HABERİN GİRİŞİ

Nevzat Çağlar Tüfekçi

Dünyanın Yedi Harikasından birisi sayılan Bodrum’daki Mouseleum’un bir minyatürü olarak İS 2. yüzyıla tarihlenen 1800 yıllık Gümüşkesen Anıtının çevresine Arkeolojisi Müzesi adı altında betonkondu yapılmış ve anıt ziyarete kapatılmıştı. Yerli ve yabancı turistler anıtı göremeden oradan ayrılıyordu.

Anıtın ziyarete açılması için birçok Milaslı ve Tarihsever, gerek basında, gerekse sosyal medyada bu duruma tepki göstermişti. Açık Radyo’da düzenlenen bu konuda bir söyleşiye katılmıştım. MİLAS 78’LİLER öncülüğünde, 28.10.2022 tarihinde Anıtın yanında, “Gümüşkesen Anıtına özgürlük” diye, geniş katılımlı bir basın toplantısı düzenlenmişti. 

Anıt önündeki basın toplantısının sunuş konuşmasında şunları söylemiştim: “2017 yılında Arkeoloji Müzesi yapmak için anıtın siluetini kapatan, 18 asırlık bir tarihi eserle uyumlu olmayan üç katlı, anıtın arsasını ve peyzajını bozan, anıtın güzelliğini yok eden bir betonkondu yapıldı. Ayrıca anıt 2017 yılından bu yana ziyarete kapalı. Duvarlarının üzerine ahşap perdeler konularak, anıtın görülmesini ve fotoğraf çekilmesini bile olanaksız hale getirdiler. Yurtiçi ve yurtdışından gelen pek çok ziyaretçi, anıtı ziyaret edemeden, hayal kırıklığı içinde Milas’tan ayrılıyorlar. Milas 78’liler Gönüllü Grubu, anıtın bu durumuna dikkat çekmek ve yıkım işlemine bir an önce başlanabilmesi için bugün burada basın açıklaması yapacak. Katılan herkese teşekkür ediyorum.”

Daha sonra Milas 78’liler adına grup üyesi Hüseyin Yorulmaz şunları dişle getirmişti:

“Gümüşkesen Anıtı; Milas’ı karakterize eden, logolarında yer alan bir simge anıttır. Bir zamanlar; tütün, pamuk, zeytin ve anıt; hepsi bir arada, Milas’ı simgeleyen figürlerdi. Bu anıt 1800 yıldır ayakta, depremlere, mevsim koşullarına direnerek, bugünlere kadar gelebildi. Bu anıtı yapan usta, projeyi çizen mimar; nasıl bir ustalığa, bilgiye sahip ki 1800 yıldır yıkılmayan bir anıt yapmış. Anıtın, miras kalmasını sağlamış bizlere. Bu tarihi anıtın çevresine ve onu hapsedecek şekilde, 2017 yılında, Arkeoloji Müzesi amacıyla üç katlı beton bir yapı yapıldı. Anıtı gölgelediği ve tarihi bir anıtın çevresinde böyle bir yapı uygun olmayacağı gerekçesiyle; arkeologlar ve tarihe duyarlı insanlar tarafından, zamanında bu yapıya karşı çıkıldı ve yapılmaması istenildi.

18 asırdır özgür olan bu anıt, 2022 yılında 5 yıldır adeta esir durumda. Anıtın daracık arsasına sözde müze yapmak amacıyla üç katlı bir beton yapı konduruldu. Oysa Milas’ta Arkeoloji Müzesi yapılacak, otopark sorunu olmayan bir alan bulunabilirdi. Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 07.04.2022 tarihinde bu beton yapının yıkılmasına karar verdi. Bu karar, bir yanlıştan dönülmesi bağlamında sevindiriciydi. Fakat yıkım için bugüne kadar bir adım atılmadı, atılamadı. Anıt ziyaret edilemiyor, fotoğrafı bile çekilemiyor. Milas kamuoyu, tarih ve turizm çevreleri; anıtın çevresindeki bu çirkin yapının bir an önce yıkılmasını ve anıtın ziyarete açılmasını sabırsızlıkla beklemektedir. Bu konuda Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerini, daha fazla vakit geçirmeden, yıkım için harekete geçmeye çağırıyoruz.”

