Tweet |
Söyleşi: Nevzat Çağlar Tüfekçi
Kendinizden bahseder misiniz?
Ben Ebubekir Eraslan. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden 2009 yılında mezun oldum. 2010 yılında Millî Eğitim Bakanlığı’na kadrolu Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak atandım. En son Kadıköy Bilim ve Sanat Merkezi’nde dil sanatları derslerini verdim. 2017 yılından beri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde eski adıyla okutmanı yeni adıyla öğretim görevlisi kadrosunda çalışmaktayım. 2019’da doktor, 2022 yılında doçent unvanını aldım. Çalışma alanlarım Türkçenin güncel meseleleri, Yunus Emre, Kutadgu Bilig ve Türk dili tarihidir.
“Çok Kimlikli ve Yönlü Bir Osmanlı Münevveri Dr. Milaslı İsmail Hakkı’nın Bilimsel Mirası” başlıklı sosyal ve beşerȋ bilimler alanındaki bir projeyi TÜBİTAK’a sundunuz ve projeniz kabul edildi. Proje konusu olarak neden ve nasıl Milaslı İsmail Hakkı’yı seçtiniz? Kısaca anlatır mısınız?
Proje ekibimizde yer alan tıp tarihi araştırmacımızla konuşurken konu Milaslı İsmail Hakkı’ya geldi. Araştırmacımızın daha önce Milaslı’yla ilgili makaleleri vardı. Az biliniyor; bir bakar mısınız, dedi.
Milaslı’yı araştırmaya başlayınca özellikle alfabe konusundaki fikirlerini ömrünün sonuna kadar savunması ve onları yaymak için gösterdiği insanüstü mücadele beni çok etkiledi. Ardından üst üste Milaslı İsmail Hakkı’yla ilgili makale ve bildiriler yazdım. Yapacak o kadar çok şeyin var olduğuna kanaat getirdikten sonra artık bu ismi, bir projeye taşıma zamanının geldiğine karar verdim.
Proje yazmayı bitirince metni pek çok uzmana gösterdik. Neredeyse herkes kabul edilir, dedi. Sonra dedikleri gibi de oldu. Gönderdikten beş hafta sonra projemizin kabul yazısı bize ulaştı.
Bu projeyi hazırlamadaki başlıca amacınız nedir?
TÜBİTAK - 3005 Sosyal ve Beşerȋ Bilimlerde Yenilikçi Çözümler Araştırma Projeleri Destek Programı projesiyle; Muğla’nın yerel değerini ulusala oradan da evrensele taşıyarak toplumun farklı kesimlerinde Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın bilimsel mirası üzerinde farkındalık ve bilinç sağlamayı amaçlıyoruz.
İsmail Hakkı’nın yaşadığı dönemde bilimsel ve toplumsal açıdan faaliyetlerini kısaca anlatabilir misiniz?
İsmail Hakkı, milleti mukaddes addeden bir aydındır. O özellikle Türk toplumunun okuryazar olup muasır medeniyet seviyesine hızlıca yükselmesi için çok büyük çaba sarf etmiştir. Dil bilimci olarak 1914 yılında Enver Paşa’nın ordu yazışmalarında kullandırmaya başladığı yeni yazının baş mimarı olarak 1928’e giden yolun kapılarını aralayan isimdir.
Hekim olarak salgın hastalıklarla Anadolu ve Suriye-Filistin’de mücadele etmiş, salgın hastalıklar uzmanı olmuş ve en son Türkiye Cumhuriyeti Devleti Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu başkanlığını yapan ikinci kişi olmuştur.
İslami bilimler alanında İslamiyet’in bilimle örtüştüğünü ve asla çatışmadığını dinȋ referanslar vererek kitapları, makaleleri ve konferanslarıyla anlatmaya çalışmıştır.
Türk tarihi açısında da İzmir’in işgali üzerine İstanbul’da düzenlenen İkinci Sultanahmet Mitinginde işgali protesto eden konuşma yapmıştır. Halifeliğin kaldırıldığı zaman da İstanbul’da alınan kararın doğruluğunu savunan konuşma yapmış sorumlu bir münevverdir.
İsmail Hakkı çalışmaları çerçevesinde, ülkemizde yeterince tanınmış ya da önemi kavranmış bir aydın mıdır?
