NEVZAT ÇAĞLAR TÜFEKÇİ

Muğla Sıtkı Koçman üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ebubekir Eraslan, TÜBİTAK projesi olan Dr. Milaslı’yı, Halk Eğitim Merkezi salonunda Milaslı öğrencilere anlattı. Doç. Dr. Erasalan, ağırlıklı olarak, Milaslı 200 öğrenciye Dr. Milaslı’nın dil alanındaki çalışmaları hakkında bilgiler verdi.

Doç. Dr.Eraslan'ın, Dr. İsmail Hakkı Milaslı ile ilgili konferansına; Ticaret, Dr. Mete Ersoy Anadolu, Milas Anadolu, Cumhuriyet Anadolu, Kız Anadolu İmam Hatip liselerinin 11. Sınıf öğrencileri katıldı. Öğrenciler, konferansı ilgiyle izlediler. Milas Belediyesi yıllar önce bir vefa gereği olarak; "Dr. İsmail Hakkı Milaslı" ismini, Üçfidan parkından başlayarak Ticeret Lisesi ve Mete Ersoy Anadolu lisesi önünden, Belediye Ek Hizmet Binası ve Köy Garajı arasından geçerek Çevreyoluna bağlanan Caddeye vermişti. 

İlçe Milli Eğitim Müdürü İsa Bal, Belediye Başkan Yardımcısı Ali Özgür, Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Günlük de konferansı izleyenler arasındaydı.

Dr. İsmail Hakkı Milaslı’nın hayatı hakkında bilgiler

Konferansın konuşmacısı ve Dr. Milaslı ile ilgili TÜBİTAK çalışmasını gerçekleştiren Doç Dr. Ebubekir Erasalan, Milaslı’nın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verdi ve şunları söyledi: “

Doktor İsmail Hakkı Milaslı tıp, dil ve din alanında yazdığı yazılar (kitaplar, makaleler vb.), verdiği konferanslar ve miting konuşmalarıyla döneminin önde gelen aydınlardan birisi olmuştur. Milas’ta başladığı hayatını Ankara’da tamamlayan Doktor İsmail Hakkı Milaslı; uzun hayatına pek çok kitap, konferans metni, gazete yazısı, makale ve mektup sığdırmıştır. Güncel literatüre göre bu miras içerisinde 21 kitap, 1 konferans metni, 4 miting konuşması, 56 makalesi ve 1 mektubu bulunmaktadır. Bu yazılar tıp, dil, ve din başta olmak üzere siyaset, tarih, ahlak vb. konulardadır.

İsmail Hakkı Milaslı’nın esas mesleği hekimlik olmasına rağmen tıp ve kamu sağlığının dışında, dil bilimi ve İslamî ilimlerle de ilgilenmiş; Doğu ve Batı dünyasını çok iyi öğrenmiş ve bunları çok iyi yorumlamış iyi bir entelektüeldir.”

Dil alanındaki çalışmaları

Eraslan, daha sonra şöyle devem etti: “II. Meşrutiyet öncesi ve özellikle sonrasında tıp, din ve dil alanlarında savunduğu fikirleri ve fikirlerini yazdığı yazılarıyla ünlenmiş önemli Türk bilim insanlarından ve münevverlerindendir.

Milaslı doğduğu şehre Tıbbiye mezunu olarak geri gelmiş, Milas ve Muğla’da çalıştıktan sonra İnebolu Frengi Hastanesi’ne atanmıştır. Bu yeni dönem onun hayatında artık yeni bir devrin başlangıcı olmuştur. Zira artık uzmanlığını emraz-ı umumiye alanında geliştirerek özellikle salgın hastalıklarla mücadelede ihtisaslaşmıştır. Bu mücadele onu, döneminin sağlık bakanlığının teftiş kurulu başkanlığına kadar taşımıştır.”

Eraslan, Milaslı’nın dil hakkındaki çalışmaları için şu bilgileri aktardı: “Dil alanında o dönemin Arap harflerini ayrı ayrı yazılarak ünlü harf sayısının arttırılması gerektiğini savunan huruf-ı munfasılıcığa dayalı yeni yazının kurucusu, teorisyeni ve savunucusu olmuştur. Özellikle onun bu propagandistliği 1914 yılında bu sisteme dayalı yazı dilinin sadece ordu yazışmalarında da olsa kabul edilmesine zemin hazırlamıştır. Nitekim İsmail Hakkı Milaslı’nın sözü edilen alanla ilgili gayreti Süleyman Tevfik’in hatırlarında şöyle geçmektedir: “Aralarına sesli harfler koymak suretiyle ayrı harflerle yazılacak yazıların öğrenmek, yazmak ve okumak hususunda çok kolaylığı mucip olacağını ileri sürmüş, bunu ispat için epeyce zahmet ve masraf ihtiyarıyla risaleler basıp dağıtmış(tır.)”

Milaslı’nın bilimsel mirası

Doç. Dr. Eraslan, sözlerini şöyle tamamladı: “Hazırlanan Doktor İsmail Hakkı Milaslı kaynakçasına (Karaca, 2023) göre de onun bilimsel mirası üzerinde lisansüstü tezler, kitaplar, makaleler ve bildiriler yapılmış ve yapılmaya da devam etmektedir. Özellikle farklı disiplinlerden veya disiplinlerarası olacak şekilde bilimsel çalışmaların da yapıldığı gözlenmektedir. Yine farklı dillerde de İsmail Hakkı Milaslı ile ilgili yayımlar da yapılmıştır. Son olarak TÜBİTAK projesi aracılığıyla Doktor İsmail Hakkı Milaslı’nın tüm eserleri dijital platformda Latin harflerine aktarılmıştır.”