KENT VE YAŞAM

Özçelik ARAL

1940’lı yıllarda İstikamet Sineması’nın yapılması ile parkın karşısındaki yol birdenbire parladı.

Yazın sıcak ve kurak akşam üstleri, Milaslıların hava alıp serinleyip eğlenebileceği iki yer vardı. Birisi Şehir Parkı ve karşısındaki yazlık İstikamet Sineması idi.

Milas’ın geceleri işlek caddesi üzerinde ilk yıllarda 110 voltluk sokak lambaları yanıyordu. Yeni elektrik fabrikasının faaliyete geçmesi ile ışıklar biraz daha ferlendi. İleriki yıllarda Milas ulusal elektrik şebekesine bağlanınca, aydınlatma sorunu da çözüldü.

İlk önceleri toprak zeminli, daha sonraları arnavut kaldırım taşlı yol, daha sonrası beton, beton parke taşı ve en sonunda iki defa asfalt oldu.

Ben bu yolun, tam beş defa yeniden yapıldığını biliyorum. Yolun sonundaki Murat Salih Menteşe Köşkü’nün kapısı şimdi dolgu nedeniyle bir metre aşağıda kaldı.

1945’li yıllarda, bu yolun doğu kenarından bir dere geçiyordu; arkası futbol sahası idi. Bu dere 1945-1955 yılları arasında doldurularak kapatıldı. Doldurma çok kolay oldu, çünkü çok yayvandı.

Toprak olan bu yürüyüş yolu, 1950’den sonra Turan Akarca’nın Belediye Başkanlığı döneminde Sarıçay’dan getirilen çay taşları ve ayrıca silah maden taşları döşenerek, arnavut döşemesi oldu.

Akşam üstleri Milas’ın tek itfaiye aracı olan Ford marka arazöz, toz kalkmaması için bu yolu sulardı.

Gençlerin tek keyfi, giyinip, süslenip, piyasa yaptıkları, genç erkeklerin genç kızları gözlediği yerdi. Akşamları gençler birbirlerinin yolunu burada beklerdi.

Kimbilir kaç kişi burada eşini buldu ya da evlilik hayalleri kurdu.

Yaşı 30’u geçenlerin hepsinin burada geçmişle ilgili hayalleri ve anıları vardır. Süs yolu Milas’ın en önemli yoluydu.

Balavca Deresi’nin 1955’te kapatılmasından sonra, stadium ile Murat Menteşe’nin evi arasında büyük bir boşluk oluştu. Bu boşluk çift taraflı yol ve ortasında refüjle ortaya çıktı. Artık süs yolu, bulvar oluyordu; süs yoluna ne zaman Atatürk Bulvarı adının verildiğini, araştırdım, bulamadım. Ama 1955-1970 dönemleri arasında bu adın verildiğini düşünüyorum.

Bu bölgede yeni 3 sinemanın da yapılması, çay bahçesi ve dondurma bahçesinin oluşması ile burası yazın daha da yoğun olarak insanların gezdiği bir yer oldu.

Buraya dışarıdan gelen, yarı sirkimsi, yarı şarkılı gazino havasındaki cambazhane ile sinemalar arasında yeni bir rekabet oluştu. Sinemalar, özellikle İstikamet Sineması sahibi Ahçı Bekir, İzmir’den varyete yapan genç kadınlar getirerek, sinemasına müşteri çekmeyi başardı.

Süs yolunun başka bir özelliği de Milas’ın kara yoluyla bağlantısını sağlayan Aydın otobüslerinin buradan, Park Otel önünden kalkmasıydı. Otobüsler sabaha karşı, Aydın’dan saat 11:00’de Ankara istikametine giden trene postayı yetiştirmek amacıyla erken kalkardı. Aydın-Milas otobüsleri ayrıca yolcularını burada indirirdi. Hamallar bekler, gelen yolcuların bavullarını sırtlarına sararak, evlerine kadar götürürdü. Bodrum’a gidecek yolcular burada Park Otel’de bir gece geceler, sabah buldukları Jeep gibi araçlarla Bodrum’a giderlerdi.

1980 öncesisiyasi mitingler süs yolunda yapılırdı. Ecevit ve Demirel’in mitinglerinde hiçbir zaman bu alan dolmadı.

Orta Refüjün kaldırımları yapıldı, refüj çiçeklendirilip, yılda iki defa mevsimlik çiçekler dikilmesine uzun yıllar özen gösterildi.

Bu arada yaz aylarında gençlere piyasa ayapabilmeleri için 3 ay, haziran-temmuz ve ağustos aylarında yol 5 saatliğine trafiğe kapatıldı. Bu, uzun yıllar sürdü.

Süs yolunun kenarında dondurmacı ve çay bahçeleri oluştu.

Ünal Çetin’in belediye başkanlığı döneminde futbol sahasınndaki tribün yıkılarak, Atapark ve Atatürk Heykeli alanine kapsayan yeni bir yeşil alan oluştu. Buradaki kanepelerde, yazın serinleyen büyük bir yoğunluk meydana geldi. Kımıldayacak yer kalmadı.

İleriki yıllarda Fevzi Topuz belediye başkanlığı döneminde, Atatürk Heykelini biraz daha geriye alarak, bir tören alanı meydana getirdi.

Bütün bu işler 2014 yılında Muğla Büyükşehir oluncaya kadar devam etti.

Milas Belediyesi ile Muğla Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan bir protokolle, şehrin önemli caddeleri, büyükşehir elediyesinin sorumluluğuna devredildi.

Bunlardan biri de Atatürk Bulvarı idi. Bulvar kaldırımları büyütüldü.Yollara araç park yerleri yaptırıldı. Çift araç geçerken, araç geçişi teke indirildi. En önemlisi, orta refüjün kenarındaki yaya kaldırımları kaldırıldı.

Ortadaki çiçeklikleri koruyan demir korkuluklar, her nedense söküldü. Mevsimlik çiçeklere çok az yer bırakılırken, ortaya kışın kahverengileşen bir çit bitkisi dikildi.

Orta refüjdeki bu işlem, bulvarın güzelliğine bir darbe vurdu. İnsanların, yol geçen hanı gibi her taraftan geçmesi ile çitler arasında boşluklar oluştu. Ayrıca yaya kaldırımı ile orta refüj arasındaki yol genişliği nedeniyle, dikilen bodur mevsimlik çiçekler karşıdan görünmemeye başladı.

Ben Atatürk Bulvarı’nda ikamet ettiğim için, bu kahverengi çit bitkileri, her geçişimde gönlümü karartıyor. Eski parlak, gösterişli çiçekleri arıyorum.

Yazın sıcak günlerinin geleceği, yakındır. Milaslılar akşamları serinlemek ve gezinti yapmak için, yeniden Atatürk Bulvarı (eski süsyolunun) trafiğe kapatılmasını ve üç ay boyunca bu işlemin devam etmesini istiyor.

Milaslılar, Sayın Büyükşehir Belediye Başkanımız, Sayın Milas Kaymakamımız, Sayın Milas Belediye Başkanımızdan, bu konuda en kısa zamanda yolun trafiğe kapatılması kararını çıkartıp, geleneksel yürüyüşlere açılmasını bekliyor.

Umarım ki yöneticilerimiz, benim yukarıda belirttiğim konuya bir çözüm bulur.

Kaynak: Önder Gazetesi, 11.05.2022

Yazı linki: https://www.milasonder.com/yazarlar/ozcelik-aral/milas-sus-yolunu-geri-istiyor/3447