Kuşak kavramı, bir döneme ya da bir tarihsel süreç içinde konumlandırılan insan topluluğunu ifade eder. Kuşağı ifade eden diğer bir sözcük nesildir. Kuşak tanımlaması yaparken, her kuşağı ifade eden, onun özelliklerini belirleyen, her kuşağı diğer kuşaklardan ayırt eden belirgin nitelik ve koşullar vardır.  En bilinen kuşak ayrımları ve belirlemeleri: X, Y, Z, 68 ve 78 kuşaklarıdır. Bu kuşak tanımlamalarını ve aralarındaki farkları burada açıklamaya çalışalım…

X KUŞAĞI

1965-1979 yılları arası doğanlara, “X Kuşağı” denilmektedir. Geçiş dönemi çocukları olarak adlandırılan bu kuşağın o şekilde adlandırılmasının nedeni; söz konusu yıllarda dünyanın önemli değişimler yaşamaya başlamasından kaynaklanmaktadır. Kurallara uyumlu, sadık ve çalışkanlığa önem veren bir kuşak olarak tanımlanıyor. Paraya fazla odaklanmış olan bu kuşakta bireycilik ve rekabetçilik gibi olgular biraz daha önem kazanmıştır.

Y KUŞAĞI

1980-1999 yılları arası doğanlar “Y Kuşağı” olarak adlandırılmaktadır. Kuşaklar arası farklılığın en çok hissedildiği kuşaktır. Teknoloji dostu, bireysel, girişimci, rahat, küreselleşmeye başlayan nesildir. Yeteneğe ve başarıya çok fazla odaklanırlar. Bu nedenle kişisel gelişime ve girişim fırsatlarına daha fazla önem verirler. Bir diğer özellikleri ise yaratıcı ve yenilikçi fikirlere oldukça açık olmalarıdır. Aslında bu kuşağa sosyal medya kuşağı da diyebiliriz. Nedeni ise teknolojiyi çok yakından takip eden, internet üzerinden alışveriş yapan, bilgisayar ve akıllı telefonlar sayesinde birden fazla işi aynı anda yapabilen bir nesil olmalarıdır.

Z KUŞAĞI

2000 yılından sonrası doğanlar için tanımlanan “Z Kuşağı”na gelecek olursak, bu kuşak, sokaklarda yakar top, saklambaç gibi oyunlarla değil de internet aracılığıyla sosyalleşmeyi tercih eden bir kuşaktır. Teknolojinin direkt kucağında doğan ve teknolojiyle yaşayan bu nesil, birden fazla işi aynı anda, kısa süre de ve titiz biçimde yerine getirebilme yeteneğine sahiptir. Hayat standartlarında meydana gelen değişimler, Z kuşağı bireylerinin apayrı bir dünyada yetişmelerini sağlamıştır. Özellikle teknoloji alanında meydana gelen gelişmeler söz konusu kuşağın bireysel özelliklerinin diğer kuşaklardan ayrılmasına neden olmuştur.

68 KUŞAĞI 

70 yaş ve üzerindeki yaşta olanları kapsar. Mahir Çayan, Deniz Gezmiş, İbrahim Kaypakkaya gibi devrimci önderlerin liderliğinde oluşturulan Türkiye'deki sol hareketin adıdır. 68 kuşağı okumuş, bilgili gençlerin; ülkelerini Amerikan bağımlılığından kurtarmak için başlattığı devrimci bir harekettir. 68 kuşağını başlatan asıl olay Latin Amerikalı devrimci Ernesto Che Guevera'nın, 1967 yılında Bolivya dağlarında yakalanarak öldürülmesidir. Bu tarihten sonra tüm Avrupa(özellikle Paris sokaklarının duvarlarında) ve dünya caddelerinde aynı sloganlar yankılanmaktadır; 'gerçekçi ol, imkânsızı iste'.

