NEVZAT ÇAĞLAR TÜFEKÇİ

Rafael Amato, Milas doğumlu bir Musevi ve İsrail’de yaşıyor. Elektronik Mühendisi. Bodrum’daki bir yakının düğününe giderken, Milas’taki doğduğu eve ve Güllük’e uğradı. Amato, Milas Hoca Bedrettin Mahallesi(Yahudi Mahallesi) Park Caddesi üzerindeki evlerine uğradı ve "doğduğum ev(dedemin evi)" diyerek paylaşım yaptı. Rafael Amato’nun doğduğu ev tescilli ve şimdi yıkık durumda.

Rafael'in dedesi, Şaltiyel Amato. Annesi Mazalto(Madi)’nun babası. Şaltiyel Amato, kardeşi Nuriyel ile birlikte 1950 yılına kadar Milas’ta Madenci Tarikalar’ın zımpara madenlerini işletmişler ve Güllük’ten İngiltere’ye göndermişler. Rafael'in, dedemin evi dediği ev; önce Tarikalar'ın, sonra Amatolar'ın olmuş. Alt katta Şaltiyel, üst katta Nuriyel Amato oturmuş.

Rafael Amato'nun babası Dr. Eyüp Amato. Rafael'in kardeşi Dr. Selim Amato da İzmir Gazi Hastanesinin ortaklarından.

Yine Milas doğumlu ve şimdi İzmir’de yaşayan Ersel Siyman; evin girişi ve salonunun Rodoslu Ustalar tarafından Rodos işi olarak renkli mozaik taşlarla döşendiğini, bu tür mozaik döşemenin Rodos'ta yaygın olduğunu belirterek, bu renkli taşların İspanyolca, 'şesuz' olarak adlandırıldığını ifade etti.

Milas doğumlu Dr. Marko Müsafir de, Şaltiyel ve Nuriyel Amato’nun, 1950'li yıllarda Milas'tan İsrail'e göç ettiklerini belirterek şunları söyledi: “Amato kardeşler, Telaviv'e 30 dakika uzaklıkta olan Natanya şehrinin Burgata köyüne yerleştiler. Milas'tan göç eden 3-4 aile bu köyü kurdu. Devlet onlara toprak verdi, toprağı işlediler, sonra sahibi oldular. Hatta orada Milaslılar Derneğini kurdular.”

Milaslı Museviler, geçmişte Milas’taki Musevi varlığının önemli bir simgesi olan bu evin, “Milas Türk-Yahudi Kültürevi” olması önerisine sıcak bakıyorlar. Milas doğumlu olan Marko Müsafir, Ersel Siyman, David Levi ve Rafael Amato; böyle bir girişimin gerçekleşmesi halinde Milas’a birçok Yahudi turistin gelebileceğine vurgu yapıyorlar. Milaslı Museviler, Milas’ın kendileri için çok önemli olduğunu ve Milas’la olan manevi bağlarının yaşadıkları sürece hiç son bulmayacağını, çocuklarının da bu bağı sürdüreceklerini kaydediyorlar. Milas Belediyesinin bu evi, Türk-Yahudi Kültürevi olarak Milas’a kazandırmasından dolayı da çok mutlu olacaklarını sözlerine ekliyorlar.

Rafael Amato Milas ziyaretiyle ilgili şunları söyledi: “Bodrum’a giderken Milas'ın yanından geçtim ve tabi ki Milas'a girmeden yapamazdım. Sadece bir iki saat kalabildim Milas'ta ve bir-bir buçuk saat kadar da Güllük’te. İnşallah daha uzun bir zaman için gelme imkânı bulur ve görmek istediğim diğer yerleri de görür, sayın hemşehrilerimle daha yakından tanışma imkanı bulurum. Bu evde doğdum ama orada büyümedim. Dedem evi satmış. Ben 6 - 7 yaşına kadar Milas'ta büyüdüm ama hiç o evin içine girmek imkânım olmadı. Olur da bir resmini bulursam muhakkak sizinle paylaşırım. Tabii ki bir "kültür evi" yapılabilirse çok sevinirim. Annem Mazalto ile babam Eyüp Amato o evde evlendiler. Biz Milas’ı seviyoruz. Hep özlemle anıyoruz.”