda ufak tefek kırgınlıklar oluyor. İşte sen şunu destekledin de bunu desteklemedin... gibi. Desteklediğin bir aday seçilemediğinde, desteklediği adayı seçilen sana karşı bir tavır takınabiliyor. Partinin üst kademeleri bu kırgınlıklar olmasın anlamında da bu ön seçimi istemiyorlar.”

Ön seçim dışı yöntemle aday/adaylar belirlendiğinde aday olup da aday gösterilmeyenlerin gönlü kırılmıyor mu?

“En azından yerelde ilişkiler devam ediyor. Adayı/adayları belirleyen yere, örneğin bu genel merkez ise oraya, büyükşehir belediye başkanı ise ona karşı aday gösterilmeyenler kırgınlıklarını içlerine gömüyorlar, dışa vurmuyorlar ya da dışa vurmaktan kaçınıyorlar. Geçmişte, Datça'da genel merkeze bu nedenle çok insan kırgın olmuştur, onlarca örnek verebilirim. Ön seçime gidilmemesinin nedeni bu kırgınlıkları önlemektir.

Partide ön seçim onlarca kez yapılsa ve gelenek haline getirilse idi üyeler deneyimleriyle pek çok şeyi olağan kabul eder ve şimdi çok nadiren yapılan ön seçim sonrası yaşanan durumlar yaşanmazdı. O demokratik olgunluğa erişilirdi. Hiç yapılmadığı için şimdi ön seçim gündeme geldiğinde 'acaba şu' ya da 'bu üyenin kalbi kırılır mı?' diye düşünülüyor.

Ben, üyelerin kabullenemediği bir adayın gönlünün kırılmasından yanayım. Yani parti üyelerinin iradesini kabul etmeyen kişi gerçekte CHP'li değildir. Bir kişinin CHP ile bağı ne kadar güçlü olursa üyelere, üyelerin iradesine o kadar çok güvenmeli. Yerelde aday olacak kişi o yerdeki ilçe örgütü üyelerinin dışında kimseye de güvenmemeli. Üyelere değer vermeli. Yereldeki insanımıza değer vermeli. Onun fikrini almalı. Ben bu yolun çok daha sağlıklı olduğunu düşünüyorum.

Bir de şu var: Kesinlikle ve kesinlikle, bunu söyleyerek bitireyim, gençlerin önünün açılmasından yanayım. Ön seçim sürecinde gençlerin aday olmasından ve onların önünün açılmasından yanayım. Kim olursa olsun, önü açılmalı”