68 Kuşağı Türkiye’de üniversitelerde ortaya çıktı. Türkiye’deki 68 eylemlerinin en önemli özelliği anti-emperyalist bir nitelik taşımasıdır. Tüm dünyada yayılan savaş karşıtlığı ve özgürlük fikrinden etkilenen sol görüşlü gençlik, Amerikan 6. Filosunun Türkiye ziyaretine karşı protesto gösterileri yaptı. 29 Nisan 1968’de Ankara’da yapılan mitingde, “Tam bağımsız Türkiye” sloganı onbinler tarafından haykırıldı.

78 KUŞAĞI

60 yaş ve üzerindekileri kapsar. Onların yaşadıkları siyasal ve toplumsal süreç; kan, baskı, şiddet, işkenceler, acı ve ağır bedeller olmuştur ama bir o kadar da inanç ve fedakârlıkla örülmüş bir tarihsel süreçtir. 12 Eylül 1980’de; 650 bin kişi gözaltına alındı, 1 milyon 683 bin kişi fişlendi, 230 bin kişi yargılandı, 14 bin kişi vatandaşlıktan çıkarıldı, 30 bin kişi zorunlu siyasi mülteci oldu, 50 kişi idam edildi. 12 Eylül'ün mahkemelerinde yargılanıp devlete karşı suç işlediklerine karar verilenler; siyasi parti, vakıf, dernek kurma ve üyesi olma gibi haklar bir yana, evlenmek, boşanmak, bankadan kredi almak, analık, babalık ve miraslarını kullanma gibi haklardan dahi yoksun bırakıldılar. 

“Biz 24 saatimizi devrime adamıştık; yemiyor, içmiyor, uyumuyor, sadece mücadele ediyorduk. 78 kuşağının önemli kitle önderleri, mücadelelerinin bedelini canlarıyla ödediler. Binlerce insan işkence gördü. Fosseptik çukurunda tutulmaktan tutun da, eşinin yanında karısına tecavüze kadar çeşitli işkenceler uygulandı. 78'liler, çok ağır bedeller ödedi.” (Atilla Soysal- 78’liler Vakfı)

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

X-Y ve Z kuşakları daha çok teknoloji odaklı olup, bilgisayar teknolojisini iyi kullanabilen gençlerden/insanlardan oluşuyordu. Elbette onların da toplumsal olaylara, haksızlıklara, iktidarların anti-demokratik uygulamalarına karşı bir duyarlılıkları ve tepkileri vardı. Bu tepkilerini bir şekilde pasif direniş şeklinde ya da bir kitlesel etkinlik şeklinde ortaya kayabiliyorlardı. Onların eylemleri insani bir refleksten kaynaklanıyordu ama tepkilerinde sınıfsal bir bilinç yoktu. Onlar dünya ve ülke toplumsal mücadeleler tarihini bilen ve okuyan bir kuşaklar zinciri değildi.

68 ve 78 kuşağının eylemleri ve önderlikleri; dünya devrim tarihini okuyan, bilen ve bu konuda tahliller yaparak, bunu ülke gerçeklerine göre yorumlayabilen, bu doğrultuda mücadele stratejisi geliştirebilen bireylerden/kadrolardan oluşuyordu. Onların temel amaçları; Türkiye’nin emperyalist hegemonyadan kurtarılması ve tam bağımsız bir Türkiye hayalini gerçek kılabilmekti. 68 ve 78’in üniversiteli gençleri, idealleri ve ideolojileri doğrultusunda; fabrikalarda işçilerin yanında; tarlalarda pamuk, tütün, fındık tarımı yapan üreticilerin yanında sömürüye karşı mücadele ettiler. 68 ve 78 kuşağı, sol bir gençlikti ve Sosyalist bir düzeni kurmak için yola çıkmışlardı.

X-Y-Z kuşakları teknoloji donanımlı bir gençlik iken; 68-78 kuşakları ise sol teoriye ve sınıf bilincine sahip, sol ideolojiyi kendilerine rehber edinmiş; eşitliğin ve adaletin sağlandığı, cinsiyet ayrımının olmadığı, insana ve doğaya saygılı bir düzen olan Sosyalizmi gerçekleştirmeyi savunan bir kuşaktı…

KAYNAKLAR:

1-https://www.brandingturkiye.com

2-Vikipedi

3-https://www.tarihbilimi.gen.tr/

4-Radikal.com.tr, 17.4.2004