DİĞER KONUŞMACILAR

Betonkondunun yıkılması ve anıtın bir an önce ziyarete açılması için; Milas Belediye Başkanı Muhammet Tokat, CHP Milletvekili Suat Özcan, Milas Ziraat Odası eski Başkanı İsmail Atıcı, MİTSO Meclis Başkanı Mustafa Yüksel, CHP İlçe Başkanı Tüze Çetinkaya, Gelecek Partisi İlçe Başkanı Murat Sodra, TİP Yönetim kurulu üyesi Besalet Alkaya, HDP İlçe Başkanı Muzaffer Polat anıt önündeki basın toplantısında birer konuşma yaptı.

KATILIMCILAR

Anıt önünde düzenlenen basın açıklaması etkinliğine; CHP Muğla Milletvekili Suat Özcan, Belediye Başkanı Muhammet Tokat, eski milletvekilleri Akın Üstündağ ve Fahrettin Üstün, MİTSO Meclis Başkanı Mustafa Yüksel, Milas Ziraat Odası başkanı İsmail Atıcı, Gıda Maddeleri Yapanlar ve Satanlar Odası Başkanı Mustafa Sezgin, CHP ilçe başkanı Tüze Çetinkaya, HDP ilçe Eşbaşkanı Muzaffer Polat, TİP ilçe yönetim kurulu üyesi Besalet Alkaya, Gelecek Partisi ilçe başkanı Murat Sodra, Sol Parti ilçe başkanı Hüseyin Yorulmaz, Yeşil Sol parti PM üyesi Şevket Aktaş, SYKP, EMEP, Türkiye Sakatlar Derneği Milas Şubesi, Tazelenme Üniversitesi Milas Kampüsü, MUÇEP üyeleri, EĞİTİM-SEN, bazı Belediye Meclisi üyeleri, Belediye Başkan Yardımcısı Harun Reşit Çavuşoğlu ve Milaslılar katıldı.

HABER

umutmilas.com

Milas’ın simgelerinden biri olan Gümüşkesen Anıtı ve hemen yanında bulunan Yeni Milas Arkeoloji Müzesi’nin yeniden düzenlenmesi için çalışmalara başlanıldı.

13 Aralık 2017 tarihinde inşaat çalışmalarına başlanılan Yeni Milas Arkeoloji Müzesi’nin yapımına Aralık 2018 yılında ara verildi. Yeni müze binasının Gümüşkesen Anıtı ile görsel bütünlük oluşturması ve çevresi ile uyumlu hale getirilmesi amacıyla alınan kararın ardından bölgede yapılacak tadilat ve çevre düzenlemesi işleri, Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından onaylanan çalışma planı doğrultusunda ve Milas Müzesi’nin ihtiyaçları değerlendirilerek projelendirildi.

Söz konusu tadilat ve çevre düzenleme çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim A.Ş. (YK Enerji) ve IC-Limak Adi Ortaklığı (Adi Ortaklık) arasında düzenlenen protokole istinaden, benzer projelerde mimari, elektrik, makine, peyzaj, çevre düzenleme, rölöve ve restorasyon işlerinde deneyim sahibi ve ilgili kurumlarca onaylı bir firma tarafından gerçekleştirilecek.

MİLAS MÜZESİ İLE KOORDİNELİ OLARAK YÜRÜTÜLECEK

Konuyla ilgili düzenlenen toplantıda açıklamalarda bulunan YK Enerji Genel Müdürü M. Serhat Dinç, “Yapılacak çalışmaların her aşaması Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Muğla Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü teknik personeli tarafından denetlenecek, tüm fiziki uygulamalar Milas Müzesi ile koordineli olarak yürütülecek. YK Enerji ve Adi Ortaklık’ı temsilen mesleki deneyim bakımından Bakanlık koşullarını sağlayan bir inşaat mühendisi de devamlı olarak çalışma alanında hazır bulunacak” dedi.

