En son okuduğum, yazarı Ömer Faruk Reca olan "Gandhi ve Direniş" adlı kitap beni çok etkiledi. Bu kitaptan ilginç bazı bölümleri sizlerle paylaşmak istiyorum.

          *

       Mahatma Gandhi

       İsmi büyük, yüce ruh anlamına gelen (Mahatma) Gandi, 2 Ekim 1869 yılında Hindistan'ın kuzey batı bölgelerinden biri olan Gucerat Eyaletine bağlı küçük bir liman şehri Porbandar'da dünyaya geldi. Babası küçük bir prensliğin veziri olan Gandhi 14 yaşındayken Kasturbai Makharji ile evlenir.

1891 yılında Hukuk eğitimi için İngiltere'ye giden Gandhi, 1893 yılında genç bir avukat olarak İngiliz sömürgesi olan Güney Afrika'ya gider. Binlerce Hintlinin sözleşmeli olarak çalıştığı Güney Afrika'da İngiliz ve Güney Afrikalı beyaz toprak ağalarının siyah ve Hintlilere karşı uyguladığı ırkçı ayrımcılığa karşı çıkar. 1894'de Natal Hint kongresini kurdu. 1897'de linç edilmekten zor kurtulan Gandhi, 1906 yılında, Güney Afrika'nın başkenti Johannesburg'ta halkı, kimlik yasasına karşı şiddetsiz ayaklanmaya çağırdı. Ardından gelişen 7 yılda binlerce kişi işkenceden geçirilmesine karşın dönemin generali Jan Cristian Smuts Gandhi ile müzakerelerde bulunmak zorunda kaldı.

       1914 yılında Hindistan'a geri dönen Gandhi, Güney Afrika’daki mücadelesi sonucu kazandığı ünle siyasetçilerle temaslar kurmaya başladı. Gandhi, 1918 yılında köylülerin zorla kot pantolonlarda kullanılan boyayı yapma işinde çalışmasına karşı Champaran'da büyük bir sivil itaatsizlik eylemleri geliştirerek Ashrama adlı örgütü kurdu. Köylüleri örgütleyerek, okul ve sağlık merkezleri kuran Gandhi büyük toprak ağalarına karşı mücadele başlattı.

       1919 yılında, Gandhi'nin üyesi olduğu Kongre Partisi, gerekçesiz tutuklama yasası olan Rowlatt yasasına karşı eylem başlattı. Pencap(Pencap) eyaletinde bine yakın kişinin askerler tarafından kurşuna dizildiği Amritsar katliamı yaşandı. Katliamdan sonra Gandhi, İngiliz ve Hintlileri kullandıkları şiddetle eleştirerek, Hindistan'ın büyük ayaklanmaya hazır olmadığını bunun için sabır ve zaman gerektiğini söyleyerek bağımsızlık mücadelesinin startını verdi. Uzun siyasal mücadeleye girişen Gandhi, Nisan 1942 yılında İngilizlere karşı Hindistan'ı "efendi gibi terk et" sloganıyla şiddetsiz sivil itaatsizlik ayaklanmasını başlattı. Eylemin başlamasıyla birlikte birçok kongre üyesiyle beraber Gandhi'de tutuklandı. Beraberinde tutuklanan eşi Kasturbai' de 76 yaşındayken hapishanede öldü. Eylemin büyük başarısı sonucu Gandhi100 bin siyasi tutuklu ile birlikte 1943 yılında, İngilizler tarafından serbest bırakıldı. Gandhi'nin serbest bırakılması İngilizlerin Hindistan'daki 90 yıllık hakimiyetine son vermenin yolunu da açtı.

       Ardından İngilizlerin kışkırtması ile Hindu ve Müslümanlar arasındaki çatışmalar yaşandı. Gandhi, çatışmaların sona ermesini isteyerek ölüm orucuna girdi. Gandhi'nin ölüm orucu çatışmaların sona ermesine yol açmasına karşın iki din grubu arasındaki çelişkiler devam etti. İngiltere, 1946 yılında ülkenin ikiye bölünmesini önerdi. Gandhi öneriye karşı çıkmasına karşın Hindistan Kongresi öneriyi kabul etti. 1946-1947 yılında yaşanan toplu göçlerde

5 bin insan hayatını kaybetti. İngiltere'nin Hindistan egemenliği 1947 yılında sona ererken, Müslümanların yaşadığı, günümüzce Pakistan ve Bangladeş olarak bilinen bölgeler bağımsız oldu.

