Yazar Yüksel Işık, Cumhuriyet Kitapları arasında çıkan Şah İsmail kitabına, Nazım'ın "Kablettarih" şiiri ile başlıyor.

 Kitap, "Şah İsmail"in Anadolu halkı ile ilişkilerinin kültürel kökenlerini anlatıyor. Kitap, bir yanıyla Safevi Devletinin kuruluş sürecini incelerken, diğer yanıyla da Şah İsmail üzerinden Anadolu’nun seyrüseferini dile getiriyor.

Şah İsmail’in ölümünün 501, Çaldıran Savaşının 511. yıldönümünde yayınlanan kitapta, İsmail ile tarihe geçen Safevi Devletinin nasıl Şii İran Devletine dönüştüğü üzerinde de duruluyor.

Şah İsmail ve Safeviler, Osmanlı Devleti’nden, Anadolu Alevilerinden ve doğal olarak Alevilerin yaşadığı katliamdan bağımsız anlatılamaz. Çaldıran Savaşına giden yol, Şahkulu ayaklanması, Yavuz’un babası Bayezid’i tahttan indirmesi ve kardeşlerini yok etme planları da kitapta yer alıyor.

Tercan’daki Kurultay ile Şah İlan Ediliyor

Yüzyıllardır Anadolu’yu sarıp sarmalayan kültürel gelenek ile Şah İsmail’in ortak bir tarafları var. İsmail, çoğunluğu Anadolu kökenli olan boyların desteğiyle büyütüldükten sonra bugünkü Erzincan’a bağlı Tercan’ın Höbek Dağı Sarıkaya yaylasında düzenlenen kurultay ile şah ilan ediliyor. İsmail’in “şah” ilan edildikten sonra karar alma süreçlerine ortak ettiği “ehli ihtisas” kurulu da, başlangıçta devlet yönetiminde söz sahibiyken sonrasında bu etkinliğini nasıl yitirdiği de kitapta işleniyor.

Öte yandan Şah İsmail, aynı zamanda bir şair. Yazdığı şiir ve nefeslere Hatayi imzasını atıyor.

Şu dizeler, onun insana bakışını dile getiriyor:

 “Bir gönül alır isen yüzüne varmış gibidir

Bir gönül yıkar isen yüz Mekke virandır bugün.”

Şu cümleler, Yüksel Işık’ın Şah İsmail kitabının özeti gibi:

"İnsanlığın daha yaşanabilir bir dünya hayali hep vardı; hep de var olacaktır. Elinizdeki kitap, bu hayalin Şah İsmail ile müsemma olan ta­rihsel dönemecin en genel hatlarıyla bir fotoğrafını çekmek amaçlıdır.”

Yüksel Işık, Şah İsmail, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2025, 288 Sayfa.