Sorunuza maalesef demek durumundayım. Bugün Milas Belediyesi’nin olduğu caddenin adı İsmail Hakkı Milaslı Caddesi’dir. Ama pek çok kimsenin bu caddeye bu adı veren şahsiyeti bildiğini düşünmüyorum. Aslında projemizin tam olarak hedeflerinden birisi de budur. Az olanı çoğaltmak, bildirmek, anlatmak ve bu sayede çoğaltmaktır.
Mustafa Kemal Atatürk: “Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır,” demektedir. Bu söz, bizim projemizin de çıkış noktasıdır. Biz yerel bir değer özelinden ve üzerinden Türk bilim tarihinin önemli zenginliklere sahip olduğunu göstermek istiyoruz.
Projenizde İsmail Hakkı’nın hangi yönlerini ele alacaksınız?
İsmail Hakkı Milaslı; tıp, dil ve dinȋ bilimler üzerinde araştırma ve incelemeler yapmış bir şahsiyettir. Dolayısıyla bizim de üzerine eğildiğimiz ve bu zamana kadar inceleyip araştırdığımız bu üç alandır.
Projeye başladığımız 2023 Nisan’dan 2024 Temmuz’a kadar Milaslı’nın tüm eserlerini Osmanlıcadan Latin harflerine aktardık. Bunları MSKÜ bünyesinde e-kitap olarak bu yıl içerisinde bastıracağız. Bu sayede onun bilimsel mirası kısa/orta/uzun vadede eskisine nazaran çok daha iyi değerlendirilebilecektir. Böylelikle proje çıktılarının daha kolay sürdürülebilir olacağını düşünüyoruz. Bir doktora bursiyerimiz tez konusunu Milaslı İsmail Hakkı’dan çıkaracak. Bu bizim için çok kıymetli ve değerli. Yine bu yıl içerisinde Milaslı İsmail Hakkı’yla ilgili bir çalıştay düzenleyeceğiz. Kısacası üç alandaki uzman araştırmacılarımız ve bursiyerlerimizle Milaslı İsmail Hakkı ekosistemini tanınır, bilinir, görülür, okunur hale getireceğimize can-ı gönülden inanıyoruz. Sizlere de bize bu mirası anlatma fırsatı verdiğiniz için hem hemşeriniz Milaslı İsmail Hakkı adına hem de proje ekibimiz adına çok teşekkür ediyoruz.
KİMDİR?
Doktor Milaslı İsmail Hakkı, 1869 tarihinde Milas’ın Burgaz Mahallesi’nde doğmuştur. Babası tüccardan Milaslı Hacı Mehmet Ağa’dır. İlk ve ortaöğrenimini Milas ve İzmir’de tamamladıktan sonra Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin sivil kısmından emraz-ı umumiye (patolog) hekimi olarak mezun olmuştur.
Muğla, Aydın, Kastamonu, Şam, Beyrut, Çanakkale ve Bitlis’te hekim ve sıhhiye müfettişi olarak çalışmıştır. Hekim olarak dönemin çeşitli salgın hastalıklarıyla mücadelede öncü roller üstlenmiştir.
Enver Paşa’nın 1914 yılında ordu yazışmalarında hayata geçirdiği huruf-ı munfasılanın (ünlü sayısının arttırılması ve harflerin ayrı ayrı ayrı yazılması) fikir babası olmuştur.
İzmir’in işgalini protesto etmek üzere toplanan II. Sultanahmet Mitinginde halkı heyecanlandıran konuşma yapmış bir vatanseverdir.
Yeşilay’ın kurucularından olan Doktor Milaslı İsmail Hakkı; 1920-1926 yılları arasında Sağlık Bakanlığın Teftiş Kurulu Başkanlığını yapmıştır.
İslam dininin akıl ve bilimle asla çatışmadığı, yazdığı çeşitli kitap ve makalelerle ispat etmiştir.
Tıp, ilahiyat ve dil bilimi alanlarında uzman Doktor Milaslı İsmail Hakkı'nın bilimsel mirasının gün yüzüne çıkarılmasının ve bu miras üzerinde toplumun farklı kesimlerinde farkındalık ve de bilinç oluşturulmasının hedeflendiği bu projeyle; Milas'ımızın tarihi, toplumsal, kültürel ve sosyal hayatına yeni bir soluk kazandırılmış olacaktır.