       Mahatma Gandhi, 30 Ocak 1948 yılında Yeni Delhi'de bir ibadethanede Nathuram Godse adlı bir fanatik Hindu dini mensubu tarafınan silahla vurularak öldürüldü.

       'Tuz Yürüyüşü'

       Gandhi'nin en büyük eylemi ise 'Tuz yürüyüşü' idi. 1928’de Hindistan’a bir yıl içinde dominyon statüsü verilmesi teklifine İngilizlerin olumlu cevap vermemesi üzerine Gandhi ve 78 yoldaşı ünlü Tuz Yürüyüşü'ne başladı. Yürüyüşün amacı, 1762 yılından beri yürürlükte olan ve yılda 25 milyon Pound'luk vergiye kaynaklık eden Tuz Yasası'nı(Britanya'nın tuz tekelini) ihlal etmek için denizden tuz çıkarmaktı. Gujarat Eyalet'nin başkenti Ahmedabat yakınlarından başlayan yürüyüşe yolda binlerce kişi katıldı. Hint Okyanusu kıyısındaki Dandi Köyü'ne kadarki 388 kilometrelik mesafeyi çıplak ayakla 24 günde kat eden 61 yaşındaki Gandhi, 8 Nisan 1930 sabahı İngiliz polislerinin şaşkın banışları arasında denize yürüdü ve çamura karışmış bir toprak tuzu avuçlarına alarak tatlı suda yıkayarak ufaladı. Böylece bir Hindu'nun tuz çıkaramayacağına dair Tuz Yasası'nı ihlal etti. Ardından Gandhi'nin çağrısına uyan binlerce köylü deniz kıyılarına akın ederek tuz çıkarmaya başladılar. Gandhi ve 60 bin eylemci hapse atıldı ancak yasa da işlemez oldu.

       Mahatma Gandhi'den Tetikleyici Sözler!

       * Haksızlığa sapıp bütün insanlar seni takip edeceğine, adaletle hareket edip tek başına kal, daha iyi.

       * Siz kendi elinizle teslim etmedikçe, kimse kendinize olan saygınızı elinizden alamaz.

       * Sıkılmış yumruklarla el sıkışamazsınız.

       * Sevgi her zaman ıstırap çeker, hiçbir zaman ne gücenir ne de intikam almaya çalışır!

       * Dünyada görmek istediğiniz değişikliğin kendisi siz olun.

       * Bu dünyada öylesi aç yaşayan insanlar var ki, Tanrı onlara ancak bir somun ekmek suretinde görünebilir.

       * Bizi yok edecek olanlar şunlardır: İlkesiz siyaset; vicdanı sollayan eğlence; çalışmadan zenginlik; bilgili ama karektersiz insanlar; ahlaktan yoksun bir iş dünyası; insan sevgisini alt plana itmiş bilim; özveriden yoksun bir din anlayışı.

       * Adaletsiz bir rejimi adaletle yıkınız. Alkışlar önüne kansız elle çıkınız!

       * Basit yaşa ki başkaları da var olabilsin!

       * Çılgınca tahribatı totaliterlik nedeniyle ya da özgürlük ve Demokrasi adına altında yapmak ölüler, yetimler ve evsizler için ne değiştirir?

       * Uğrunda ölmeyi göze alacağım birçok dava var ama uğrunda öldüreceğim hiçbir dava yoktur!

       * Umutsuzluğa düştüğümde tarih boyunca doğruluk ve sevginin her zaman kazandığını hatırlarım. Tiranlar ve katiller olmuştur, hatta bir süre yenilmez sanılmışlardır ancak sonunda her zaman kaybederler.

       * Bencilliğin gözü perdelidir!

       * Bir insanı, ancak gerçekten uyuyorsa uyandırmak mümkündür. Ama eğer uyumuyor da uyku taklidi yapıyorsa, dünyanın bütün gayretlerini sarfetseniz nafiledir.

       * Dinler aynı noktada birleşen farklı yollardır. Aynı amaca ulaşacak olduktan sonra ayrı yollar seçmenizin ne önemi olabilir?

       * Düşünceye gem vurmak, zihne gem vurmaktır gibidir. Bu ise rüzgarı zapt etmekten zordur.

       * Düzenli, temiz ve şerefli olabilmek için paraya ihtiyacımız yoktur.

       * Eğer gerçekten işiten kulaklara sahipsek, Tanrı bize kendi dilimizde seslenir.

       * Göze göz, dişe diş düşüncesi bütün dünyayı kör edecek.