GÜMÜŞKESEN MEZAR ANITI RESTORE EDİLECEK

Tadilat çalışmaları kapsamında, önceki projeye göre kaba inşaatı tamamlanmış olan müze binasının birinci ve zemin katının toprak altında kalan kısmı dışında planlı ve kontrollü bir şekilde söküleceğini ifade eden Dinç, “Yapının kalan bölümlerinde onaylı mimari proje çerçevesinde imalat yapılarak, kot seviyesi anıt üzerinde herhangi bir olumsuz görsel etki yaratmayacak şekilde yeni bir yapı oluşturulacak. Zemin katın bir bölümü danışma ve kafeterya alanlarının bulunduğu karşılama binası olarak, bodrum kat ise depo alanı olarak değerlendirilecek. Anıtın bulunduğu açık alanda çevre düzenlemesi ve peyzaj çalışmaları yapılarak burası açık teşhir ve gezinti alanı olarak kullanıma sunulacaktır. Gümüşkesen Mezar Anıtı restore edilecek ve çevre duvarları da tadil edilecek.

Çalışmalar sırasında Gümüşkesen Anıtı’na herhangi bir fiziksel etkinin önlenmesi için tedbir amaçlı olarak anıt mezarın çevresinde kutu profillerden oluşan bir koruma yapısı oluşturuldu. Aynı zamanda çalışmalar sırasında komşu parsel ve konut alanlarına zarar vermemek için koruyucu iskele sistemi de kuruldu” dedi.

YANICI, PATLAYICI, KİMYASAL MADDE KULLANILMAYACAK

Yapı söküm ve tadilat işlerinde herhangi bir yanıcı, patlayıcı, kimyasal madde kullanılmayacağı, darbesiz kesim yöntemleri kullanılacağı ve titreşimi en aza indirmek için el ile kırım yapılacağı bilgisini de paylaşan Dinç, “Ayrıca alandaki geçici şantiye yapısı da zemine herhangi bir müdahalede bulunmadan demonte olarak kurulup sökülecek şekilde tasarlandı. Yapım işleri sırasında Bakanlık tarafından tanımlanmış kalite standartlarını karşılayacak malzemeler kullanılacak. Çalışmalar sırasında tüm iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınacak, ortaya çıkacak atıklar çevre mevzuatına uygun olarak bertaraf edilecek, toz ve gürültü oluşumunu engellemek için gerekli önlemler alınacak. Gümüşlük Mahallesi sakinlerine rahatsızlık verilmemesi için mesai saatleri dışında gürültüye sebebiyet verecek çalışmalardan kaçınılacak ve pazar günleri çalışmalara ara verilecek” dedi.

GÜMÜŞKESEN ANITI’NIN SİLUETİ ÇOK DAHA BELİRGİN BİR ŞEKİLDE ORTAYA ÇIKARILACAK

Tüm tadilat, yapım işleri ve çevre düzenlemesinin Mart 2024 tarihinde tamamlanacağına da dikkat çeken Dinç, “Anıt çevresinin Milas’ın tarihini dokusuna uygun bir şekilde düzenlenerek hem Milaslıların hem de turistlerin ziyaretine açılacak. İş bitiminde çalışma alanı her türlü atıktan temizlenmiş, çevre düzenlemesi yapılmış ve kullanıma hazır olarak içindeki tüm yapılar ve ticari ünitelerle birlikte Bakanlığa teslim edilecek. Proje tamamlandığında mezar yapım tekniği ve mermer süslemeleriyle döneminin mimari özelliklerini en iyi şekilde temsil eden Gümüşkesen Anıtı’nın silueti çok daha belirgin bir şekilde ortaya çıkarılacak. Geçmişin izlerini günümüze taşıyan bu önemli tarihi miras, bütün ihtişamıyla gelecek kuşakların kültürel zenginliğinin bir parçası olmaya devam edecek” dedi.

YK Enerji Genel Müdürü M. Serhat Dinç’in yapmış olduğu açıklamaların ardından toplantı basın mensuplarının sorularının cevaplandırılmasıyla devam etti. Toplantıya; Kurumsal İletişim ve Sürdürülebilirlik Genel Müdür Yardımcısı Nilgül Pelit, YK Enerji Yeniköy Linyit İşletmeleri Genel Müdür Yardımcısı Mahmut Özdemir, Milas Müze Müdürü Ali Yalçın, Muğla Rölöve Anıtlar Müdür vekili Bülent Kaya, Proje Müellifi Hatice Üsküdar Özer ve basın mensupları katıldı.