SÖYLEŞİ

NEVZAT ÇAĞLAR TÜFEKÇİ

Pandeminin ülkemizde ortaya çıktığı Mart 2020’den bu yana zaman zaman yaptığı açıklamalarla toplumu aydınlatan, onların doğru bilgilerle donanmasını sağlayan, bu süreçte hekim-hasta ilişkisi bağlamında yönlendirmelerde bulunan Milas Özel İZAN Hastanesi Başhekimi Op. Dr. İbrahim Özman ile dijital ortamda bir söyleşi gerçekleştirdik. Başhekim Özman’a; içinde bulunduğumuz ortamda salgının durumunu, mutasyonu, vatandaşın aşılara olan güvensizliğini, aşılamada gelinen noktayı vd. soruları sorduk. Özman, içtenlikle sorularımızı yanıtladı.

Özman, mutasyon geçiren virüse karşı da önlemlerin aynı olduğuna işaret etti ve mutasyonlu virüsün özellikle kapalı ortamlarda daha fazla bulaş özelliği olduğunu belirterek şöyle konuştu: "Önlemler aynı, maske-mesafe ve temizlik ancak mutasyonlu virüsün özellikle kapalı alanlarda çok hızlı bulaşabildiği bildiriliyor. Çift maske önerenler var ancak bilimsel kanıtı yok. Önerim, kapalı alanlarda daha dikkatli olunması ve mesafe konusundaki dikkatin artması. Çift maskenin de zararı olmaz."

SORU: Pandemiyle ilgili mücadelede şu anda geldiğimiz nokta nedir?

YANIT: Pandemi tüm dünyada olanca hızıyla devam ediyor ve insanlığın birinci gündem maddesi. Mücadele, olanca hızıyla devam ediyor ve aşıların başlaması ile yeni bir boyut kazandı. Virüs de boş durmuyor, mutasyona uğruyo; virüsü tam öğrenememişken, mutasyon çok daha fazla bilinmeyen ekliyor ve etkisi kesin olan önlemler tüm dünyada arttırılıyor. 

S: Hafta sonları sokağa çıkma kısıtlamalarının, pandemi ile mücadeleye nasıl bir katkısı oldu?

Y: Her türlü kısıtlamanın, mücadeleye katkısı var. Alınan önlemlerle sayılar 35 binlerden 5-7 bin bandına düştü, daha fazla da düşmüyor uzun süredir. 

S: Covid-19’un mutasyona uğradığı söyleniyor. Mutasyon ne demektir ve mutasyon geçiren Covid-19 daha mı tehlikelidir?

Y: Mutasyon; virüsün, yaşama savaşı içinde kendisine avantaj sağlayacak değişiklik göstermesidir. En güncel mutasyon olan İngiltere mutasyonunda bulaştırıcılığın arttığı biliniyor. Daha ölümcül olduğuna dair ise kanıt yok. 

S: Mutasyonlu virüs taşıyıcısı ne demek ve tehlike boyutu nedir?

Y: Mutasyonlu virüsü, hastalık belirtisi olmadan taşıyıp bulaştıranlar, taşıyıcılarıdır. Aslında beklenti bulaştırıcılığın artıp, öldürücülüğün azalması ama henüz yeterli veri yok elimizde 

S: Mutasyon geçiren Covid-19, hangi ülkelerde görüldü, vaka sayısı nedir ve bundan dolayı ölümler gerçekleşti mi? Mutasyonlu virüs Türkiye’de görüldü mü?

Y: Birçok ülkede saptandı mutasyonlu virüs, bizde de 128 vaka ve 17 ilde olduğu söylendi. Bulaşma hızı daha fazla olduğu için mutasyonlu virüsün artması bekleniyor. Aşıların mutasyonlu virüs üzerine de etkili olduğu ama etkisinin daha az olabileceği söyleniyor.

S: Mutasyon geçiren covid-19’dan korunmakla, normal virüsten korunmanın arasında bir fark var mı ve bunun için ne yapmalıyız?

Y: Önlemler aynı, maske mesafe ve temizlik ancak mutasyonlu virüsün özellikle kapalı alanlarda çok hızlı bulaşabildiği bildiriliyor. Çift maske önerenler var ancak bilimsel kanıtı yok. Önerim, kapalı alanlarda daha dikkatli olunması ve mesafe konusundaki dikkatin artması. Çift maskenin de zararı olmaz. 

S: Şu anda aşılanma ne durumda?

Y:  Dünyada aşılanan sayısı 100 milyona yaklaşıyor. Bütün aşılar en azından güvenilirlik olarak sorunsuz görünüyor. Münferit bildirimler var ama aşıya bağlı ciddi bir yan etki ve olumsuzluk yok. İsrail en hızlı giden ülke ve oradan gelen veriler de tüm bilim dünyasında Merakla beklenip izleniyor. 

S: Vatandaşta aşılara karşı bir güvensizlik var. Bunun vatandaş açısından haklı nedenleri var mı, vatandaşın bu endişeleri nasıl aşılabilir?

Y: Maalesef aşı karşıtlığı belli kesimlerde taraftar bulabiliyor. Eğitim seviyesi arttıkça aşı karşıtlığı azalıyor. Hekimlerin hemen hepsi aşı oldu. Aşıların güvenlik sorunu yok, çalışma yapılmayan yaş guruplarında koruyuculuk daha az olabilir, beklentimiz ağır hastalık ve yoğun bakıma yatışın, dolayısıyla da kayıpların engellenmesi. Ülkemizde aşılanan sayısı 2 milyona yaklaştı. 

S: Koronaya karşı toplumsal bağışıklık nasıl yaratılabilir?

Y: Bilim, toplumsal bağışıklığın toplumun %60’ınınn aşı veya hastalık geçirerek bağışıklanması ile sağlanabileceğini söylüyor. Daha çok yolumuz var oraya…

S: Koronayla mücadelede, vatandaşlarda bir gevşeme hali gözleniyor mu? Bunun için ne söyleyebilirsiniz ve öneriniz ne olur?

Y: Herkes çok sıkıldı, gevşeme çok değil ama kısmen arttı gibi. Henüz gevşeme için erken, dayanalım, zaman bizim lehimize çalışıyor, biraz daha sabır diyorum. 

S: Bundan sonraki süreçte koronayla mücadelede toplum ve birey olarak yerine getirilmesi gereken görev ve sorumluluklarımız kısaca nelerdir?

Y: Tedbirli olmaya devam etmek, yasal tedbirlere kişisel tedbirleri eklemek ve sıramız geldiğinde aşı olmak, vatandaşlık görevimizdir. Hastalıkla mücadelede tam etkili olduğu bilinen tek şey maske mesafe ve temizlikle bulaşı engellemek… 

S:  Ülkemizde aşılama nasıl gidiyor 

Y: Çok hızlı başladık ancak sonra frene bastık. Aşı temini ile ilgili sıkıntılar aşılıp aşı temin edilirse hızla uygulayıp öne geçebiliriz. Aşımız güvenli ve etkilidir ancak daha önce bildirilen temin noktasından gerideyiz. Çin ile iş yapmanın zorlukları ve Çinlilerin sözlerinde durma eksiklikleri konuşuluyor. Umudumuz yerli aşıların hızla devreye girmesi, hem ülkemize hem de aşı bulmakta güçlük çeken fakir ülkelere yeterli aşı sağlanabilmesi. Dünyadaki aşı paylaşımı çok adaletsiz…