       * Güç, fiziki kapasiteden değil, boyun eğmeyen iradeden gelir.

       * Hayatta yaptıklarınız önemsiz olacaktır; ama önemli olan onları sizin yapmış olmanızdır.

       * Her sabah kalktığım zaman kendi kendime şöyle söz veririm: Dünya üzerinde vicdanımdan başka kimseden korkmayacağım. Kimsenin haksızlığına boyun eğmeyeceğim. Adaletsizliği adaletle yıkacağım ve mukavemet etmekte ısrar ederse onu, bütün mevcudiyetimle karşılayacağım.

       * Batı uygarlığı hakkında ne düşünüyorsunuz? Sorusuna verdiği cevap:

       - "Önce önemsemez ler, sonra gülerler, sonra kıskanırlar, en sonunda ise yenilirler... "

       *Haydi, beni tutuklayın İngilizler! Ama görüldü ki tutuklama ve öldürmeyle iş bitmiyor! İşte Türkler, kendi cenaze merasimi için hazırlanan tabutlarını, sahiplerinin başlarına geçirdiler! (1922-Türk Kurtuluş Savaşı’nın Türkler'in zaferiyle bitmesi üzerine.)

       * Sevgi insanlğın, şiddet hayvanlığın kanunudur!

       *Sonsuz yaşacakmış gibi öğrenin, yarın ölecekmiş gibi yaşayın!

       * Zayıf insanlar affedemezler. Affetmek, güçlülere has bir özelliktir.

       * Şiddet karşıtlığının ürettiği güç kesinlikle insan yeteneğinin icat ettiği tüm silahların gücünden üstündür.

       * Toprağı kazıp onu işlemeyi unutmak, kendimizi unutmak demektir.

       Ve... Son olarak:

       * Söylediklerinize dikkât edin; düşüncelere dönüşür... Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür... Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür... Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür... Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür... Değerlerinize dikkât edin; karakterinize dönüşür...Karakterinize dikkât edin; kaderinize dönüşür...

       Mahatma Gandhi yatmadan önce her gece aynı duayı ederek ilke merkezli bir yaşamı kendine örnek aldı.

       Tanrım!

       Güçlülerin yüzüne gerçeği söylemek için, zayıfların alkışını ve sevgisini kazanmak için ve yalan söylememwk için bana yardım et.

       Eğer bana para verirsen mutluluğumu alma ve eğer bana güçler verirsen muhakeme yeteneğimi çıkarma.

       Eğer başarı verirsen alçak gönüllülüğü çıkarma. Eğer bana alçak gönüllüğü verirsen saygınlığımı çıkarma.

       Görünenin diğer yüzünü tanımama yardım et.

       Benim düşüncelerime katılmıyor diye bana karşı olanları hainlikle suçlayarak, onların karşısında suçlu duruma düşmeme izin verme.

       Kendimi sever gibi diğerlerini de sevmeyi ve diğerlerini yargılıyormuş gibi kendimi de yargılamayı öğret bana. Başarılı olduğum zaman sarhoşluğuma izin verme.

      Nede başarısız olursam olayım, umutsuzluğa düşmeme izin verme.

       Daha ziyade, başarısızlığı başarının öncesindeki bir deneme olduğunu hatırlamamı sağla.

       Hoşgörünün, güçlerin en büyüğü olduğunu ve intikam arzusunun zayıflığın ilk görünüşü olduğunu öğret bana.

       Eğer paradan yoksun bırakırsan, bana umudu bırak.

       Ve eğer beni başarıdan yoksun bırakırsan,

       Başarısızlığı yenebilmek için irade gücünü bırak bana.

       Eğer beni sağlık bağışından yoksun bırakırsan, inancın lütfunu bana bırak.

       Eğer insanlara zarar verirsem, özür dileme gücünü ver bana.

       Ve eğer insanlar bana zarar verirse, affetme ve merhamet gücünü ver bana.

       Tanrım! Eğer ben seni unutursam sen beni unutma. (1)

          *

Şiddete dayanmayan sessiz direnişiyle, ölüm oruçlarıyla İngilizlere karşı mücadele eden ve sonunda ülkesini bağımsızlığa kavuşturan, ufak tefek Mahatma Gandhi, her direnişiyle devleşmiştir.

       Atatürk ve Gandhi başta olmak üzere ülkelerini emperyalistlere karşı savunan yüce ruhlu liderleri saygıyla anıyorum.

Kaynak:

(1) - Gandhi ve Direniş Ömer Faruk Reca