Çok önceden adını duyduğum ve insanlık adına yaptığı buluşlarla adını dünya bilim tarihine altın harflerle yazdıran Canan Dağdeviren'i pek çok kişi yeni öğrendi.

CHP genel başkanı, Kemal Kılıçdaroğlu'nun Amerika'daki temasları sırasında,
( MIT- Masachusets İnstitue of Technology) Masachusets Teknoloji Enstitüsü'nde, Türk Fizik bilgini Canan Dağdeviren eşlik etti; üniversitenin laboratuvarında bilimsel çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Peki kim, bu bilimci genç kadın?

      ***

Canan Dağdeviren,

1985 yılında, İstanbul'da doğdu, aslen Sivaslıdır.

İlk, orta ve lise eğitimini Kocaeli'de tamamladı.

2007 yılında Hacettepe üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu.

Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendislik programındaki yüksek lisans eğitimini tamamladı.

Aynı yıl, Fulbright bursu kazanarak UIUC'da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Bu süreçte esnek, katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı. Doktora derecesini Aralık, 2014'de aldı.

Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi( PZT MELT) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi.( Elektronik sütyen)

Forbes'in, '30 Yaş Altı Bilim İnsanı Listesi'nde yer aldı.

Kendisi, bilime olan merakında iki dönüm noktası olduğunu belirtmektedir.
Bunlardan ilki, babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği kitap, ikincisi ise Erdal İnönü'den bizzat aldığı, ' Anılar ve Düşünceler' adlı eserdir. Özellikle Erdal İnönü ile tanışmasının lisede alan seçiminde etkili olduğunu ifade etmiştir.

Ayrıca motivasyonunun düşük olduğu zamanlarda Mustafa Kemal Atatürk'ten ilham aldığını bir demecinde açıklamıştır.

Ödülleri:
- Forbes Dergisi'nin " 30 yaşından genç 30 bilim insanı listesine girdi.
- Harvard Üniversitesi Genç Akademi üyeliğine( Junior Fellow of Harvard) seçildi.
- MIT Technology Review'in her yıl düzenlediği 35 Yaş Altı Mucitler listesinde yer aldı.
- Illinois İnovasyon Ödülünü kazandı.*

Canan Dağdeviren, Türk Fizik mühendisi olarak Masachusets İnstitue of Technology 'de yardımcı doçenttir.
Cilt kanserinin teşhisini kolaylaştıracak, dövme gibi vücuda yapıştırabilen ve 10 saniyeden daha az sürede sonuç veren cihaz geliştirdi.**

      ***

ÇYYD,(Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği) okula gidemeyen kız çocuğu sayısını gündeme taşıyarak, " Şu anda eğitim görmesi gereken 866 bin kız çocuğu okulda değil. Bu tablo, kabul edemez" dedi.

MEB'in açıkladığı 2021-2022 Örgün eğitim istatistiklerinin analizini değerlendiren Prof. Dr. Ayşe Yüksel( ÇYDD Başkanı) şunları söyledi:

" İşin daha acı tarafı da bu sayı, eğitim kademesi yükseldikçe daha da artıyor. İlkokulda 195 bin, ortaokulda 298 bin, lisede 373 bin kız çocuğu okula gidemiyor. Okuldan uzakta olan kız çocuğu sayısı toplamda 866 bini buluyor. Açık öğretimde okuyan kız çocuklarımızı bu sayıya eklersek 1,5 milyondan fazla kız çocuğu eğitimden uzak bırakılıyor" dedi.

MEB istatistikleri ile ortaya çıkan tablonun şok edici olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ayşe Yüksel," Bu tabloyu görmezden gelemeyiz. Buna asla izin vermeyeceğiz.
ÇYDD olarak okula gidemeyen, eğitimden uzak bırakılan 866 bin kız çocuğumuzun yanındayız. Neden eğitimden uzak kaldıklarını, şu an nerede olduklarını ve ne yaptıklarını biliyoruz" dedi.***

      ***

Ailelerin giderek yoksullaşması, kız çocuklarının okumasına engel oluyor.
Okul  masraflarının ( kırtasiye, giyim, ulaşım giderleri) bütçelerine  çok yük getirdiğini düşünen aileler, kız çocuklarını okula göndermekten vazgeçiyor; evde, tarlada çalıştırıyor; bir süre sonra kısmeti çıkınca da evlendiriyorlar.

Oysa, 'Sosyal Devlet' ilkesi gereğince kız çocuklarının eğitimini en iyi şekilde yapması ve topluma kazandırılması için devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimler işbirliği yapmalıdır.

Öncelikle köylerde yaşayan kız çocuklarının rahat okuması için kapatılan köy okullarının açılması, taşımalı eğitime son verilmesi, cinsiyet eşitsizliğine son verilmesi gerekmektedir.

Eğitimde fırsat eşitliği sağlanmalıdır.

Okumak isteyen her bir kız çocuğuna yeterli destek verilirse ilerde bir Canan Dağdeviren gibi bilimci olabilir ve insanlık için önemli başarılara imza atabilirler.

Ekonomik durumu iyi olan her bir aile, yoksul bir kız çocuğunun okuması ve hayata atılması için burs verebilir.

Ayrıca yoksul kız çocuklarının okutulmasında çok önemli yeri olan ÇYDD gibi derneklere ve vakıflara bağışta bulunabilirler.

Okutulan her bir kız çocuğu, mesleğini eline alıp kendi ayakları üstünde duran bir genç kadın olduğunda kendi çocuklarını da aydın bireyler olarak yetiştirir.

      ***

Farkındalık yaratmak için, 11 Ekim, " Dünya Kız Çocukları Günü" olarak kutlanıyor.

Kız çocuklarımızı cehaletin karanlığından kurtaralım....

Bilimin ışığında aydın nesiller olarak yetiştirelim ve  hayallerini gerçekleştirerek  aydınlık yarınlara ulaştıralım.

Kaynak:

* milliyet.com.tr

**Vikipedi

*** 11 Ekim 2022 tarihli Cumhuriyet Gazetesi- Figen Atalay